Quyển 8 : Tiền Giang

KIM CỔ KỲ QUAN

ÔNG BA THỚI

MP3 PDF

Quyển 8: Tiền Giang

Chú Thích:
do bài dài nên chia nhiều đoạn cho Đạo Hữu dể xem.

• Phần 1
• Phần 2
• Phần 3
• Phần 4
• Phần 5
• Phần 6
• Phần 7 (Hết)
• Quyển Khác

Quyển 8 - Tiền Giang - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 1 

Phật ra xem thế Tiền giang
Sông mê biển khổ chẳng an lòng nào.
Ngược xuôi khôn quỷ hỗn hào
Cao bay xa chạy đầu vào trôn ra.
5.Khéo đem buồng chuối khuấy ta,
Nửa đường lấp ngõ nhát ma ý hà.
Ở chi nửa chính, nửa tà,
Xét lòng không chắc thiệt thà đừng tin.
Thấy người dạ ở bất minh,
10.Như vầy chẳng uổng công linh sách đèn.
Tỏ thời cũng tiếng là đèn,
Dầu có hèn hèn cũng tiếng là trăng.
Tuy tôi nói láo có căn,
Khó nghèo thèm khát giàu ăn ngon gì.
15.Lòng tôi đem bạc đổi chì,
Mang ơn dạ muốn tức thì đền ơn.
Thương người bạc nghĩa phi nhơn,
Làm ơn người muốn kể ơn tức thì.
Chẳng thương chữ Bủu Sơn Kỳ,
20.Chữ Hương ngó thấy vị vì chữ vi.
Sợ e mắc chữ tiền khi ,
Sá bao đồng bạc bạc chi bất bình.
Tới đây thay dạng đổi hình,
Dầu khôn giả dại thử tình quý nhơn.
25.Giốc lòng bổ đức thi ơn,
Không ai gắn dạ keo sơn với mình.
Tâm thơ gửi trước ký tình,
Lâm nguy tị nạn đem hình lại sau.
Nhiều người dạ oán con trâu,
30.Thơ tiền bất tính biết đâu con mèo.
Lắt léo lởi nói hiểm nghèo,
Dần mẹo như thể qua đèo người ôí.
Nghĩ rồi tôi lại thương tôi,
Oán tôi tôi oán thời thôi phận mình.
35. Như vầy uổng trí xuất tình,
Nào ai có ép nghe mình tại đâu.
Mượn gươm thần huệ cao sâu,
Vô tình cho đó thương đâu nói dài.
Thầy ra hai chữ văn tài,
40. Chữ mắc thì biết, rẻ ngoài thì không.
Giốc lòng niệm Phật chí công,
Chữ rẻ còn nhớ mắc không biết rày.
Chữ rẻ còn nhớ đề bài,
Chữ mắc thời giấu thương thầy thì công.
45. Ngồi buồn lời nói minh mông,
Xui thầy thương tớ trò đông cạn tình.
Phi lang phản dạ chê hình,
Lâm nguy Lục thị thương tình Nguyệt Nga.
Kim Ngọc mê Xương Tử Ca,
50. Đời này vay trả xét ra sợ thầm,
Không biết thời nói người lầm,
Người mà biết đạo lỗi lầm về đâu.
Nay đà trời Phật tóm thâu
Nói cho các nước lo âu việc đời.
55.Luận sao đặt để thuận lời,
Bình phân ý tứ người đời ghét thương
Trực lòng công chúa Thị Hương,
Mặc trăm hàng chữ cúi vương tiếc chồng
Phụ nhơn nan hóa lạc lòng
60. Thương ai phản dạ giết chồng như chơi.
Xem rồi khắp hết nơi nơi,
Luận đời chẳng phải nói chơi bớ ngưòi.
Sánh theo bạc bảy vàng muời,
Khó nghèo nhân nghĩa chê ngưòi bần nhơn.
65.Bất kỳ phi nghĩa phi nhơn,
Nhiều tiền nhiều bạc hòa thân vợ chồng.
Lao ngao như cá ròng ròng,
Quý quyền xin tốt đẹp lòng, đẹp duyên.
Bút thần ký tự sách nghiên
70.Kể từ trường ốc khùng điên ra đời
Khác nhau có một chữ thời
Thiếu chi kỳ ngộ trong đời hiển vang
Chưa phải mưu vệ bình an
Hởi còn khổ não đa đoan vận thời
75. Chẳng than việc khó ở đời
Than chi tiền bạc nhiều lời đắng cay.
Chẳng ưa lời chánh chê ngay
Nhiều người ít kẻ thương đây chút nào
Thuyền quyên sách với anh hào
80. Vợ chồng y phục mặc vào cởi ra
Mát thời mặc ấm lòng ta
Nực thời bực bội cởi ra xa mình
Phu thê thời dụng chữ tình
Khó thời theo khó nương mình với ta
85. Thác nguyền cho hiệp đôi ma
Sống ngồi dương thế đôi ta thanh nhàn
ở sao nghe xóm nghe làng
Trong nhà nói phải lấp đàng chẳng nghe
Phe nào riêng nấy từ phe
90. Một lòng một dạ thời nghe thời vừa
Lòng một không có lòng thừa
Cãi đâu không lỗi lời vừa lời không
Lòng người ở chẳng chí công
Khó phe quân tử khó trong nên người
95. Đỏ da thấm thịt nực cười
Trách ai ăn mắm dạ người khát khô
Bữa niệm bữa chẳng nam mô
Bạc tiền có lợi nam mô lợi gì
Thời nên kẻ lạy người quì
100. Thời hư vàng cũng như chì bỏ rơi.
Không ai mắc ngó cầm chơi
Lụa là cất để có nơi làm gì
Niệm Phật ít kẻ phân bì
Phân bì tiền bạc tưởng gì tới tôi
105.Quyền hành chẳng đặng than ôi
Trong nhà nói chẳng nghe tôi lời nào
Huống chi là kẻ ra vào
Mặc tính ăn nói hỗn hào với ai
Trong nhà có gái có trai
110.Dạy thôi tận ý không ai nghe lời
Như lươn chẳng luận thẹn đời
Tôi như cá cạn lỡ vời trong ao
Nặng nề tiếng nói khổ lao
Ngủ lâu như thể chiêm bao quên lời
115.Thức dậy tỏ rõ mặt trời
Suy đi nghiệm lại tỏ lời chiêm bao
Sáng rồi sao hỡi còn sao
Người còn ý muốn nói cao hơn Trời
Độ ai Phật độ tới đời
120.Nỡ trao gánh nặng cãi lời để đây
Thầy xưa nghĩ cũng chẳng hay
Hạ ngươn để lại tôi đây giỏi gì
Sao bằng cô cậu biên thùy
Chùa thiền ( chiền) có Phật giỏi gì tu gia
125.Bắt chước niệm Phật theo ta
Bắt chước niệm quỉ niệm ma vẽ vời
Tu thời niệm Phật trọn đời
Người đừng tu hối nữa vời mà thôi
Sợ trời Phật ghét lòng ta
130.Hạ trần người ghét thiệt tôi không sờn
Nói ngay quỉ giận ma hờn
Tôi như ống nhổ chẳng sờn sạch dơ
Còn đường bối rối như tơ
Muốn giành phần sạch để dơ ai ngồi
135.Thấy đời trong dạ ngậm ngùi
Tôi dơ ai rửa súc chùi thân tôi
Thân chịu ống nhổ than ôi
Nhổ đâu nhổ đó nhổ tôi lấm đầu
Nhớ ơn kết thảm vọng cầu
140.Làm đủ chín bổn gởi sầu cho ông
Gắng lòng niệm Phật chí công
Dầu chưa gặp Phật qua sông gặp Trời
Ai mà xét đủ việc đời
Đây tôi làm tớ theo thầy đội rương
145. Ở sao bữa ghét bữa thương
Như vầy nói chuyện vị lương làm gì
Để ra giựt cửa biên thùy
Hay hơn nói đạo tai gì chẳng nghe
Nói đạo bổn đạo chẳng nghe
150. Mua vườn mua đất trồng tre ở đời.
Ở đậu mang nặng nhiều lời
Việc đời chẳng có thôi thời đừng tu
Phải lo làm mắm nhận lu
Làm sưu đóng thuế công phu làm gì
155.Dần mẹo thấy việc dị kỳ
Đóng trăng cái lưỡi bó bì cái thây
Nam Việt ờ đời với tây
Nam Kỳ thôi hết ai hay trị đời
Tôi mà thấy dặn nhắc lời
160. Ý hà người sợ cạn đời thấy ta
Xuất tình luận trị đặt ra
Giỏi chi sách của người ta mình dò
Nói vầy tức ý học trò
Sợ e sách cũ người dò không ra
165.Nào khi chen chúc người ta
Bây giờ rừng vắng quỉ ma ở nhờ
Tiên sanh quỉ cốc tôi thờ
E khi rừng vắng quỉ ma ở nhờ
Tôi người quí phụ nha nha
170.Lại thêm quí tử tôi ma có thầy
Công lao tiêu tứ bấy chầy
Lần hồi an ẩn chữ thầy làm nên
Hạm nơi tiền bạc thời quên
Thầy dạy thập sĩ muốn nên vừa người
175.Ngày xuân chim khách reo cười
Đại bàng bầu cậu thị người chim sâu
Việc lời có lợi ở đâu
Khai kho lấy bạc lo âu việc đời
Đến nay cạn lẽ cạn đời
180. Giữ sao cho trọn tiếng đời danh thơm
Ra trước hết nước hết cơm
Hết đường danh lợi hết thơm tiếng đời
Không ai chánh trị ngôi Trời
Quán trung có kẻ nối đời hậu lai
185.Láng Linh an tự Phi Lai
Tây An chữ đặt đố ai tri tình
Long Châu tích túc miễu đình
Đố ai có biết việc mình Thánh Tiên
Hội này Phật khiến hòa Phiên
190. Đạo Trời đạo Phật Thánh Tiên giao hòa
Gió đưa mai trước là đà
Tay bưng chậu cúc kỷ trà chưng hương
Vận nghèo như thể con lươn
Lưỡi vô sinh trấp oan ương lắm đầu
195.Hết vấy kết thảm gây sầu
Mình mà còn vấy lắm đầu quản bao
Dỡn đời như cá dỡn sao
Mình còn dơ dáy xiết sao nhọc nhằn
Biết sông nước chảy không ngăn
200. Mặc ai kêu mợ bàng thằng cũng ưng.
Bao giờ lâp lại chợ xuân
Ngày đêm thường nhóm chen chưn hớn hài
Chợ xuân nhóm đủ thường hoài
Giá nào một giá chẳng nài thấp cao
205.Chợ nay góp xách lao xao
Chiều tan mai hiệp chiêm bao bất điều
Nhóm thời bữa ít bữa nhiều
Giá cao giá thấp chín chiều lòng ngay
Đời loạn ai cũng xưng hay
210.Mai chiều mới biết dở hay mới tường
E bay mỏi cánh giữa đường
Lỡ cây lỡ cội lỡ vườn lỡ non
Lỡ mực sợ lỡ chữ son
Lở Thầy lỡ tớ lỡ con của Trời
215.Lỡ ăn lỡ nói lỡ thời
Lỡ ra đầu chúa ỡ đời làm quân
Nay đà như kẻ lỡ chân
Mai chiều cũng có lập xuân để đời
Nói ra mở miệng kêu Trời
220. Tôi xin việc đó tội thời thậm đa
Chửi thề đéo mẹ đéo cha
Niệm Phật không dám tội sa diêm-đình
Xin hai tội đó giữ mình
Các việc tội phước mặc tình nhơn gian
225. Cải tà qui chánh thời an
Không cãi thời tội chớ than Phật Trời
Người nào ham chửi nhiều lời
Ý sao niệm Phật niệm Trời không ham
Chửi lớn mệt mỏi người tham
230.Niệm Phật nho nhỏ không đem vào lòng
Chửi lộn nhớ lớp bao đồng
Niệm Phật ít tiếng trong lòng lại quên
Việc Phật chửi lộn không nên
Chỉ đường tội phước muốn nên nhớ lời
235.Chừng nào Nam-Việt thạnh thời
Hết lo hết sợ hết lời sầu riêng
Để lòng tưởng Thánh tưởng Tiên
Tưởng ơn cao rộng bình yên việc đời
Mặc ai theo thuở theo thời
240.Tôi nay theo Phật theo Trời cãi đây
Tới đời người lại không bay
Từ năm Kỷ-Dậu khó thay tới rày
Phật chưa có mãn việc đày
Từ nay sấp tới khó bày khó phân
245. Khuyên người khá tưởng chữ ân
Khổ đa chi khổ nhơn dân năng cần
Ti độ ngu phú ngộ bần
Khuyên lòng dân chúng phải cần Thánh Tiên
Nhiều người ngôn ngữ chê điên
250. Người phàm mắt bịt viễn Tiên làm phàm.
Nhơn lương thiểu lực bất đàm
Khổ đa nhơn thế lầm phàm mới khi
Phật Trời minh lý trí tri
Vợ con chẳng ép huống chi người ngoài
255.Văn hay chẳng luận đọc dài
Phật Trời sở dịch như tài Hứa Gia
Nói lại còn dại nói qua
Nói qua nói lại con ma biết gì
Ham nói như lửa đốt chì
260.Chải chải từ lớp chung thì dưới tro
Chẳng nghe dạ chẳng có lo
Không khó chờ của đem cho thiếu gì
Lời ghi mối nước Giao Quì
Ghe không bánh lái khó kỳ nổi đi
265.Trào này gần lục thập suy
Phật Trời ngồi chốn cung ly tức cười
Thương dân soi xét từ người
Vô quân vô tướng cười người truân chuyên
Không binh người gọi rằng yên
270. Người vong Trời Phật Thánh Tiên không cầu
Trí huệ thông minh thọ bần
Si lung ám á gia cần phú dư
Do thiên đại phú an cư
Do cần tiểu phú gia tư cơ bần
275.Thủy minh thổ phú trợ bần
Bất tri nhân nghĩa Thánh Thần bất chiêm
Khôn thời suy cổ nghiệm kim
Uồng phong đại bại phi liêm tẩy trần
Ai ai tâm chánh hưởng phần
280. Lòng ma dạ quỉ rữa trần xử tiêu
Quân tử thời nhi bất kiêu
Kiêu nhi bất thới quyền yêu xưng hùng
Thiên tử tứ hải phục tùng
Lâm cơ nguy biến bất phùng trí mưu
285. Trung thần quốc loạn tâm ưu
Gian nhơn hại ngã dụng mưu tranh quyền
Nói ra nhiều nỗi thảm phiền
Cơm vua ăn mặc xác hiền loạn bang
Hưởng Tề sanh dạ dọc ngang
290. Cơ đồ đam lại mới an anh hùng
Tâm tánh trời Phật vô cùng
Việc nào nói đặng chẳng dùng việc nay
Phong-thần gian đạo cũng hay
Vi sơn đảo hải phép nay dị thường
295. Phép Phật hậu đắc thọ trường
Phép nào điệu thuật nửa đường tiêu tan
Một dạo người đặng bình an
Đời mà nhiều đạo gian nan nhiều đàng
Quân sư văn võ liêm tàng
300. Như người khôn trưởng nhất tràng chăn dân.
Người tà việc chánh khó phân
Không đem vào dạ khổ thân cho người
Nói ra như lẽ chê cười
Lòng ham trung hiếu vàng mười không ham
305. Chừng nào Phật trị hết tham
Của rơi chẳng đụng mới ham việc lành
Tích thiện phùng thiện để dành
Tùng ác nhi khứ nan hành cung ly
Đời này nhiều kẻ để khi
310. Phật ngồi trước mặt bất tri ngó ngàng
Phật sống trước mắt chẳng màng
Đi tầm Phật chết xa ngàn ước mơ
Dạ sao dạ rối như tơ
Người nào biết đặng hậu sơ chẳng màng
315. Bất tính lời nói đưa đàng
Dạ sao dạ ở trăm ngàn việc khôn
Bất tính bất thính vi ngôn
Bất tùng giáo đạo tận khôn tận càn
Tận quân tận tướng viễn trang
320. Tận Thần tận thứ tận đàng nghĩa nhân
Dạ sao mà dạ chẳng cân
Như vầy chẳng uổng công phân mọi đàng
Kể thôi thủ vỉ muôn ngàn
Ỷ chi tiền bạc sanh đàng phụ tôi
325. Trách phiền rồi lại thương ôi
Trách người chẳng nghĩ nỗi tôi phũ phàng
Ăn muốn ngon hơn ăn vàng
Thấy đời trăm dạ trăm đàng khó âu
Chẳng thà dưa muối cháo rau
330. Ba trường Phật lập biết đâu vẹn đền
Ba lo xao xuyến ba nền
Lòng đinh dạ sắt vững bền hậu lai
Nhứt tình tiết gái rạng trai
Lưỡng tâm lưỡng dạng ai ai chẳng còn
335.Mấy bôn chỉ nẻo coi mòn
Sa về địa-ngục người còn lòng nghi
Phật sống dạ đời sầu bi
Phật chết bất thực rũ đi cùng chùa
Quỉ tăng phất diều bốn mùa
340. Chuối xôi ăn hết Thầy chùa trơ trơ
Bất tri hậu nhựt hồi sơ
Ba đường tội phước thiên cơ bất tường
Phật đâu Thầy chẳng chỉ đường
Thọ tài hưởng phước cúng dường làm chi
345.Thấy đời tiền trọng hậu khi
Thon von đạo Phật sầu bi trong lòng
Ma ha Phật Phật chập chồng
Người người quỉ quỉ khác lòng người ôi
Tà tà chánh chánh khát ngôi
350.Khôn khôn dại dại khác thôi tấm lòng.
Khó lòng lòng khó cho lòng
Mua tôm bán tép đổi lòng xa tôi
Dưõng hổ vi họa người ơi
Dưỡng nhơn bất chánh hại thôi tới mình
355. Nhơn lưỡng tâm thú phản mình
Dưỡng hà đắt dưỡng khổ tình hại thâm
Nhơn sanh tử bất sanh tâm
Tử thân phản nghịch cơ thâm đoạn tình
Phụ mẫu tử tôn kế hình
360.Xuất ngôn bất hiệp cách tinh thiên sang
Hữu thể tám sự đa đoan
Chánh tà tà chánh thế nan đa tình
Nhơn đa luật nhơn khổ binh
Hà như thiểu luật minh tinh hữu phần
365.VÌ kỳ đạo dụng kỳ nhân
Bất dỉ kỳ đạo phi nhân bất cầu
Ngôn tận tâm bất tận hầu
Qui nhơn tám tận ngôn cầu nan tri
Thiểu thiện đa ác thế suy
370.Thiện nhơn thiện tận thiên tri địa hòa
Nhơn ác ác tận đồng tà
Nhứt tâm đại tiểu thuận hòa việc an
Thiên địa bất sát nhơn gian
Cõi nào riêng nấy an không tại mình
375.Thánh Tiên hai cõi dụng tình
Dương gian bất mục dụng hình thương ôi
Ít ai hiệp dạ chúa tôi
Sớm đầu tối đánh nghĩ thôi nhiều người
Gập cơn vàng chín vàng mười
380. Ơn cha trả đặng ơn người đền xong
Lo bề đức chánh long đong
Nguyện cùng Trời Phật hóa long cho rồi
Chinh Đông phật Bắc mấy hồi
Giặc nầy đánh miệng thôi rồi dầm lăng
385. Đạo binh chứng có búa trăng
Mượn gươm thần huệ dứt căng phản thần
Âm binh lửa dậy rần rần
Vững cao nhật nguyệt chiếu phần mới xong
Chừng nào tỏ đặng đạo long
390. Rồng đoanh phụ thể đức ông ra đời
Mặt hồng đổi dạng con Trời
Đôi mươi nhỏ lại trên đời khôn ngoan
Hào quang chiếu sáng Nam bang
Đuổi trâu ngó thấy tan hoang xóm làng
395. Làm người ăn nói dịu dàng
Gái trai cũng vậy la làng ai khen
Nặng nề hai chữ bạc đen
Không lòng trung hiếu làm quen chỗ nào
Nhiều lời ăn nói ngán ngao
400. Vốn không ép vợ lẽ nào ép con.
Không ngon thuở sốt cũng ngon
Không tốt thưở mới như son đỏ điều
Của túi dầu có cho nhiều
Vật cũ dầu tốt đỏ điều làm chi
405. Biết thời mới biết người khi
Không thời nào biết người đi ngoài đường
Có nên cay đắng mới tường
Không ăn sao biết mật đường ngọt ngon
Niệm Phật giữ dạ sắt son
410. Mà còn chưa chắc thon von trách phiền
Song thiên nhựt nguyệt hiệp tiền
Châu-Thiên Gia-Nghiệp kết nguyền nhơn dươn.
Vợ chồng giữ vẹn nghĩa nhân
Sanh lòng thù oán keo sơn rã rời
415.Lương duyên túc đế tại Trời
Tình phu nghĩa phụ đổi dời sao nên
Nghe lời chữ dạ đừng quên
Nghe mà không nhớ sao nên làm người
Khôn ăn bớt nói nhịn cười
420. Lần qua đường tối thương người lụy tuôn
Đánh trống sợ nổi động chuông
Bứt mây sao khỏi động truông động rừng
Thời suy người ở không chừng
Độc tâm phá núi phá rừng tan hoang
425. Người ngay dám sánh người gian
Thời hư quỉ lộng dạ ngang nhiều đường
Người trung mưu trí thường thường
Mặc ai dạ bao tâm cường mặc ai
Bánh phồng nhiều hột thì chai
430.Xôi vò nếp lộn đố ai xôi mềm
Một vai cắt nghĩa hết thềm
Nghĩa vai hai nghĩa êm đềm hòa hai
Nữ sanh ngoại tộc con trai
Nam sanh bất thuận con trai con mình
435. Hạ-ngươn sanh dạ bất bình
Khiến xui dâu rể khác tình con ta
Biết kêu bằng mẹ bằng cha
Kêu mà chánh lý lòng ma hai bề
Nàng dâu chàng rể hai bề
440.Cha mẹ chẳng nghĩ thương bề hai thân
Ngày sau nhơn nghĩa toàn ân
Con kêu cha mẹ chánh thân thuận hòa
Cha mẹ dâu rể một nhà
Tương tề nội ngoại thuận hòa phụng long
445. Phật đem lưỡng tánh đồng tông
Sanh tưởng con phụng cháu long nối đời
Bá nhơn ăn nói một lời
Thiệt thà thấy thiệt ở đời thủy chung
Con theo họ mẹ sử trung
450. Hoài thai thập ngoại tùng dung nhị thần.
Giáp niên mang nặng ớt gừng
Khai huê biết nói lòng mừng biết đi
Dạy lời niệm Phật lòng ghi
Đừng đem dạ bạc khinh khi Phật Trời
455. Quan Thiên mắt ngọc xem đời
Một chưng răng trắng dấu rời từ răng
Tuy là lơi nói lăng xăng
Suy đi xét lại có căn chánh tà
Biết ơn cha mẹ ông bà
460. Con trai con gái cũng là một con
Đời này dâu rể thon von
Cha chồng mẹ vợ khác con thương ngoài
Mẹ ruột lòng chẳng thương hoài
Mắc thương bắc chước mẹ ngoài người dưng
465. Một thời hối vội bợ nưng
Củ rồi con mẹ xây lưng chẳng nhìn
Suôi gia ở chẳng thiệt tình
Giàu sang là trọng nghèo hình muốn vong
Đôi bên suy của tưởng công
470. Không ai xét nghĩa khó trong thuận hòa
Sanh ra con quỉ cháu tà
Chưởi cha mắng mẹ ông bà chửi con
Thấy đời dạ héo thon von
Làm sao chồng vợ cha con thuận hòa
475. Ở sau ít kẻ thiệt thà
Ngay gian lành dữ một nhà sao an
Người ngay tám chín người gian
Cho nên Trời khiến tan hoang cửa nhà
Việc nói chưa thảy tỏ tà
480.Phải đúng nói trước cho ma lo sau
Việc đời khiến biến chẳng lâu
Không tu mà muốn khó âu bây giờ
Nhị thiên biến kẻ dại khờ
Một muốn biết trước một giờ phân nguôi
485. Tận thế đa khổ người ơi
Lòng trong đã đợi bạc vôi để dành
Không có một việc làm lành
Trông đời mau tới tan tành cái thân
Trí mưu đối nghĩa đáp nhân
490. Thời người mới đặng cầm cân song bằng
E lời ăn nói không ngăn
Lòng không độ lượng cằn nhằn khó nghe
Đời này rách thiệt rách te
Rách mà khóe vá lành nghe lành hoài
495. Tình chung lập hậu lâu dài
Nhà thờ an tự phước tài lầu chuông
Niệm Phật cay đắng lụy tuôn
Lần hồi đường tối qua truông nhớ người
Bớt chê bớt nói bớt cười
500. Chỗ nào bất chánh khuyên người hỏi tôi
Phật trời chia để mấy ngôi
Không biết là chánh làm tôi sao đời
Con Trời giúp sức cho Trời
Nào đời chẳng có nhiều lời đắng cay
505. Nhiều lần cay đắng từ đây
Nhờ ơn cha mẹ độ nay nước nhà
Khuyên lòng trai gái trẻ già
Bất tính Trời Phật nước nhà nan phân
Bần cư náo thị vô phân
510.Phú cư lâm đảng hữu nhơn tri tầm
Cuồng nhơn tùng tánh thú cầm
Bất tùng nhơn phú tri tầm nghĩa nhơn
Dụng nghĩa đắc chí dụng thần
Lưỡng nhơn tâm chánh bất phân phú bần
515. Tấn bộ nam thối bộ phần
Phú đa nhơn hội gia bần vô thân
Chí đức hiệp thửa chi ân
Thiên kim bất chánh sự thân bất tầm
Đường nghĩa đi trước thai nhầm
520. Hậu lai bá tánh đều lầm đường nhân
Bất kiến thiên địa vi ân
Chê Trời chê Phật vong thân bất tồn
Thân tôi như giặc đánh đồn
Đắng cay tiếng nói mượn hồn chịu nhơ
525. Mượn xác lập tánh hồi sơ
Chịu lời cay đắng tiếng nhơ nặng nề
Nhiều người ăn ở vụng về
Đem lời dạy lại nặng lời nam mô
Phật cho hai chữ ô hô
530.Phàm trần mà dạy nam mô mới kỳ
Người khôn dò đạo tâm tùy
Khôn mà dạy Phật thiệt kỳ người khôn
Khôn trần khôn thác chưa chôn
Đại Phật gÂm lại cả môn không bằng
535. Thảm buồn nên phải nói rằng
Vận suy người thấy cầm bằng tiểu nhi
Phú quới đa nhơn hội tri
Bần cùng thân thích phân ly bất hòa
Bất luận sự chánh sự tà
540. Bất trì đạo nghĩa phú hòa bần ly
Bần cùng chánh lý nhơn khi
Phú nhi bất chánh nhơn tri kim bằng
Lại trách trời ở không ngăn
Bần ly ngọc hữu phú rằng tương tri
545.Thương thời Trời Phật lưu ly
Đêm nằm cay đắng sầu bi một mình
Thở than than thở chữ tình
Khéo vô dươn bấy là mình với ta
Thương đời tưởng Phật rằng ma
550. Tưởng ma rằng Phật mới ra hội này.
Dạy thời dạy tớ dạy đày
Cớ sao đem dạ dạy Thầy dạy Tiên
Dạy mà có trí nghĩ riêng
Khôn mà không biết như điên bỏ quần
555. Vận nghèo mắc nợ nói chừng
Phải chi có của phá rừng mấy hơi
Vận nghèo nói thiệt nói chơi
Kên kên ăn tạp con vơi ăn buồi
Nghĩ sao dạ chẳng sụt sùi
560. Tay dơ thì rửa ngọt bùi tại tâm
Niệm Phật bất cấm dục dâm
Việc nào tà chánh tại tâm chánh tà
Trăm việc cho thuận cho hòa
Đừng lòng hãm hiếp việc tà tội phi
565. Luật điều vỉ thiệt tiên tri
Phật cho nghiệm nghĩ xét suy dụng mình
Người phàm mắt bịt vô tình
Ham an ham nói ỷ mình rằng hơn
Đắng cay tiếng nói phi ơn
570. Nặng nề lòng Phật thiệt hơn lòng nào
Lòng tà dạ quỉ hỗn hào
Lòng trời dạ phật chỗ nào tranh đua
Người phàm tranh đấu hơn thua
Sanh bề dục lợi tranh đua từ lời
575. Cha mẹ cho xuống xét đời
Tôi nay con Phật con Trời lại đây
Thấy đời nhiều vạy ít ngay
Phật cho giáo đạo lập ngay cải đời
Ai ai chữ dạ ngheo lời
580. Cải tà qui chánh theo Trời dân ôi
Nực cười đứa dại chê tôi
Rẻ mà không biết nghĩ thôi tức cười
Thiệt là vàng chin vàng mười
Càng sang Tây Hớn vàng người không phai
585. Đố ai biết mỗ là ai
Người trong trung quốc hay hai cõi trời
Sông mê thân trải sạch đời
Hiếu trung giữ vẹn một đời chẳng sai
Đây trai đó cũng là trai
590.Hổ trang thơ ấu hậu lai cũng hòa
Tôi tu dám sợ áo dà
Hại nhơn hư cửa hết nhà không hay
Kiêng tu nhiều việc khó thay
Tu đừng ai biết mới hay việc đời
595. Minh mẫn sáng láng nhiều lời
Tu gia tích đạo con Trời Phật sanh
Tu đừng tưởng chữ công danh
Bất ưu bần tiện bất tranh quí quyền
Thu thời thanh việc làm hiền
600. Đừng tranh làm dữ Phật phiền người tu.
Tu đừng khẩu xuất thuyết du
Cẩn ngôn cẩn hạnh sự tu thủ tình
Lao xao kiểng vật bất bình
Thân ai có độ cho tình nấy phân
605. Đừng lời lăng liu phi ân
Xuất ngôn vô độ sự thân bất bình
Hai người là việc hại mình
Nhiều lời thậm ngặt hại mình rất vơ
Việc lành ngậm miệng ngó ngơ
610. Việc dữ làm bậy bá quơ bá hào
Líu lo nói chuyện Xiêm Lào
An-Nam đem dạ nghe Tàu bại gia
Giữa đường kẻ lại người qua
Nhà thời thờ Phật tưởng ma không vào
615. Cớ sao dạ bạc theo Tàu
Minh sư bất chánh đạo nào mà ngay
Chẳng ai ép chí theo đây
Ăn mặn thời dụng ăn chay không dùng
Thiệt dơ là đất là bùn
620. Để trên bàn Phật tạm dùng thờ thân
Nước thời rửa sạch muôn dân
Lòng tôi vọng tưởng mang ơn phượng thờ
Nghĩ thương ba đạo cậy nhờ
Ba đường tội phước vật vờ ba căn
625. Một đường sáu ngã quỉ tăng
Chùa Thiền Lục tỉnh tu ăn đất nào
Tu không tưởng Phật ma vào
Đất ai người ở cơm nào người ăn
Không thời khiến dạ lấp ngăn
630. Hữu công tắc thưởng lo căn chói ngời
Nam mô tưởng Phật tưởng Trời
Nhớ khi phú quới tưởng đời lâm nguy
Thương vì lúc thạnh lúc suy
Cơn vinh sum hiệp cơn nguy rã rời
635. Biết sao trái phải theo đời
Bập bều theo nước nương lời quanh co
Không vày đám tiếu chẳng lo
Giả đò làm biếng ăn no ngủ ngày
Thở than Thầy hỡi là Thầy
640. Tớ ba nhiêu khổ mãn đày hay chưa
Các nơi đâu đó chẳng ưa
Cầu cho bá tánh giây dưa đạo lành
Cầu Phật nhựt dạ thường hành
Cứu kỳ bá tánh làm lành nhứt tâm
645. Thầy xưa tạm quán chê hâm
Tôi nay tạm thất bán tâm trải đời
Nửa lòng để tưởng Phật trời
Nửa lòng dung trải nương đời quỉ ma
Thứ ba chưa thiệt người ta
650. Thứ tư thiệt Phật không ma lời nào
Nước lộn xõ rế Tây Tàu
Đố ai biết đặng chỗ nào nước trong
Cầu Phật xuất chưởng thần nông
Cầu tiên hườn hậu nước trong thường hoài
655. Thần nông chưởng thực lâu dài
Gạo châu củi quế thường hoài trường sanh
Cầu cho bá tánh tân thanh
Nơi nơi hòa thuận rạng danh đời đời
Việc trước biết mấy chục đời
660. Ngày sau lập lại ba đời qui Tây
Ai giữ thảo thuận trọn ngay
Thời người trường thọ qui Tây một đời
Biết đặng ba khoản lập đời
Mới rằng con Phật con Trời tái sanh
665. Đường nhiều ma quỉ hôi tanh
Đi tắt cũng khó đi quanh dễ gì
Trước lo chúa khổ Bắc Kỳ
Sau lo Nam Việt bất tuỳ nguy bang
Văn chương Bắc địa hiển vang
670.Nam kỳ dốt nát gian nan chẳng lừa
Bấy lâu dạ ở thỏng thừa
Bây giờ xét lại lọc lừa nghĩ xa
Đừng lòng chung chạ Phật ma
Dương gia ly bạn Diêm la ly bình
675. Khuyên người cải thửa tà tình
Đem lòng minh chánh Phật nhìn chúng sanh
Muốn cho hưởng phước ngươn hanh
Thời người bỏ dạ đua tranh bạo tàn
Bạo tàn là việc điếm đàng
680. Nhà tu phải tránh bạo tàn cho xa
Người ta ba thứ người ta
Người thời tưởng Phật người ma khuấy đời
Tưởng Phật thiền Phật thiền Trời
Tưởng ma đem dạ báo đời thiền ma
685. Chỉ đời Tiên Thánh Diêm la
Bữa nay đốt đuốc hôm qua sáng loà
Chớ thấy vóc ngọc mình ngà
Thời người qui chánh cải tà khó âu
Thấy cạn người chẳng lo sâu
690. Việc người người biết biết đâu việc mình
Khiến nên bất thính nhỉ tình
Việc ai nấy biết việc mình minh mông
Việc người thiệt có mà không
Tôi không mà có dạ mong chịu hoài
695. Quân xử thần tử đắc tài
Phụ xử vong tử chịu hoài tiếng nhơ
Bao gìờ minh thiện hồi sơ
Phật Trời rửa sạch bợn nhơ cho mình
Phàm nhơn lấp tội chê tình
700. Người Phật mấy tội trong mình phải khai.
Che người dương thế tội ai
Có tội che Phật mình khai tội mình
Có không chứng có thiên đình
Không mà chịu có việc mình ai hay
705. Có tôi khó dấu phương Tây
Phật tra xưng tội khổ thay phàm trần
Bữa cơm Phiếu mẫu minh thần
Thân tôi chí khổ gia bần là tôi
Thảm phiền dạ muốn nổi trôi
710. Phật Trời cảm dạ than ôi đêm ngày
Gian nan chẳng kể thân này
Cực bề ăn ở theo rày đoạ thân
Biết phải khó việc phải ăn
Biết quấy cũng khó nói phân quấy người
715. Ôm lòng bụng khóc miệng cười
Trân trân giả dại như người lảng tai
Đường thỏ thấy tỏ đuôi nai
Dậm hòe đường vắn ngày mai chen rừng
Khiến nên đeo dạ ớt gừng
720. Thương cây nhớ cội thôi chừng chiêm bao
Qua cầu ba bực thấp cao
Thượng trung hạ chí biết sao vận thời
Hạ trung chí thượng an đời
Tỏ trong ba bực tỏ lời chiêm bao
725. Than nhựt than nguyệt than sao
Ba than ba thở chiêm bao vuông tròn
Dạ tôi than thở hao mòn
Cầu trời khẩn Phật mất còn cho xuôi
Vận nghèo trở gối tạm lui
730. Cầu trời khẩn Phật gở xuôi mối sầu
Thi ơn thi đức Nam lầu
Các ban không dạ lo sầu tận lương
Các nước mắc chốn oan ương
Ngày sau không trổ tích lương độ đời
735. Khó mở miệng lớn kêu trời
Chê già đổi mặt thay lời lăng xăng
Giữ lòng mười gốc một căn
Nước nào dạ ở lăng xăng chê già
Tội oan lòng ở bất hoà
740. Nào ai có ép tới mà nhiếc thêm
Than ngày rồi lại trách đêm
Bao nhiêu tù tội lại thêm tội tà
Lạy già rồi lại chê già
Thức hùng mới biết nước nhà tiểu trung
745. Đa oán đa dạ đa hung
Thiểu nhơn tri thức chí trung đạo nhà.
Đa nhơn bất thuận bất hoà
Lâm nguy thêm đạo già bạc đen
Cơn giàu nhiều kẻ làm quen
750. Cơn nghèo bạc trắng thoa đen hì hà.
Ở sao bữa nghịch bữa hoà
Tức mình mà nói việc nhà quên thôi
Nói hoài chưa mát dạ tôi
Phải không chưa biết thương ôi cho đời
755. Có không quấy phải nguyện trời
Dầu tôi có thác còn lời để coi
Nịnh dầu có ghét chẳng soi
Người trung có dở mà coi cho cùng
Dầu mà thượng trí chẳng dùng
760. Phải coi cho đủ lời khùng chí công
Tự ý kẻ nghe người không
Nào ai có ép việc công phủ thờ
Bá gia sớm đợi tối chờ
Thân tôi hồn phách vật vờ chưa an
765. Thương đời Phật khiến lo toan
Nhục thời trước mắt hiển vang chưa tường
Ép ai niệm Phật tầm thường
Mà người phiền Phật nhiều đường gian nan
Gian nan Phật khiến tu tan
770. Người người tưởng việc bình an làm giàu
Phật cười rồi Phật làm sầu
Nam mô bồ tát làm giàu tiếng chi
Kẻ thời mòn thịt phân ly
Người thời tiêu cốt tiếng chi minh tường
775. Ta nay như bột như đường
Tạm dùng một lễ cúng dường thanh minh
Sống thời cắt nghĩa tâm kinh
Thác rồi để chữ u minh chê cười
Nôm na quên bảy quấy mười
780.Tiếng thời nghe tiếng nghi người khùng điên
Bột đường nước mát thì yên
Đậu xanh đậu trắng như riêng mỡ dầu
Làm ơn kết oán bạc đầu
Chiếu cổ trải lót cái dầu xài chơi
785.E người nhiều nỗi hụt hơi
Người còn chiếu cổ xài chơi mới lầm
Tu tâm tu lén tu thầm
Mình lầm Trời Phật chẳng lầm nịnh trung
Việc nào sanh việc thời hung
790. Tức mình mình hại người trung của mình
Tây dầu lòng ở bất bình
Người mình nghĩ lại thương mình thì an
Nói vậy tôi nói dọc ngang
Tức mình đạo chánh hại tan một hồi
795. Tức mình muốn chết cho rồi
Tức thôi là tức nằm ngồi chẳng an
Tức là thậm tức Nam-bang
Tức người Nam Việt hại oan Nam kỳ
Bắc kinh xưa cũng chẳng gì
800.Nam kỳ nay lại Nam kỳ chớ ai.
Ngồi buồn bắt mặt trông mai
Xưa nay một lệ tại ai phụ thầy
Chi công tội phước tỏ bày
Nam-kỳ lục tỉnh việc này ai hay
805. Thiệt là cay đắng đắng cay
Như người có tội không ngay thì hành
Không tội xỉ mạ sao đành
Đụng đâu đánh đó người hành động lây
Hành tiền hành bạc khó thay
810. Nghĩ đường nhơn nghĩa không ngay trong lòng
Có tội hành tội mang còng
Không tội mà cũng bắt còng dẫn đi
Tội chi không biết tội chi
Nghe người Nam-Việt tôi gây bắt đầy
815. Có ai mà hại nước nầy
Nghề võ thời đánh trả thầy nam mô
Nào hay ngô lại hại ngô
Tây nào có biết nam mô mà tầm
Nước đục bất dục ăn nằm
820. Xả gia cầu đạo chí tầm Tây phang
Bất tù lao khổ gian nan
Cầu qua tây điện hỏi han nước nhà
Ý sao từ trẻ tới già
Nhiều người lòng muốn ở mà theo tây
825. Như vầy sợ mất nước đây
Cho nên người muốn theo tây bạc tình
Lạy cha cùng mẹ cạn tình
Ở đây nhiều việc bất bình chúa tôi
Như vầy nước mắt bịch vôi
830. Bịch vôi có chỗ chúa tôi vọng cầu
Ca ca cung chính từng lầu
Ai ai vui vẻ tôi sầu chúa tôi
Nước còn trôi nổi nổi trôi
Trời cao tỏ rạng Phật ôi cứu kỳ
835. Mắt thời để đó làm gì
Tôi thì bán rẻ biên thuỳ mua ăn
Đừng chê lão quán nói nhăng
Măng tre dầu đắng khó ăn dụng xào
Quán đây lỡ bước thì vào
840.Bà con có chỗ quán nào thì thôi
Thương người đội mão kim khôi
Giả làm thương quán giúp tôi nạn nghèo
Thiên Luông phò chúa qua đèo
Ngũ-Thiệu còn mắc nạn nghèo giả điên
845. Phép Trời thăm thẳm trừ Phiên
Giặc này không đánh cũng yên bây giờ
Lo cho một đạo nhà thờ
Thân tôi hồn phách vật vờ bảo quan
Lo cho niệm Phật lao xao
850. Chùa Thiềng rực rỡ biết sao cứu rày.
Nơi nơi huỷ hoại đạo thầy
Chẳng nghe lời Phật càng ngày tiêu hao
Nhiều bàn từng thấp từng cao
Lòng không minh chánh biết sao việc tà
855. Trẻ tu bất luận lạy già
Già tu đắc chí trẻ hoà theo tôi
Ở sao dạ đánh đu dôi
Làm sao một dạ theo tôi trọn niềm
Niệm Phật tưởng Phật Phật tìm
860. Niệm cho tận ý trọn niềm thuỷ chung
Có phần tận hiếu tận trung
Không ai mang đoạ si lung đừng phiền
Ai ai cũng có căn tiền
Luân hồi trả quả dữ hiền quả tu
865. Hoặc là tu trí tu ngu
Hoặc là ở thế công phu dữ hiền
Tại vì căn quả chớ phiền
Người tu mắc đoạ người hiền an thân
Hoặc là thủ nghĩa thủ thân
870.Không phần Phật định khổ thân già đời
Tại mình xuất khẩu nan lời
Tu xa mãn đoạ đem lời bảo ngôn
Ví như bá nhẫn hiền môn
Đời này đừng ỷ sức tôn bại đồi
875. Việc trước ắt tích thấy rồi
Cớ sao người chẳng lo hồi thượng thiên
Cõi nầy tam giái tương liên
Hậu lai cõi thọ trung niên cõi nầy
Qui lai nhứt thống tỏ bày
880. Trường sanh bất tử có ngày không đêm
Chừng nào nhựt nguyệt nghỉ êm
Đại điềm hội Phật tỏ thêm ngời ngời
Một ngôi thinh tịnh Phật Trời
Vỏ quân dân quốc tỏ lời cạn phân
885. Bá gia lòng muốn lập thân
Tai nghe lời chánh phải phân lời tà
Ngày sau bình trị nước nhà
Chồng kêu vợ dạ thuận hoà dưới trên
Con thời thưa dạ mới nên
890. Lễ nghi phép tắc dưới trên một lòng
Sao không bông chuỗi kiềng vòng
Trâm cài lược giắt giữ lòng chánh minh
Xét rồi hậu nhựt nước linh
Sau thời trung hiếu gái trinh giữ mình
895. Trai thời thọ sắc triều đình
Mão vàng thẻ bạc minh tình trung cang
Nơi nơi nhà dọc dãy ngang
Phố phường quán xá hiển vang vui mừng
Tôi nay dạ xát ớt gừng
900. Cay co chua mặn việc rừng việc sông.
Hội này đông đảo đảo đông
Hội sao đường trống gian không lại gần
Cõi trần than thở cho trần
Giáo răn nhiều thuở thương trần trần ôi
905.Phú dầu người có phụ tôi
Bần trung bần hiếu thương ôi tôi cùng
Có đâu bần giỏi xưng hùng
Phú gia chê phận bần cùng sạch trơn
Đây tôi chẳng phải Tây Sơn
910. Đem lòng bắt Nguỵ xưng hơn chẳng đầu
Hai bí còn có ba bầu
Có đâu đem dạ chẳng sầu tiền căn
Gặp cơm gặp cá thời ăn
Chẳng lo tội phước tiền căn rối lòng

Quyển 8 - Tiền Giang - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 2

Vui chi bông chuỗi kiềng vòng
Quần đôi áo mới bỏ lòng Thánh Tiên
Nước còn xao xuyến chẳng yên
Đem lòng chê Thánh chê Tiên thương phàm
Dạ sao giữ dạ lo làm
920. Không lo giữ đạo xác phàm ra ma
Tại mình trở lại trách ta
Trách ta ta trách con ma hại mình
Trường sanh lưu hậu lương tình
Thiên thanh tỏ rạng coi hình không sao
925. Không mưa không gió lao xao
Không làm ruộng rẫy ngôi cao thanh nhàn
Không ăn của thế chàng ràng
Không mưa không nắng thanh nhàn một nơi
Của tiên của Phật ăn chơi
930. Có chồng có vợ thảnh thơi ngôi Trời
Tới đó người thiệt một đời
Trường sanh bất tử ngôi trời vạn gia
Một cõi Trời Phật tiên nga
Trân châu báo vật vạn gia chói ngời
935. Ở giữa có một ngôi trời
Xây quanh tiên thánh chầu trời minh linh
Cõi Phật không sách không kinh
Không chuông không mõ tâm linh ở đời
Không có thú vật nương thời
940. Không ma không quỉ thiệt đời Phật ta
Thập bát đem lại vạn gia
Nói cho các nước bỏ ma theo trời
Phật cho xét tỏ việc đời
Trong hai muôn nữa thiệt đời truờng sanh
945.Hội này chen chúc yến anh
Còn lo một nỗi hôi tanh hậu trần
Nhơn nhơn các hữu kỳ phần
Còn lo một nổi âm thầm điều binh
Thương đời cho đặng khương ninh
950. Từ nay sắp tới âm binh dấy loàn.
Nhiều người chê nói bắt quàng
Nghĩ đi nghĩ lại bắt quàng là tôi
Một mình biết đặng ba ngôi
Nghĩ đi nghĩ lại thiệt tôi con trời
955. Thương người chẳng biết độ đời
Biết độ chẳng biết vận thời làm sao
Nói biết là tiếng nói cao
Biết thời người biêt làm sao thì làm
Tôi nay cổ vướng nhiều đàm
960. Đục ngừ tiếng nói hai hàm lở đau
Đói dùng bữa cháo bữa rau
Mình đau mà độ người đau sao tròn
Độ sao thác mất độ còn
Phật cho độ vậy vuông tròn độ lâu
965. Độ đời cho biết cạn sâu
Độ bịnh thời dễ khó âu độ lòng
Khó độ bầy cá ròng ròng
Độ mật thời dễ cái còng ai mang
Trào tây độ bịnh độ tang
970.Bịnh người mình độ sợ mang bịnh mình
Phật độ trong bụng ngoài hình
Cãi Phật mình độ sợ mình lỗi chăng
Giáng hương một góc một căn
Hai người một bụng của ăn dư hoài
975.Độ trước là độ khoe tài
Nhứt gia vi chủ con ngài sợ lâm
Thương thầy nhiều dấu cơ thâm
Mãng nghe tiếng nói sợ lâm luật hình
Trách ai tư lự một mình
980.Thầy còn ngồi đó tớ tình riêng căn
Mắt ngọc sợ mắc lo ăn
Lỗi niềm cơm áo lạc căn Võ hoàng
Có ai cản lộ ngăn đàng
Mạnh ai nấy bước tới tràng mà thi
985. Làm tớ dạ dắt thầy đi
E là phận tớ lòng khi phần thầy
Thấy đó đời khó phân bày
Tớ trung thời dắt phận thầy bói đuôi
Tôi sợ người độ không xuôi
990.Độ xuôi tôi cũng đổ xuôi về trời
Thấy sao trâu nhỏ ngó trời
Trâu lớn của Phật cỡi thời khỉ la
Không dè đại thánh ngài ra
Ngài ra bất tử thiệt ta không dè
995. Không nếp có đâu có mè
Không vừa thì để sau hè mà coi
Phật dạy tôi thời xét soi
Có không bá đạo không coi thì tường
Bảo tôi ra dấu chỉ đường
1000. Việc đời khó dễ sao tường kiết hung.
Mặc tình uốn éo nịnh trung
Tôi không có ép nói hung lỗi mình
Phật Trời nào có ép tình
Chẳng dùng đừng ngó biết mình đừng chê
1005. Thiệt tôi lời nói thì quê
Ai làm nấy độ không chê đạo nào
Đạo nào tự ý đạo nào
Giỏi thời độ giỏi của nào cho ai
Cho ai một vốn phải hai
1010. Phải ai tay nấy nào ai chia lời
Dục lợi là việc ở đời
Ở đời chẳng biết tội Trời Phật đâu
Mắc tội Trời Phật mới sâu
Sâu thời không thấy việc sâu thấy gò
1015. Chúa loạn có mắt theo phò
Tôi loạn cũng có tôi phò thân tôi
Người dầu chẳng nghĩ thì thôi
Nghĩ tôi tôi cũng thương tôi thương người
Lại e chút dạ chê cười
1020. Để thương khó tưởng những người lưỡng tâm
Phân vân tại quân cơ thâm
Dấu thời đổi đấu lưỡng tâm bất bình
Khiến sao khác dạng khác hình
Nhứt tâm Trời Phật bất bình phân ly
1025. Cuộc đời dạ phải hồ nghi
Chắc mà không chắc phân ly tớ Thầy
Gian nan dấu để tỏ bày
Nam mô bồ tát đạo thầy vi ngôn
Đạo thầy mưu vệ tử tôn
1030. Biết nghe lời Phật sống khôn thác càng
Chưn đi huê nở hai hàng
Tóc mây đuột đuột võ vàng âm bao
Dạ sầu thương nhớ ngôi cao
Lại e dân chúng lao xao đại điềm
1035. Lại e dân chúng khó tìm
Lại e tôi ở trọn niềm hay không
Sau còn hai hướng Tây Đông
Gió thời hai hướng thuận phong nhi hành
Anh em bền chí làm lành
1040. Đời này nhiều việc Phật hành khó phân
Nói vầy là nói dần lân
Nói đi nói lại tỏ phân dặn dò
Thầy đà quá vãng phế đò
Lời ghi để dấu dặn dò nhớ xưa
1045. Để dành che nắng che mưa
Ai tin bến cũ đò xưa thời về
Tuy là đạo tác ngoài bìa
Lập thiền cơ nghiệp trở về cố hương
Cá không ăn muối cá ươn
1050. Người không nghe Phật khó thương để đời.
E bay mỏi cánh giữa vời
Bơ vơ cảnh cũ lỡ lời dạ thưa
E đi chậm bước tới trưa
Chớ tin bến cũ đò xưa mà lầm
1055. E là e dạ mưu thầm
Vui đâu chuốc đó không nhầm tri mưu
E là e dạ tư ưu
E người hữu dõng vô mưu phước tài
Nai kia vạt móng nằm dài
1060. May kia còn thịt rủi hoài tan xương
Chó săn cả lũ chẳng thương
Dỏng đuôi mà chạy mỏi xương nằm dài
Giỏi chi cả lũ khoe tài
Con nai trở mặt ngó hoài lũ săn
1065. Giỏi chi sủa chạy lăng xăng
Thịt đà tới miệng dở săn nhịn hoài
Con nào cao cẳng có tài
Con nào thấp cẳng cung hoài dưới trôn
Bây hư luyện tập một môn
1070.Con nai chạy khỏi hết khôn nhịn thèm
Mắc nước lông lá ướt mèm
Hụt chưn cụt mở lại thèm gò khô
Con ráy da láng mun ô
Lặn nước cũng giỏi lên khô cũng dùng
1075. Chàng ráy thiệt đứng anh hùng
Giỏi chi con chó chạy cùng khô khan
Tới đâu miệng sủa nghe vang
Ngoắt đuôi mà chạy lại mang hửi đồ
Tầm bậy mà có tiếng đồn
1080. Nhiều người dị nghị như cồn phù sa
Chẳng thương ơn mẹ nghĩa cha
Thiệt đời thiểu Phật đa ma hại hoài
Vật còn nhớ nghĩa lâu dài
Ngựa linh bỏ cỏ thương tài tử du
1085. Dậm chưn la hét rừng thu
Cứu đường Đinh Quí ai tu cho người
Nghĩ thôi nhiều việc tức cười
Vật còn nhớ nghĩa huống người quên ơn
Thương là thương đức thánh nhơn
1090. Ghét là ghét kẻ phi ơn nhiếc hoài
Thương là chưởng thực lâu dài
Ghét là ghét kẻ bất hoài lời xưa
Thương người trí huệ đẩy đưa
Ghét là ghét kẻ chẳng ưa Phật trời
1095. Thương ông Bàn Cổ lập đời
Ghét là ghét kẻ trái lời Minh Vương
Thương thầy dạy đạo mạc Thương
Nói ra như ngựa buông cương thiếu gì
Thương đời Võ Hậu nhà Tùy
1100.Ghét là ghét kẻ chẳng bì cổ kim.
Thương người lập đạo cơ nghiêm
Ghét là ghét kẻ phi kim chẳng dùng
Thương đời Ngũ-Hổ chẳng dùng
Ghét là ghét kẻ chẳng dùng lời ngay
1105. Thương người Triệu Khắc bỏ thây
Ghét là thiệt ghét lũ bây cáo cầy
Thương là thương đạo có thầy
Ghét là thiệt ghét ăn mày ắc tăng
Thương là thương đạo có căn
1110. Ghét là thiệt ghét cải tăng chùa thiền
Thương là thương trước lòng hiền
Ghét là ghét kẻ vong tiền phế ngôn
Thương đời Đường thất thế tôn
Ghét là thiệt ghét chưng khôn đời này
1115. Thương người biết đạo ra bài
Ghét là thiệt ghét Tàu Thầy An Nam
Thương là thất hiếu hữu tam
Ghét là thiệt ghét quan tham dấy loàn
Thương người trung hiếu lở đàng
1120. Ghét là thiệt ghét xóm làng a dua
Thương người trí huệ nhịn thua
Ghét là thiệt ghét a dua Tây Tàu
Thương là thương kẻ ưu sầu
Ghét là thiệt ghét sang giàu không phân
1125. Thương người trung hiếu bần nhân
Ghét là quan chức không phân chánh tà
Thương là thương hết trẻ già
Ghét là thiệt ghét trẻ già không tu
Thương người chiếm bảng trung thu
1130. Ghét là thiệt ghét không tu vô tình
Thương là sĩ khó một mình
Ghét là thiệt ghét vô tình tai nghe
Thương là thương kẻ trồng tre
Ghét là ghét kẻ không nghe đồn hoài
1135. Thương đời Trần-Giảo lâu dài
Ghét đời Lữ Thị ỷ tài sát Ngô
Thương người thọ tử lăn vô
Ghét đời Võ Hậu sát Ngô tu phần
Thương người trung hiếu chẳng gần
1140. Ghét là ghét kẻ phản thần phá gia
Thương người trung hiếu nước ta
Ghét là ghét kẻ tà ma chẳng hiền
Thương người Tây trước trung tiền
Ghét là ghét hậu chẳng hiền dạ tham
1145. Thương xưa tu chẳng cất am
Lều tranh trại muối không tham bạc tiền
Thương nay lập quốc cầu hiền
Nước thời khác nước bạc tiền thủ thân
Không có đồng bạc khó phân
1150. Bạc thời xài bạc thủ thân công bình.
Cá đâu lấy lưới vấn mình
Người đâu dạ ở việc mình sấm vang
Nỡ nào hiền lại nói ngang
Nở nào giữ đặng hiển vang đời đời
1155.Thôi thì hết Phật hết trời
Hết người trung chánh hết lời thảo ngay
Làm sao biết đặng dở hay
Làm sao biết đặng vạy ngay ở đời
Làm sao tỏ rạng Phật Trời
1160. Làm sao tỏ đặng chuyện đời hiếu trung
Còn hoài hung dữ dữ hung
Mấy người trung hiếu hiếu trung tiêu điều
Như vầy thác ít sống nhiều
Thác nhiều sống ít mai chiều chiều mai
1165. Nói có ba mặt sáu tay
Làm sao khỏi nắng đố ai trốn trời
Ra công dạy đạo lập đời
Ngôi nào dạ cải đem lời ép đâu
Phải dò đường cạn đường sâu
1170. Không dò sao biết nẻo đâu sâu gò
Ý sao trào loạn muốn phò
Dạ sao mà dạ không dò nịnh trung
A dua múa mặt làm lung
Bất kỳ quấy phải nịnh trung không cần
1175. Thiệt là chí thiết thương trần
Sông mê trước mặt không cần giếng Tiên
Nước nhà hè ngã vạc nghiêng
Vì nói Nam Việt hòa phiên kết thù
Hại ai bốn chữ linh phù
1180.Linh phù ai hại lao tù thương Tây
Phật Trời xem xét gian ngay
Ngả hườn hai ngả đắc Tây bói mờ
Bắc kinh mất nước Nam nhờ
Cũng như lập miễu phượng thờ người Tây
1185.Nói quấy nghe lại mới hay
Thuở xưa nhà lá trào Tây ngói nhiều
Giúp đũa như chó sủa chiều
Giúp lời mà có của nhiều ai hay
Nói bậy nghe bậy khó thay
1190.Nói phải nghe phải biết hay biết làm
Biết ngọn sao chẳng biết vàm
Biết ăn biết nói biết làm khó chi
Không biết thiệt nhiều người khi
Biết ăn biết nói biết chi thì làm
1195.Biết hết từ ngọn chí vàm
Từ vàm chí ngọn thì làm mà coi
Mình đánh mình khó cầm roi
Xuất tình cho biết không coi không cầu
Đây sầu e đó chẳng sầu
1200. Đây cầu e đó chẳng cầu Tây Phương.
Mặc tình thương ghét ghét thương
Ghét thương thương ghét Tây phương hảng tường
Tới đây dạ giốc bán đường
Miệng ngon ruột ngọt om đường bỏ thây
1205. Vái trời phò hộ người ngay
Cho tôi không cánh mà bay mới tài
Thiếu chi kẻ bịnh nằm dài
Phần ai Phật định cho tài trừ ma
Rạng đền đẹp đẽ đôi ta
1210. Đời này thậm khổ quỉ ma tranh hành
Ai ai khá khá làm lành
Tụng kinh nhiều tội Phật hành khó tâu
Thập vương tam bảo khó âu
Biến thiên biến vạn biến đâu không còn
1215.Nam mô Bồ Tát chìu lòn
Trốn chui trốn nhủi dấu còn tiếng sau
Vợ chồng như thể trầu cau
Nhiều vôi phỏng miệng thuốc lau cay nồng
Xứng đôi vừa lứa đẹp lòng
1220.Cay co khúc mắc vợ chồng báo lai
Mất nước là nước mang tai
Nào hay một nước sanh hai lợi nhiều
Bán bưng mua bợ xế chiều
Lợi ít chẳng muốn lợi nhiều người ham
1225. Lợi nhiều hại nữa còn tham
Nhãn tiền nhục lợi còn ham lợi hoài
Trâu kia bỏ cỏ nằm dài
Người còn chẳng biết tích tài hại thân
Làm người quân tử phải phân
1230.Ý sau quân tử phi ân tích tài
Tích đức thì đặng lâu dài
Tích tài gây hoạ như ngoài Đại Tây
Chừng nào hột cải lên cây
Người còn chẳng biết việc hay nói dài
1235, Xuất tình bình phú thơ bài
Đặt để ý tứ trổ ngoài một gan
Nói ngay trong bụng tích gian
Ngặt tình thậm ngặt dạ mang dê chuồng
Một trăm mối việc điều buồn
1240. Phật hành doạ tục dòm lòng song khai
Đây trai đó cũng là trai
Mặc tình em bậu đành ai thì đành
Chim khôn lựa nhánh lựa nhành
Gái khôn kiếm chốn trai lành gởi thân
1245.Phật Trời lòng muốn thi ân
Dục trần là tục rửa thân lên giồng
Ai ai hiệp dạ thuận lòng
Chớ như thân gái có chồng khó phân
Con ma khó dựa gần ân
1250.Con Phật mới đặng cận thân trao lời.
Dâm dục là tục trong đời
Hiệp nhãn mới đặng gần trời gần tiên
Kinh nguyệt nhiều kẻ chẳng yên
Rửa đường kinh nguyệt cõi tiên hiêp hoà
1255.Bất kỳ là trẻ là già
Huê tàng tuyết ngọc việc mà dính chi
Dục dâm tiếng đoạ thi phi
Hữu tà hữu chánh người khi thời lầm
Mang lời chê lén cười thầm
1260.Hữu ma hữu Phật phải lầm dạ dân
Chánh tà tà chánh khó phân
Phật ma ma Phật phàm dân bất tường
Dục dâm là việc giữa đường
Chánh ma không chánh Phật tường người ôi
1265. Dục dâm là việc tanh hôi
Nghĩ đi nghĩ lại có ngôi phật trời
Chẳng ai ép dạ người đời
Việc dâm là thiệt nhơ đời quá nhơ
E sạch chẳng sạch mà dơ
1270. E dơ mà sạch lòng dơ dơ mình
Nên hư trên có thiên đình
Việc người người biết việc mình mình hay
Việc lạ mắt lạ khó thay
Việc quen mà sợ không hay việc người
1275.Việc lạ mặt sức người cười
Dựa thân cận Phật thương người biết đâu
Cười người chẳng khá cười lâu
Cười ta tháng trước tháng sau cười mình
Thân ma dựa đặng Phật hình
1280.Tưởng đâu là dễ đem tình cười chê
Chia bề kết nghĩa phu thê
Việc là trần tục rửa mê cho người
Đờn ông nhiều kẻ chê cười
Một ngàn còn lại thiếu người một trăm
1285.Đờn bà chịu tiếng dục dâm
Một ngàn còn lại năm trăm dư ngoài
Phật trời ra trước độ dài
Tam thinh chiếu thế thiểu dài thiểu sanh
Một trăm dư bảy phế canh
1290.Thương đời nhiều kẻ khôn tranh bất tài
Bất ưu đảng hậu cười hoài
Nhơn ưu hậu hữu lâu dài phải lo
Tam thinh xuất hiện tiêu tro
Chớ đừng thấy vậy ăn no vui cười
1295. Vui cười thiệt chẳng phải người
Người ma người quỉ vui cười chẳng lo
Chẳng xem việc thế đói no
Làm người lo bụng bụng lo cho mình
Phải lo gói gấm tình hình
1300. Chẳng lo mắc đoạ tại mình biết đâu.
Âm binh làm việc cao sâu
Ngày sau Phật khiến thấy đâu thấy tường
Biết thì giữ dạ độ đường
Minh mông như biển khó lường bao nhiêu
1305.Không tiêu thế cũng như tiêu
Hồn ma bóng quỉ phi diêu chẳng còn
Đổi sông đổi biển đổi hòn
Đổi trời đổi đất núi còn nổi thêm
Đổi người hồn Phật mới êm
1310.Đổi ngày rồi lại đổi đêm sáng ngời
Gom biển rồi lại gom trời
Gom mười tám nước gần thời một bên
Gom tuổi rồi lại gom tên
Các nơi đều đủ không nên đặt trùng
1315. Âm tác lâu lớn mới dùng
Nước Nam dân thứ anh hùng các nơi
Lội qua lội lại mà chơi
Người đồn nhiều chỗ nhiều nơi chẳng vừa
Lòng ai thì nấy lo lừa
1320.Chê tôi tôi cũng lo vừa thân tôi
Xác phàm ai cũng tanh hôi
Sợ lầm lòng thánh nên tôi sợ thầm
Sợ e lỗi dạ mà lầm
Khó xem kiếng Phật tay cầm tay coi
1325.Xử mình thọ tội ba roi
Người đều ngó thấy khó soi chánh tà
Việc nhà xem thấy bất hoà
Dụng tâm ra đấu bình hoà vận thi
Tâm đạo vấn đạo thức tri
1330.Tầm đạo bất vấn bất tri khoe tài
Chẳng phải thiếu việc kêu nài
Nhiều người bất trí bất tài khoe khôn
Ỹ mình trí ngữ đa ngôn
Chẳng dò dạ Phật khoe khôn dạ phàm
1335.Đạo nào xem cũng chàm nhàm
Thua người ruộng rẫy ăn làm lòng ngay
Khổ chưng thì phải khổ tay
Biết đường trung hiếu giữ ngay khổ lòng
Khá ngay lai láng tràn đồng
1340. Biết thời gom lại vào lòng hai phân
Tuy là ăn nói vang rân
Biết đều quấy phải hai phân thời vừa
Việc nào đừng nói thiếu thừa
Nói sao nói vậy phải chừa nói thêm
1345. Đừng có nói bớt nói thêm
Tội ai nấy chịu thì êm ở đời
Thêm bớt mắc tội nơi trời
Nói ngay khỏi tội gian đời tội đa
Ngó thấy người sống hôm qua
1350.Bữa nay người thác người ma làm trời.
Phải xét ngay vạy ở đời
Sống mà cũng phải thác thời cũng hay
Lẩn thẩn ngày tối không hay
Lụi hụi thảng mản năm nay hết rồi
1355. Lao xao lo bạc một hồi
Lãnh bài điểm chỉ gói rổi việc Tây
Lo ăn mà chẳng đủ thay
Kẻ đủ người thiếu đời này lo hoài
Không ai lo trí lo tài
1360. Lo ăn tới chết nằm dài hết lo
Người còn lo đói lo no
Đời này thác lạ lại lo làm giàu
Ý sao người chẳng ưu sầu
Ngồi đâu nói chuyện làm giàu thiệt hay
1365. Đường sanh đường tử tên bay
Cực là thiệt cực thương thay hai đường
Chẳng lo quân nhược thần cường
Người nào dạ muốn một đường theo tây
Thác rồi cũng nắm hai tay
1370. Của tiền để lại con tây nó xài
Con nam lo việc lâu dài
Vọng đông tứ đại cầu tài giỏi thay
Chữ miệng liệu biện theo tay
Miệng đâu chữ đó như tây bây giờ
1375. Hai họ có một bàn thờ
Ngày sau bá tánh vật vờ xử tiêu
Phật Trời cõi thọ thăng siêu
Hườn phàm tác sự tâm Nghiêu Thuấn tình
Vị đoan vị thị tạo hình
1380.Khai tâm xuất khẩu ác tình thiện thâm
Khai khẩu phá thạch phá lâm
Khai khẩu chánh sự loạn tâm nan hình
Nhơn bất chánh gia bất hình
Tâm nhi bất chánh sự hình bất an
1385. Vi lương nan vi thiện nan
Vi nhơn ác vị vị nan loạn tình
Minh chánh đắc vị gia bình
Quốc vương an trị dân tình thuận ngay
Của muôn luồng gió cũng bay
1390. Thác rồi cũng để hai tay xuôi mình
Để đâu cũng chẳng cải hình
Sống thì tranh đấu thác tình đem theo
Dầu mà cúng kiếng mấy heo
Hồn không ăn uống còn theo Diêm đình
1395. Vong tồn hiếu nghĩa tưởng tình
Hai ngôi còn xử việc mình dương gian
Phước thời hồn phách đặng an
Tội thì chừa lại dương gian hưởng phần
Noi theo thánh đạo dò lần
1400. Phàm trần nói việc Phong thần ít tin.
1401. Mấy khi có Phật giảng kinh
Linh thời tại ngã bất linh tại tình
Anh em xét lại trong mình
Việc nào tôi để bất bình hỏi tôi
1405.Phật trời thì ở cao ngôi
Cõi trung tôi ở biết tôi tầm khùng
Ngày sau các nước không mùng
Nghĩ ngơi có chỗ chung cùng có nơi
Nam nữ bất đồng ăn chơi
1410.Bất cọng nhứt tịch phạm nơi loạn tình
Thất tuế bất cọng sự bình
Đời này loạn ngữ loạn tình loạn tâm
Nam nữ bất đắc loạn dâm
Di đà thánh giáo minh tâm kế truyền
1415. Bây giờ nói vậy người phiền
Nói theo đàng điếm bạc tình người ưa
Người nay muốn ở theo xưa
Theo nay thì thiệt người ưa mới vầy.
Đau không ngớt, thác không chầy
1420. Liên miên căn bịnh nhiều Thầy không căn
Thiệt đời bán chữ mà ăn
Ngày sau không có thi văn thi tài
Phật sanh trời đẻ lâu dài
Sung sướng sanh tệ học tài giết nhau
1425. Ngày sau không có bịnh đau.
Thuốc chi không có lo ăn lo làm
Quân lính bất tập mai làm
Phò vua phò tướng lo làm việc quan
Nước nào một lệ ở an
1430. Lúa gạo không giá giàu sang dư hoài
Nước nào lúa gạo đủ hoài
Nhà nào cũng đủ nối dài niên niên
Lúa gạo không giá bình yên
Ngọc trời mua bán tội riêng bất bình
1435.Nước nào ăn nấy thiệt tình
Vật nào mua bán công bình có phân
Không giá cao thấp sự tân
Vật nào Phật định bình phân một lần
Bán mua không có rần rần
1440.Người thời đông đảo phân trần êm ru
Không người nghèo khổ hạ ngu
Làm quan mướn lính chí tu tỏ lời
Cha mẹ Trời Phật giúp đời
Giỏi chi thân quỉ khoe lời khôn ngoan
1445.Tỏa tình viễn thế loạn bang
Cải chi nhiều lẽ đa đoan nhiều bề
Loạn bang đa sự bất tề
Chi bằng giả kẻ vụng về thời nay
Trào loạn khôn đắng khôn cay
1450.Chi bằng giả dại ai hay khôn lòng.
Đá đâu nổi trắng giữa đồng
Người không noi dạ noi lòng lên non
Vượn còn chuyền cánh nưng con
Vịnh cây hái trái nương non thanh nhàn
1455.Oan oan tội xóm tội làng
Con sâu nó hại lỡ làng trách canh
Để chi thấm nước hôi tanh
Đổ đi khuất mắt thấy canh rầy hoài
Chẳng lo tranh phép tranh tài
1460. Tranh ăn mà hại khổ hoài không hay
Một mình đánh đuốc đi đêm
Soi hang thấy cá nằm êm một vùng
Chờ khi gặp nước rửa bùn
Thảnh thơi mặt ý lội cùng các nơi
1465. Nói nhặt rồi phải nói lơi
Từ nay sắp tới thảnh thơi có gì
Ai dè là việc lạ kỳ
Khi không Phật khiến Tây tùy qui Tây
Tây về người cũng không hay
1470. Dừng sanh dạ dữ mắng Tây bây giờ
Khiến nên hai nước một thờ
Ai tham để tội một giờ gươm linh
Gươm Thần xử tội phân minh
Xử truyện xử sách xử kinh cho người
1475. Bạc muôn mất hết miếng cười
Lời tôi còn để cho người xem coi
Ví dầu bạc nén vàng thoi
Vàng thoi sợ hết lời coi để đời
Mười tòa nhà ngói không lời
1480. Sao bằng tích đức tiếng cười đồn vang
Người hiền mắc chữ gian nan
Hết cơn bỉ cực hiển vang trọn đời
Tham chi tiền bạc dục lời
Lâm nguy trời khiến hết thời tiêu tan
1485. Người giàu mang chứng nói ngang
Người quan mang chứng nói sang trên đầu
Nói hơi ba bốn từng lầu
Người nào cũng nói trên đầu người ta
Không lòng thức tối dò xa
1490.Ma tri tội phước Phật ma ở đời
Biết tôi biết phước ở trời
E vinh e nhục e lời cười chê
Nói vinh e có lời huê
Nói phải e quấy khen chê cười thầm
1495. Nói vầy e chỗ tôi lầm
Nói thời phải nói không nhầm phải phân
Phật cho nói việc nghĩa nhân
Dầu mà lầm lỗi cũng phân rõ ràng
Cũng như ứng thí viễn tràng
1500. E thi không đỗ sau tường trí ngu.
Dầu lâm sĩ nhục thôn phu
Đặng không một hội trung thu khoa nầy
Chấp tay niệm Phật vái thầy
Công linh đèn sách hội này nhục vinh
1505.Bắc địa dĩ chí Nam kinh
Văn chương đèn sách công linh ra tài
Bấy lâu đăng quả thương hoài
Hội nầy Phật dở văn tài tranh công
Bạc rồi rồi bạc hết mong
1510.Hội này Trời Phật đền công văn tài
Thầy tôi Trời Phật dạy hoài
Thầy người chưa biết văn tài thể nao
Việc sau chưa biết làm sao
Chừng nào mở hội thấp cao thì tường
1515. Nên hai hư lẽ đạo thường
Cầu sao cho gặp hội đăng đường phò bang
Cầu cho gặp hội hiển vang
Bì chi những kẻ dọc ngang thiếu gì
Việc nào người cũng phân bì
1520. Làm lành người chẳng thương gì ghét thêm
Thiệt người dạ dốc ngủ đêm
Ba hoa dốt nát lại thêm ngủ ngày
Mười chuyện dạ muốn gây rày
Người không nghe đạo lời Thầy dạy xưa
1525. Thác thời nương gió nương mưa
Sao người chẳng nhớ người xưa chút nào
Tiếng xưa có kẻ ra vào
Sao nay dạ nhớ hỗn hào không quên
Nói gần gần lại một bên
1530. Nói xa xa lắc không quên lời nào
Nói rẻ con đẻ không vào
Nói mắc cho bắc chỗ nào lòng nghe
Văn chương sao chẳng trồng tre
Chẳng tre nghe lóng không nghe lời Thầy
1535. Sử kinh Phật Trời để bày
Dấu đâu mà mất trách Thầy không phân
Đại phú đoản mạng sự tân
Tiền tài ám nhãn lụy thân bất tồn
Vi phú bất nhơn lụy hồn
1540.Hậu lai thậm tội bất tồi hườn thân
Chỗ nào sách vở rân rân
Phân đâu phân đó không phân Phật Trời
Phật tùng nho giả xuất đời
Lập tự ký ngữ để lời đâu đâu
1545. Các phần kỳ đạo một câu
Thọ trì tam giáo biết đâu là tình
Sử kinh ý chẳng để hình
Nên không thấy Phật phản tình vong ngôn
Để chữ thiên địa càng khôn
1550.Không nghĩ Trời Phật vong ngôn Phật Trời.
Tiếng nói xông khói để đời
Người còn mở miệng kêu Trời làm chi
Phật Trời Thượng cõi chiếu tri
Kêu Trời kêu Phật làm chi không cầu
1555.Đời này loạn đít loạn đầu
Làm sao gở dạ đặng sầu cho xuôi
Cơn buồn cũng có cơn vui
Gắp đi nước ngược nước xuôi khó gì
Nước ngược dực bực chèo lỳ
1560.Nước xuôi thả rộng khỏi tùy khúc sông
Bắt con bươm bướm kề ong
Kể thiên vạn vọng dội trong thơ kỳ
Thánh cổ ngôn giá dạ tùy
Trông cho hết tối minh ký lại kinh
1565. Lịnh truyền đăng chúc bình minh
Xem hai con mắt đẩu tinh chói ngời
Có kinh tối đất sáng Trời
Hạ trần phước đặng đổi dời thượng thiên
Con chung khác dạ con riêng
1570. Tử giai kỳ tử như nhiên coi Trời
Giấy bắc cắt dạ để lời
Ai muốn cắt nghĩa con trời cắt thêm
Phải thời cho đó ngủ đêm
Con bề không phải cho thêm ngủ ngày
1575. Ngủ riêng chung ngủ mà rày
Sợ e người đạo có thầy ngủ quên
Không Thầy đố mày làm nên
Có Thầy người ngủ quên tên quên ngày
Ai kêu thức vậy mà rày
1580.Cho mẹ giận bỏ cho mầy ngủ luôn
Biết ngủ biết thức lụy tuôn
Thức rồi nhớ ngủ ngủ luôn bỏ mình
Thức thời phải thức tâm tình
Nghĩ xưa sử truyện như mình đặt đây
1585. Đặt chữ ngôn ngữ thì hay
Tôi nay đặt nghĩa sợ nay không bằng
Tử viết học một con rằng
Học nghĩa tử viết lý hằng Thánh nhân
Biết sao cho phải mà phân
1590. Người dưng một dạ thị phân đá vàng
Tôi nay lời nói sang đàng
Đầu xóm một tiến cuối làng một câu
Hai là hay thiệt ở đâu
Tôi đây giận lúc con trâu không thèm
1595.Người say người nói chèm nhèm
Tôi say tôi nói như hèm mắc mưa
Tôi say nhiều kẻ chẳng ưa
Say mà nói gió nói mưa ghét hoài
Văn hay chữ luận đọc dài
1600. Tôi đây văn dở nói hoài nghe chơi.
Nghe thiệt người thiệt mệt hơi
Nghe chơi cũng có nghe chơi thiếu gì
Nay đà tới giấy qui kỳ
Sao chúa ngó thấy việc gì sanh lai
1605. Tôi đi lỡ cẳng đạp gai
Đau mình mình lể có ai lể dùm
Mướn đất cày cấy làm hùm
Người e mắc điếm không dùng thì thôi
Thấy tôi đói khó nổi trôi
1610. Người e đàng điếm lòng tôi giựt đồ
Rủ nhau xuống tắm ao hồ
Nam mô di Phật giựt đồ mặc ai
Vái trời qua khỏi nạn tai
Coi đời cho biết lòng ai trung thần
1615. Lòng tôi tiền bạc không cần
Tôi cần nhơn đạo cho gần Thánh Tiên
Tuy là lời nói khùng điên
Trong lòng tưởng thánh tưởng tiên không lìa
Tuy là ra ở ngoài bìa
1620. Ruột tầm cắt để không lìa chốn xưa
E người đem dạ đẩy đưa
Lòng tôi như thể lưới thưa nụ rồi
Hai ngán giáp lại mấy hồi
Có không kéo rút cho hồi nước quay
1625. Trời khiến đặng cá thời quay
Không thời giặt lưới chở ngay về nhà
Cũng không trở lại Mỹ trà
Đất trời tôi ở tôi mà về non
Nói rồi có vợ có con
1630. Việc đời không có lên non tu trì
Vợ con ở lại biên thùy
Theo tôi thì phải tu trì đừng than
Không đời thì cũng không an
Không đi ở chốn dương gian không còn
1635. Vợ đi nhiều dạ hao mòn
Không đi không ép dạ còn thở than
Còn lo đói khéo gian nan
Dạ tôi không thở không than một lời
Nguyện theo Trời Phật Phật Trời
1640.Đói đi khuyên giáo đỡ thời chớ than
Chẳng thuận lòng dạ chẳng an
Còn đương than thở thở than không chừng
Ngó lên bảy núi thấy rừng
E người dạ không chừng chỉn ghê
1645. Chỗ nầy nói việc phu thê
Nói bề phụ tử khen chê ở đời
Nói ra gạt hết nhiều lời
Chừng nào ngó thấy Phật Trời thời hay
Thiệt tôi hết dám nói ngay
1650. Nằm co mà chịu khoanh tay mà ngồi.
Nói ra rầy rạc một hồi
Việc nào nói lại khó ngồi tiếng đau
Vận nghèo phải chịu biết sao
Thiệt nhiều lời khó như dao cắt lòng
1655. Sống thêm danh tiết phụng rồng
Thác đời hườn hổ thây đồng đôi thây
Mới rằng dạ thảo lòng ngay
Ở đâu thân cũng đắng cay hai bề
Thân sao thân quá thằng hề
1660. Quá thân đày tớ lập tề ai nghe
Thiệt tôi miệng ngọt răng ke
Nói ra ai cũng không nghe không vừa
Chê tôi nói thiếu nói thừa
Trời cho răng trắng nói vừa hay không
1665. Ngọt thời nói việc minh mông
Lạt thời dẹp lại tôi không biết gì
Nghe thì nói việc dị kỳ
Chẳng nghe hỏi lại việc gì biết đâu
Chẳng dò lòng Phật cạn sâu
1670. Làm sao người biết đâu đâu mà tường
Khó người ăn ở phi thường
Nửa chừng muốn đứt nẻo đường vào ra
Tới Phật dối nại gian ca
Người khôn biết chuyện tới ta làm gì
1675. Thương người thượng chí bất tùy
Thương thời bất luận bất kỳ gần xa
Tôi rằng còn lịnh mẹ cha
Tử bất quá phụ thiên nha địa tình
Tôi đâu dám việc lộng tình
1680. Khiến sao hay vậy loạn bình Phật phân
Tôi người dân thứ thứ dân
Dám đâu nói việc cân phân tội người
Đắng cay cay đắng miệng cười
Vui chảy nước mắt thương người loạn tâm
1685. Như cờ túng nước pháo thâm
Ngựa qua chẳng kịp chốt đâm tướng mình
Trách cha dưỡng hổ bất bình
Nằm đêm nghĩ lại trách mình dưỡng nhơn
Trách ai dạ ở chẳng phân
1690. Ăn trái đem dạ phi ân thả chồi
Linh đinh sống dập gió dồi
Chừng nào kiếm đặng chỗ ngôi ngày xưa
Giúp cơm giúp của chẳng ưa
Ưa người giúp dạ quì thưa thẹn thùa
1695. Ỷ đông đem dạ hầm hùa
Thời hưng ai nói bươi đùa như rơm
Đồ dơ hưởi lại thúi thơm
Hại chi một bữa quảy đơm tang tành
Ông xưa dạy việc làm lành
1700.Nay người cất bữa sao đành người ôi.
Bà xưa dạy việc làm tôi
Nay người phá hết các ngôi chùa chiền
Biết sao lòng Phật không phiền
Gươm treo trước án dữ liền thất sau
1705. Trái mặt biết ngó nơi đâu
Làm người ơn trọng nghĩa sâu chẳng màng
Loạn sao loạn hết xóm làng
Bắc cầu đường cũ mở đàng mới đi
Cầm ve uống rượu không ly
1710. Tuy không thấy mặt lời ghi nhớ hoài
Việc làm bắt chước lâu dài
Bắt chước việc dữ có tài cán chi
Tận tình giác giáo thị phi
Chỉ vì đường cũ không đi mở hoài
1715. Đường cũ tuy vắn mà dài
Đường mới mưa nhớt trợt hoài khó đi
Rừng nhu biển Thánh họa di
Đường nào có biết mới đi thời tường
Nhiều nẻo lắc léo mối đường
1720. Đố ai biết đủ tỏ tường các nơi
Con ghẻ mắt ghẻ chơi vơi
Con ruột chạy tuột các nơi hỏi gì
Chữ mà không nghĩa khó kỳ
Nghĩa mà không chữ dễ gì ở đâu
1725. Muốn cho chữ nghĩa một câu
Chữ đâu nghĩa đó lý sâu đem vào
Hư nên chưa biết chỗ nào
Bây giờ thấy việc hổn hào chỉn ghê
Người biết sợ nổi không chê
1730.Kẻ dại không biết cười chê nhiều đều
Trong lòng xao xuyến như rều
Ngoài miệng ham nói nhiều điều thì hơn
Nói thời không tiếng nghĩa nhơn
Tới đâu khoe giỏi nói hơn nói nhiều
1735. Đau la đau nhớ Ngư Tiều
Sầu là sầu nỗi nói nhiều không hay
Hay nói nhiều nói việc nay
Mười người không thấp nói ngay lời nào
Nói ngay ngươi chẳng ngay vào
1740. Nói hung nói dữ người nào cũng ưa
Chê Phật rằng nói gió mưa
Người ngay mà nói việc xưa sao nhầm
Thấy nói trong bụng chát ngầm
Ghét mà không nói giận bầm lá gan
1745. Nói xuôi ghét kẻ nói ngang
Người ngay thì ghét người gian không vừa
Nước dơ khó lọc khó lừa
Đố ai ở đặng cho vừa lòng ai
Đặng lòng gái mích lòng trai
1750. Đố ai gánh đặng hai vai cho đồng.
Xấu vỏ cho tốt cái lòng
Tốt vỏ cho xấu cái lòng làm chi
Phần trai có học văn thi
E trai chẳng học lời khi đầu đàng
1755.Nam trung ai ở giết chàng
Nữ tà ai nỡ cho đàng ngọt ngon
Thơ đề mới biết điểm son
Băng không chữ dạ mấy con không còn
Cha tu con mang bị tròn
1760. Chín oai không có Sài Gòn bể om
Ngồi buồn ngó nước lom lom
Mùa xuân nước chảy bể om nào ngờ
Ngã ba có cất nhà thờ
Tại doi Lộ Lỡ thượng cờ chiêu an
1765.Đâu đâu giảm bớt tham gian
Ba làng kế cận ở an nhiều người
Cứu cho cận ý chín mười
Ngọc trầm để đó cứu người dã dân
Vọng cầu Trời Phật tỏ phân
1770. Mở lòng rộng rãi nhơn dân hưởng nhờ
Hiệp đồng trung nghĩa nhà thờ
Thương bầy con dại đức nhờ mẹ cha
Thiệt đời con quỉ con ma
Nhờ ơn Trời Phật mẹ cha thứ tình
1775. Cứu trong bá tánh an bình
Cứu tâm cứu tánh bất bình hiếu trung
Nghe rồi còn dạ dữ hung
Mẹ cha phân xử si lung tiệc phần
Ai ai định tánh an trần
1780. Chẳng nghe giáo hóa việc phần tiêu tan
Nghe ngay người phải bỏ gian
Nghe trung bỏ nịnh mới an phận mình
Phận thương bao nỡ ép tình
Dục gian bị hại sửa tùng tình ngay
1785. Bỏ hung bỏ dữ mới hay
Cải tà qui chánh lòng ngay để đời
Tu nhứt kiếp ngộ nhứt thời
Khuyên người lòng khá nghe lời tôi phân
Dầu mà mấy kiếp bất nhơn
1790. Nay nghe lời Phật lành thân vẹn toàn
Bấy lâu bịt ngõ lấp đàng
Nay tôi chỉ lẻ tỏ tàng người nghe
Chẳng nghe quần áo rách te
Cửa nhà tan nát không nghe chẳng cầu
1795. Cải tà thì khỏi tội đầu
Bằng không qui chánh thảm sầu ba năm
Tu sao chê việc dục dâm
Đừng lòng hảm hiếp tội thâm bất đồng
Nặng tội là gái có chồng
1800. Lấy trai phản dạ trở lòng ra ma.
Đờn ông lấy vợ người ta
Hai người nặng tội quỉ ma hai người
Bất cấm dâm dục vui cười
Không sanh không đẻ không người có chi
1805. Phật Trời an tại cung ly
Xem hàng Phật tử cung ly thiếu gì
Ai cấm dâm dục lạ kỳ
Trung thì làm Phật nịnh thì làm ma
Trai gái có mẹ có cha
1810. Theo không đéo giỏi quỉ ma dị thường
Phạm tội điều luật Tổ đường
Chọc nhau nói chuyện qua đường lòng ma
Đem lòng muốn vợ người ta
Loạn tâm nhơn thế quỉ ma tại lời
1815.Nạn nạn khổ khổ người đời
Xuất ngôn vô độ thiệt đời quỉ ma
Tiền đường cổ thánh xét ra
Càn khôn đại đạo quốc gia chẳng vì
Đời chế nhiều việc lạ kỳ
1820. Không đền thủy thổ tu trì qui tây
Tôi sợ nhiều kẻ qui thây
Chinh Đông phạt Bắc qui Tây nhiều người
Tôi nói tầm bậy người cười
Quốc vương đền trước nên người tu sau
1825. Có công trận có ơn sâu
Không công không trận tu đâu cho thiềng
Tôi nói anh em hờn phiền
Đời này tu bạc tu tiền biết chi
Nói ra nhiều kẻ khinh khi
1830. Không nói thì cũng ngu si như người
Tôi e tôi khóc người cười
Tôi cười người khóc trả mười vây ba
Mực Tàu nẻ thẳng hôm qua
Bữa nay nẻ lại đức ba khúc rồi
1835.Thân sao nhồi nhã nhã nhồi
Xây lưng lấp mặt mình ngồi trơ trơ
Mả nằm đầy đất ngó ngơ
Thác già hay thác trẻ thơ không sầu
Chẳng nhớ Thiên tuế hồi đầu
1840. Trung ngươn ngũ bá chẳng sầu hạ ngươn
Một trăm quá vãng còn ơn
So le bá tánh thiểu nhơn tri hiền
Mưu quân tri chúa đừng phiền
Loạn bang tri thức nhơn hiền trí mưu
1845. Vỉ kỳ đạo vỉ kỳ ưu
Tam hiền Tứ Thánh vỉ mưu loạn bình
Nay tôi lo liệu một mình
Phật Trời bao nỡ dứt tình người ngay
Tôi dầu danh chiếm đài mây
1850. Ơn xưa lo báo nghĩa nay lâm đền.
Cầu Trời cơ nghiệp vững bền
Độ cho tỏ rạng điện đền chúa tôi
Nhiều người chê đạo tanh hôi
Phật Trời cứu độ lòng tôi lo đời
1855. Muôn binh giúp sức trợ đời
Trung quân ái quốc trợ đời tinh minh
Ngôi nào cũng có âm binh
Du Thần du Thánh cao binh chứng rày
Tôi trung Thầy để lòng Thầy
1860. Tôi mà gian nịnh xử rày thân tôi
Để chi thân thể tanh hôi
Chịu nhơ hại tiếng than ôi nhiều lời
Chẳng thà thác phức mặt đời
Sống mang tiếng đục sống đời làm chi
1865. Phàm trần nhiều tiếng khinh khi
Phật Trời soi xét chiếu tri phận mình
Chẳng thà thác xuống Diêm đình
Sống ngồi dương thế một mình tiếng nhơ
Sống cho tỏ rạng tài thơ
1870. Sống mà mang tiếng bụi nhơ làm gì
Người sao ăn ở dị kỳ
Làm sao biết đặng việc gì lo toan
Tuy là nhựt nguyệt hổ hang
Khôn soi chậu úp cũng mang tiếng đời
1875.Tôi kêu Trời hỡi ông Trời
Phật ôi là Phật xét đời cho tôi
Dấu bày dấu mất thời thôi
Dấu bày tỏ dấu thương ôi phận mình
Trước xưng Nguyễn Thới Trần Thìn
1880. Thới Thìn hai chữ đọa hình ngẩn ngơ
Trách ai dạ chẳng phân thơ
Làm cho tôi chịu ngẩn ngơ nhiều lời
Biết thời thời để cho đời
Không thời người phải để thời cho tôi
1885. Đức bạc bạc đức thời thôi
Để tôi chữ dạ dạ thôi cho người
Chữ dạ dạ chữ chín mười
Người không chữ dạ thời người khó phân
Cãi mà không lỗi là ân
1890. Cãi nay mà lỗi khổ thân ở đời
Ai ai xưng cũng con Trời
Mình tôi chữ dạ cãi đời con Tiên
Tuy là Phật khiến hòa Phiên
Phiên hòa mới đặng bình yên nước nhà
1895. Xét đâu xét đó thiệt thà
Xét qua xét lại tôi mà không tin
Vận nghèo để chữ làm thinh
Chừng nào gặp hội đao binh thì tường
E là họa giậy mịch đường
1900. Tôi nào muốn khổ phân tường mà nghe.

Quyển 8 - Tiền Giang - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 3 

Xem rồi niệm Phật vắng hoe
Việc đời thấy khổ nói nghe dạ buồn
Việc đời lừng lựng luông tuồng
Xem qua xét lại dạ buồn ngày sau
1905. Ngồi đây thấy việc ở đâu
Khổ đà chí khổ đâu đâu không dè
Khổ này khổ tới sau hè
Khổ thêm trước mặt không dè khổ sau
Lo khổ là lo ở đâu
1910. Tới chừng thấy khổ khổ âu tung bùng
Khổ nầy là khổ vô cùng
Tới chừng thấy khổ rùng rùng đi đêm
Khổ trước là khổ bịnh đau
Bất đắc kỳ tử biết đâu làm lành
1915.Khổ này Trời Phật ngài hành
Khổ đà thấy khổ không lành rách thêm
Khổ đời nhiều việc chẳng êm
Thêm thêm bất tiện khổ thêm cho hoài
Khổ sao thấy khổ nằm dài
1920. Đói ăn không đặng khổ hoài mà no
No ngoài trong bụng không no
Lo hoài trong bụng không lo đói hoài
Không ai mượn kẻ kêu nài
Phật Trời sở định phép tài người kêu
1925. Ngồi buồn nói việc trớ trêu
Ngọn đèn dầu tắt vụng khêu tại mình
Phật Trời dạy bảo hết tình
Dậm chưn chắc lưỡi tức mình nỗi chi
Thuở xưa Phật lập trường thi
1930. Chư văn hội thí tu khi tức mình
Trí nhơn ẩn sĩ tu rình
Dò theo ý Phật chữ tình mà tu
Tu mà riêng ý tu ngu
Phật tu hườn Phật riêng tu hườn tà
1935. Miệng niệm Bồ Tát, Di Đà
Trong nhà hết gạo hỏi mà của đâu
Bắt Phật mà với khó âu
Trong nhà chẳng niệm niệm đâu ngoài đàng
Gọi rắng tu đọa chàng ràng
1940. Nơm người rách hết cá càng thảnh thơi
Chẳng biết dò ý thăm hơi
Xem đời đặt để nói chơi mà cười
E người chẳng phải là người
Nói Phật người lại chê cười nói ma
1945. Người biết nghĩa lý cắt ra
Tội Phật Phật chịu tội ma ma tường
Lêu lêu mắc cỡ giữa đường
Không dám ngó mặt cho tường con ngươi
Phước thời gặp phước tốt tươi
1950. Đường dài giông gió để ngươi mà lầm.
Trăm năm Khổng Tử mưu thầm
Một muôn tri nổ sợ lầm bữa nay
Lầm là lầm vậy lầm ngay
Lầm ma lầm quỉ ai hay lầm Trời
1955. Lầm là lầm kẻ ở đời
Tôi không lầm Phật lầm Trời người ôi
E người lầm chúa lầm tôi
Lầm tiền lầm bạc lầm ngôi Phật Trời
Lầm cuộc Phật dạy ở đời
1960.Lầm ăn lầm nói lầm lời Thánh Tiên
Lầm việc sỉ nhục Tây-phiên
Lầm đường ngồi đứng chẳng kiêng Phật Trời
E lầm Phật nói cãi lời
Trở lòng dạy Phật thiệt đời lầm tôi
1965. Tay xách ấm nước đương sôi
Tích đâu để đó thương ôi nước trà
Dở khôn dở dại rừng già
Ba đời trăm dấu ghét mà chẳng coi
Việc lành người chẳng sâm soi
1970. Dấu xưa đem lại không coi dấu nào
Annam con chú bên Tàu
Ra tài dạo bảy dạ vào búa tay
Nghề võ người thiệt tài hay
Bưng mâm bưng nước giỏi nay lạ lùng
1975. Chê tôi là đứa tầm khùng
Tức mình nhiều chỗ nối cùng nhiều nơi
Đặt vè buồn nói nghe chơi
Khỏe thời nói nữa tốt hơn nghe hùng
Nghe biết ông Thới tầm khùng
1980. Khùng nói tấm bậy ai dùng nói nghe
Phật còn mắc điếm râu que
Huống vua chí khỏi tai nghe lời xàm
Lau ngọt dọn miệng nhổ đàm
Đặng cho tróng cổ lời xàm nuốt vô
1985. Thuở xưa trào quốc khó phô
Trào nay ngồi thế nam mô coi đời
Nịnh thời cũng chẳng nghe lời
Người trung cũng chẳng khen thời người trung
Trong ruột biết kẻ hiền hung
1990. Trào ai mình nói nịnh trung hại mình
Niệm Phật tu chí giữ mình
Từ nhiên nói lại thình lình chết tươi
Giữ mình chớ khá dễ ngươi
Dụng mưu việc bậy giết tươi không ngờ
1995. Họa phước ao ước vật vờ
Phước thì may gặp họa chờ sau lưng
Làm dữ gặp họa thời ưng
Làm lành gặp họa vì chưng Phật đày
Hai đường họa phước chờ ngày
2000. Phước thời phước chí họa rày họa lai.
Tôi rằng xưng thị cầu khai
Thấy nay huê nở e mai huê tàn
Tôi đi coi thấy cùng đàng
Tầm sư học đạo viễn tràng gần xa
2005. Tầm miền cửa Khổng vào ra
Trường nay may gặp hôm qua lỡ rồi
Khiến nên trong dạ bồi hồi
Lo lần việc tới việc rồi đã qua
Thương đời Trời Phật quỉ ma
2010. Phước thời Phật độ quan tha mình thờ
May thời vô đặng tới bờ
Rủi thời hồn phách vật vờ giữa sông
Anh em thôi đã hết trông
Hoạ là Trời gởi biển đông thình lình
2015. Phải lo mà độ phận mình
Độ người thì khó độ tình chánh minh
Phép Trời phép Phật thời linh
Lòng người chẳng tưởng chẳng tin sao thiềng
Người giỏi người trách người phiền
2020. Phật Trời tuy ở xa miền gần đây
Người chê Trời Phật không hay
Phật Trời ở dựa bên Thây xử mình
Chẳng lo mà độ tâm hình
Độ người ai lại độ mình khen hay
2025. E là giỏi độ bữa nay
Ngày mai sợ khổ độ thây của mình
Độ giỏi thì độ trị bình
Loạn nầy sau để Thiên đình định phân
Phật Trời thì độ nhơn dân
2030. Nhơn dân không tưởng độ phân chỗ nào
E là dối Phật quỉ vào
Độ cho biết độ chỗ nào chánh minh
Niệm Phật sợ quỉ sợ tinh
Niệm Phật bất chánh ma binh bước vào
2035. Phật Trời chưa độ chỗ nào
Người xưng độ giỏi hỗn hào lổi chăng
Độ thời độ uống độ ăn
Nói độ làm phước phước căn chỗ nào
Độ thời răn kẻ hỗn hào
2040. Độ mà không dạy chỗ nào độ ma
Phật độ là độ người ta
Tuy là chung cuộc độ xa hai đồng
Phật độ độ biết trong lòng
Phật Trời cũng độ bao đồng cho dân
2045. Phật độ dạy nghĩa dạy nhân
Phật cũng độ bịnh độ phân chánh tà
Phật độ thảo luận hiệp hoà
Độ ngang độ dọc Phật mà độ dân
Phật độ cho mất con trâu
2050. Tam thinh xuất hiện đâu đâu giữ mình.
Tới đó biết việc bất bình
Độ người ai lại độ mình cho xuôi
Độ là độ tối độ đui
E người độ chẳng đặng xuôi thân người
2055. Độ hay khen giỏi vui cười
Chẳng biết mà độ thiệt người không phân
Học mà độ vải phi ân
Độ người chẳng biết độ thân vô tình
Học thời cũng tốt cho mình
2060. Chẳng học cũng tốt ép tình chi ai
Biết thời biết hậu tri lai
Chẳng biết cũng tốt ép ai mà rằng
Đừng chê tôi nói cằn nhằn
Nôm na lộn xạo sao bằng sách in
2065. Học thời tâm tánh thông minh
Chẳng học e dạ u minh bất tường
Cho người ăn ngọt như đường
Ham ăn cháo lá phố phường khen ngon
Đường cát xôi nước viên san
2070. Cháu bồi khen ngọt khen ngon húp hoài
Để lo chơn hớn chơn hài
Chẳng lo học đạo lâu dài độ thân
Lo đời từ tất từ phân
Mà chưa tỏ rạng nghĩa nhân chỗ nào
2075.Thấy tỏ nhiều chỗ hỗn hào
Khoe mình rằng giỏi việc nào biết hơn
Biết hơn để đó biết hơn
Tôi đâu nói việc nghĩa nhơn giận thầm
Vàng mười dạ chẳng muốn cầm
2080. Đem cho người phải chẳng nhằm để đâu
Lầm từ chữ lỗi từ câu
Sợ phòng nói vậy biết đâu lỗi mình
Lỗi trong bụng lỗi ngòai hình
Lỗi nhơn lỗi thế lỗi tình biết đâu
2085. Cắt ruột ruột đứt ruột đau
Ruột người không thấy lại đau ruột mình
Thấy sao đối ngữ vân hình
Tinh sao không thấy dân tình nói chơi
Như vầy một ngả một nơi
2090. Kẻ Nam người Bắc ai chơi với mình
Trường nầy thi tánh thi tình
Thi trung thi hiếu một mình thi đâu
Cầu Trời khẩn Phật cao sâu
Dạy tôi cạn lẽ thi đâu một mình
2095. Trường thi hội Phật Thiên-đình
Cầu linh ái quốc cầu tình an thân
Biết thời để biết người phân
Tôi đây lo nghĩa lo nhân biết gì
Nước bịt lòng phải nương tuỳ
2100. Nhiều người nói việc dị kỳ khó nghe.
Nói sao như thể cánh ve
Nói phải người chẳng biết nghe vào lòng
Binh Tây còn khắp giáp vòng
Cải Phật mà độ độ còng ngục môn
2105. Trường ốc xưa độ người khôn
Độ đời qui thống nhứt môn Phật Trời
Con ai mà dám cãi lời
Thầy còn độ đó ra đời độ đây
Nói vầy chưa biết vạy ngay
2110. Chừng nào Phật khiến cho đây độ đời
Đó đây đây đó cạn lời
Tội ai nấy chịu Phật Trời vị ai
Bây giờ nghĩ độ chông gai
Độ người người lại độ ai chê mình
2115. Phật thử cho biết chê mình
Độ người cho biết độ mình hay hơn
Việc nào chẳng bằng nghĩa nhơn
Độ mình theo Phật hay hơn độ người
Dở thủ ngó thấy vàng mười
2120. Màu xem như nghệ mà người còn chê
Vàng nhuộm vốn thiệt người quê
Chế nhiều chế ít u ê võ vàng
Một cục lăn lóc giữa đàng
Người nào có ý biết vàng thời coi
2125. Tèm lem tuốt luốt khó soi
Bùn lấm ngoài vỏ khó coi ruột vàng
Trong ruột đặt cứng rõ ràng
Trao dồi tỏ rạng thiệt vàng dễ xem
Cơn nghèo đói rách tèm lem
2130. Bây giờ xinh tốt chị em lại dành
Chim con cắc cớ ra nhành
Gió giông một phút tan tành biết đâu
Nương cây ẩn bóng ngồi câu
Đừng ngồi ngoài nẻo bực sâu lở ầm
2135. Chẳng phe theo kẻ ăn nằm
Cũng bề chài lưới mưu thầm quăng câu
Lo đâu mới biết việc đâu
Phật Trời định ý cạn sâu cho mình
Lộng ngôn cuồng ngữ bất bình
2140. Phật Trời cho kẻ cái hình thả trôi
Người nói thác mất rồi thôi
Sợ đường tội phước than ôi quá nhiều
Kẻ lo mua cá chợ chiều
Người lo củi lụt để nhiều chợ mai
2145. Kẻ lo gánh nặng hai vai
Người lo bẻ quế bẻ mai cho rồi
Nói ra nổi giận khó ngồi
Mà còn nhắc chuyện những hồi đi tu
Đi tu rủ lượm mù u
2150. Chờ khi tối lửa đập u nấu dầu.
Tưởng đâu cầu Phật dễ cầu
Thức thân loạn thể đập đầu chưa xuôi
Niệm Phật dậm tới bước lui
Ỷ mình rằng giỏi niệm xuôi việc rồi
2155. Dạ mông lên ngựa mà ngồi
Chưn đi hỏng đất thấy rồi người ôi
Chẳng bì Thiên-Tuế làm tôi
Dạ mông Đổng Trác châu ôi quần thần
Gia phú phá hại gia bần
2160. Mà còn nhắc thuở theo Trần làm tôi
Tôi nhắc nhiều việc châu ôi
Nhắc đi nhắc lại giận thôi nhắc hoài
Nhắc người chê Phật bất tài
Nhắc hoài nhắc quỉ cho dài nghe chơi
2165. Nhiếc người hại Phật mệt hơi
Nhiếc người thông thả ăn chơi hại Trời
Nhiếc người thay dạ đổi lời
Xuôi mưu làm loạn hại đời đảo điên
Nhiếc người sanh mạng lưu liên
2170. Hại Trời hại Phật hại Tiên bỏ chùa
Nhiếc người niệm niệm bốn mùa
Nhiếc người đem dạ phụ vùa hương Tiên
Nhiếc người phản đạo đầu Phiên
Nhiếc người chẳng biết con riêng Phật Trời
2175. Nhiếc người sanh dạ đạt thời
Nhiếc người lời nói con thời làm quan
Nhiếc người sanh dạ dọc ngang
Nhiếc người sanh dạ phá tan chùa chiền
Nhiếc người phế hậu vong tiền
2180. Nhiếc người thấy kẻ làm hiền chẳng ưa
Nhiếc người dạ ở đẩy đưa
Nhiếc người ăn sớm ngủ trưa hại rày
Nhiếc người chẳng nhớ lời Thầy
Vong ngôn một lũ ăn mày cũng ưng
2185. Hại oan trong tuyết mùa xuân
Trâu kia nó chạy lở chưn phải nằm
Cọp kia Tây bắn ầm ầm
Mèo mà không chuột đói nằm xếp ve
Nghịch lòng ai nói nấy nghe
2190. Nẻo đi mù mịt gai tre lấp đường
Muốn đi hành khất phố phường
Phật Trời chưa định nẻo đường đi xa
Phật Trời lòng cũng thương ta
Nằm lâu bực bội xót xa lời phàm
2195. Chẳng thương thắc mắc ăn làm
Nằm đêm nghĩ tủi xác phàm gian nan
Đêm nằm lụy nhỏ chứa chan
Tử sanh một phút cho an phận mình
Ngưỡng than trên có thiên đình
2200. Lòng tôi sanh việc bất bình xử thân.
Cho rồi chí nghĩa trung phần
Để vầy sống cũng khổ thân làm gì
Nên thời cha mẹ bù chì
Chẳng nên xử tử tử kỳ nhứt canh
2205. Nguyện cùng cha mẹ tương tranh
Để vầy thân thể hôi tanh bất tài
Tiếng xưa còn để lâu dài
Tôi nay nghĩ lại bất tài ngu phu
Hữu tội địa lục Thiên tru
2210. Để vầy chịu chữ ngu phu bực mình
Nguyện cho cha mẹ động tình
Nên hư cha mẹ Thiên đình định phân
Khúc nào hai khúc quan dân
Đức mất khúc giữa nghĩa nhân mối nào
2215. Phật còn chữ ký bên Tàu
Trời Tây Trời chứng ai vào Trời Nam
Một Trời một đất nào tham
Một cây mấy trái Phật cam chứng lòng
Sớ tâu thấu đến đền rồng
2220. Tội ai nấy chịu chứng lòng Phật ôi!
Vái Trời phò hộ chúa tôi
Thời thìn vị đáo than ôi sợ lầm
Thở than thấu dạ mưu thầm
Cầu Trời khẩn Phật nan tầm thiên san
2225. Tôi mà lời dọc dạ ngang
Lòng không tưởng Phật xử tan xác hồn
Để chi thân thể đầu cồn
Lao xao sống bổ xác hồn phất phơ
Nhứt thân nhứt mả bơ bơ
2230. Lo bề mối nước rối tơ chưa rồi
Lo qua Tây quốc một hồi
Lo về Nam Việt khó ngồi cho an
Lo bề bá tánh gian nan
Lo bề nghèo khổ thở than chưa rồi
2235. Lo thân tâm tánh vị hồi
Lo đường vinh nhục mình ngồi thở ra
Lo đời lộn đạo Phật ma
Lo bề bịnh hoạn người ta thì nhiều
Lo cho sông lớn buổi chiều
2240. Lo cho người thác cũng nhiều bịnh căn
Lo bề thế sự ở ăn
Lo cho nhiều kẻ lăng xăng đói lòng
Lo bề sau vợ lạc chồng
Con lìa cha mẹ tại lòng bất minh
2245. Lo bề kẻ sử người kinh
Lo bề hậu nhựt âm binh giấy loàn
Lo bề cô bác lạc đàng
Lo bề anh chị sau càng rừng đi
Lo bề trăm họ phân ly
2250. Khổ ai đều đủ thức tri khổ đời.
Lo bề dạ đổi lòng dời
Lo người không kể Phật Trời bấy lâu
Lo bề gian giảo đâu đâu
Lo người chẳng kể con trâu nạn nghèo
2255. Lo bề dâm dục bá bèo
Lo bề ách nước nạn nghèo cho dân
Lo bề quan chức không phân
Người nào thì cũng hiếp dân lấy tiền
Lo bề vi phú chẳng hiền
2260. Lo bề quân lính khảo tiến các nơi
Lo bề rượu thịt ăn chơi
Ngày sau nhiều kẻ lội bơi mất quần
Lo bề những kẻ phá rừng
Chùa chiền phá hết ớt gừng để đây
2265. Lo bề Nam Việt dắt Tây
Lo bề nhiều kẻ không ngay ở đời
Xuất ngôn vô độ rã rời
Trăm phải nói quấy một lời hết trơn
Người hiền cũng để tiếng ơn
2270. Người dữ cũng tiếng keo sơn để đời
Nhơn cùng tắc biến nhiều lời
Vật cực tắc phản là đời vô phân
Đổi lời chánh trực cho dân
Cải tà qui chánh tỏ phân ở đời
2275. Thương nhau một dạ một lời
Thương thời là thiệt thương đời chẳng sai
Thương là chánh gái trung trai
Người người đều ở chẳng sai lời nào
Thương là không kẻ hỗn hào
2280. Lễ nghi phép tắc người nào như nhau.
Thương là không việc ốm đau
Ngày sau không kẻ cháo rau đói lòng
Thương đời sau thuận vợ chồng
Ai ai cũng vậy một lòng như nhau
2285.Thương đời làm ruộng không trâu
Lúa thời khỏi cắt ở đâu lăn về
Thương đời sống chẳng phân lìa
Thác noi cổ tích hồn về thượng thiên
Thương đời không giặc bình yên
2290. Người đều thanh sắc tợ tiên non bồng
Thương đời chỉ thắm tơ hồng
Xe xăng buột chặt một chồng mà thôi
Thương đời bền vững chúa tôi
Người đều thủ nghĩa một ngôi nghiêm tình
2295.Thương đời mua bán công bình
Có phân có tấc an tình nhơn dân
Thương đời quân chánh nhơn ân
Lúa gạo không giá không phân ít nhiều
Thương đời nhựt nguyệt nhứt kiều
2300.Lặn đâu mọc đó tối chiều sang mai
Thương đời nhựt nguyệt song khai
Tròn như tô kiểu không ai khuyết đầy
Thương đời không có cối chày
Lúa thời lột vỏ gạo nầy nấu ăn
2305.Thương đời nhựt nguyệt hiệp căn
Ông qua bà lại đêm trắng ngày Trời
Thương cho các nước đoạ đời
Lỡ tay lỡ giả lúa thời ngón tay
Thương người lầm Phật lầm đây
2310.Phật đây dọt gạo trầy tay không sàng
Hột lúa gạo trắng rõ ràng
Phật cho Tần Hớn vộng càng gạo châu
Thương đời Tần-Hớn mưu sâu
Hậu lai Nhứt Hổ phép đâu dám bì
2315.Nam-bang đại quốc lương kỳ
Tần Hớn Nhứt Hổ phép tùy tóm thâu
Thương đời kế hiểm mưu sâu
Phật cho củi quế gạo châu trái dừa
Thương đời không kẻ thổng thừa
2320. Ai ai hiệp ý lòng vừa với nhau
Thương đời Phật dạy đâu đâu
Người nào có đất không sâu không gò
Thương đời sau chẳng có trò
Lòng ai thử hậu đưa đò mạng vong
2325. Thơ rồi lòng phải gắng công
Ai mà cải dạ mang vong bất tồn
Tôi nay như giặc đánh dồn
May thời còn xác mất hồn chẳng sai
Chư nghề hậu nhựt Phật khai
2330. Nghề nào chánh lý phần ai thời nhờ.
Những nghề vật thực bây giờ
Mai chiều Phật biến thượng cờ hườn lai
Ngày sau không nếp sanh thai
Vật nào Trời Phật hườn lai mình nhờ
2335. Nhà sao không có bàn thờ
Chúa công đài các phủ thờ an nơi
Nơi nơi ghi chữ thảnh thơi
Nước nào cũng lập một nơi phủ thờ
Phật Trời phân thử mình nhờ
2340.Nước nào đều cũng thượng cờ chiêu an
Bây giờ người phải lo toan
Rối thời gở rối mới an nước nhà
Hạ ngươn rối loạn bất hoà
Rối lo gở rối sau mà không lo
2345.Cầu Phật Phật gở rối cho
Thân phàm nhờ Phật phải lo khẩn cầu
Không lo ai gở mối sầu
Mình phàm cầu Phật Phật cầu mình sao?
Phép tài Phật để trên cao
2350.AĨ mà vói tới Phật trao cho mình.
Ai ai gan chí niệm tình
Người không tu niệm mặc tình trách ai
Người mà niệm đặng chiều mai
Thời người khỏi họa khỏi tai cũng mừng
2355.Niệm Phật ví thể cụm rừng
Tối Trời mà thấy mới mừng nẻo đi
Mịt mù trong dạ hồ nghi
Rừng nho thanh vắng sợ đi lạc đường
Niệm Phật trong dạ tưởng thường
2360.Dầu lâm tử trận Phật tường Trời hay
Niệm Phật phải giữ lòng ngay
Sống thời làm tướng thác nay làm thần
Châu nhi phục thủy xay vần
Thượng thiên đọa xuống sống trần thác lên
2365.Cõi trần lòng dạ chớ quên
Thoát về âm phủ sống lên luân hồi
Mình độ Trời Phật sao rồi
Hoặc cao hoặc thấp hoặc ngồi hoặc đi
Trời Phật độ mình thức tri
2370. Người độ Trời Phật độ khi thiếu thừa
Phật Trời còn ở chẳng vừa
Hạ sanh nhiều việc thiếu thừa rất ngang
Dầu cho hết lửa còn than
Chánh tà trung nịnh còn mang tiếng đời
2375. Phải phân khó dễ để lời
Ngày sau thức lại tri đời cổ kim
Vải sồ tơ lụa chỉ kim
Một trăm việc tốt thanh nghiêm nước mình
Nước nào ăn mặc che hình
2380.Qua Nam mua bán để tình hậu phân.
Nước đều quân chánh nhơn ân
Bất tồn súng ống quan dân thuận hoà
Bắt tập quân lính phá nhà
Sanh đường giấy loạn bất hoà hạ kim
2385.Lập đời thanh tịnh thanh nghiêm
Chỉ tồn nhị cốc thanh kim thực trường
Bạch châu nhị chưởng thường thường
Nhơn sanh bất chế thượng đường tùng lâm
Nhơn nguyện phước hậu mưu thâm
2390.Hoàng-thiên duyệt tất tùng tâm nhơn hòa
Thiên hòa địa hòa nhơn hòa
Tam hòa hiệp sự nước nhà khương ninh
Sao không biết việc ôn binh
Không người tàn tật nhơn minh thịnh thời
2395. Ai ai lòng muộn thấy đời
Khá nghe lời Phật bỏ lời gian hung
Thấy đời minh chánh nhơn trung
Đầu sơn làm hội Đế cung trị vì
Tôi nay như đứa xuống lỳ
2400. Người phàm dắt nẻo miệng tùy bụng không.
Thua buồn nói chuyện minh mông
Tầm khùng làm biếng ở không nói hoài
Không đi làm ruộng hành hài
Không đi làm mướn biết tài dở hay
2405. Không tu mà dụng ăn chay
Có tài ăn mặn nói ngay trái đời
Chẳng ai chữ dạ nghe lời
Nghe là nghe Phật nghe Trời mà thôi
Cũng chẳng biểu người nghe tôi
2410.Nghe tôi việc phải nghe tôi nói khùng
Bữa nay nói dạy chẳng dùng
Ngày mai nói quấy người dùng lỗi chăng?
Tầm khùng nầy thiệt có căn
Lửa mau bén củi nóng ăn đổ dầu
2415.Bữa nay mắc lưới đắng đầu
Trái bầu khúc giữa công hầu đắng đuôi
Thượng hòa hạ lục mới xuôi
Bằng mà nghịch nữa mắc đuôi mất đường
Nhắc đi nhắc lại người tường
2420. Nhắc nhiều không nhớ quên đường tội đa
Đừng thấy nói vậy mà ma
Nói đi nói lại cười ta tầm khùng
Nói nhiều trong dạ chẳng dùng
Chừng nghe sấm dậy đùng đùng phân ly
2425.Đường ai người nấy khá đi
Đường ta người lạ lại đi không nhuần
Nói bậy mà vậy không chừng
Khuyên người học đạo gội nhuần cứu thân
Trách là kẻ trách kẻ phi ân
2430. Trách là trách kẻ không phân chánh là.
Trách là trách kẻ có nhà
Có con có cháu sau mà không phân
Trách là ở chẳng nên thân
Cha mẹ mà chẳng dạy phân con mình
2435. Trách là kẻ lớn lộng tình
Sanh con sanh cháu theo mình không ngay
Trách là trách kẻ đầu Tây
Tại mình a ý không ngay bại mình
Trách là chê cõi Thiên đình
2440.Chê người niệm Phật đọa hình sầu chung
Trách là trách kẻ dạ hung
Trách người lưỡng tánh nửa trung nửa tà
Trách là ở chẳng thiệt thà
Từ ấu chí trưởng không hòa với nhau
2445. Trách là đa bịnh ốm đau
Người không xét lại tội đâu làm lành
Trách là người chẳng tu hành
Trách là người bỏ việc lành làm hung
Trách là tiền Đại Đế cung
2450. Người đi tầm chúa lòng trung chẳng dò.
Trách là dạ ở đưa đò
Tôi chúa tầm Phật đi đò tầm ma
Trách là tôi Phật Thích Ca
Về nhà tưởng Phật tưởng ma chẳng cầu
2455. Trách là ngộ Phật chẳng đầu
Khiến xui lòng quỉ lạc cầu tây phương
Trách là đạo chánh chẳng thương
Cho nên Phật khiến oan ương giữa vời
Trách là không tưởng Phật Trời
2460.Khiến xui thây rã thân rời ngày sau
Trách là thượng trí không sâu
Tầm sư không biết việc đâu hỏi Thầy
Trách là một lũ ăn mày
Kiếm cơm nuôi bữa không Thầy tu đâu
2465.Trách là thấy cá không câu
Cơm Trời để sẵn cá đâu cúng rày
Trách là ai ở phụ Thầy
Quynh tay múa mặt đố mầy sốc tao
Trách là trung nịnh bào hao
2470.Hạn khô cá cạn trong ao không mò
Trách là đánh bẫy bắt cò
Chim đậu chẳng bắt rình mò chim bay
Trách là người dở khen hay
Người hay chê dở bỏ thây nằm đồng
2475.Trách là niệm Phật không lòng
Uống phù cho uổng ra đồng nằm co
Trách là người ở chẳng lo
Thung dung chi bấy ăn no kêu Trời
Trách là người chẳng xét đời
2480.Xuất ngôn vô độ hư lời tội riêng.
Trách là lòng chẳng muốn Tiên
Muốn phàm Phật khiến đọa riêng nhiều người
Trách là đời khổ vui cười
Phàm hí vô ích nhiều người lộng khơi
2485.Trách là người tưởng ăn chơi
No say hớn hở sanh nơi điếm đàng
Trách là phá xóm phá làng
Sanh đa đạo tặc nhiều đàng bất minh
Trách là nam nữ bất trinh
2490.Loạn dân Phiên quốc gọi minh xử hòa
Trách là chay mặc áo dà
Ngoài da dà rọi ruột mà rối toan
Trách là vô phụ tử hoan
Hại nhơn nhơn hại ai toan cứu mình
2495.Trách là người ở vô tình
Làm thơ căn dặn nước mình có vua
Trách là biểu kẻ nhịn thua
Ý sao không nhịn tranh đua hoài hoài
Trách là nói việc lâu dài
2500.Người chê bất trí bất tài chẳng nghe.
Trách là câu chữ trồng tre
Trước vi quân tử chẳng nghe quỉ xài
Trách là bất dụng thơ bài
Bất tri bất vấn văn tài bất minh
2505,Trách là đa sử đa kinh
Chê nôm bất luật nghĩa tinh minh tình
Trách là ngu dạ lâm hình
Trước phân Nam-Việt ký tình quân sư
Trách là loạn dạ cẩu trư
2510.Xuất di minh thiện tâm tư bất tùng
Trách là thượng trí anh hùng
Khôn tham khôn quỉ chẳng dùng người ôi!
Trách là bạc đạo chúa tôi
Người chê dụ giảng thương ôi chẳng cầu
2515.Trách là hai ngả một sầu
Người không tỏ đặng chê đầu ghét đuôi
Nực cười mắt sáng nước xuôi
Không dè nước ngược sau đuôi chảy dài
Nước lộn vận xoáy giọt ngoài
2520.Trong bờ vận tới xuôi hoài để đi
Người ly lòng dạ đừng ly
Sanh ly tử hiệp mấy khi nhứt tình
Bữa nay quả đọa Thiên-đình
Hạ trần kêu réo giực mình nhiều phen
2525. Kêu lời hung dữ bạc đen
Thiên đình chịu nhục nhiều phen hạ trần
Bói đuôi dò bước lần lần
Tới đâu bói đó nảo trần còn xa
Tắc quanh một nẻo bói ra
2530. Sáu năm trở lại lập ba trường kỳ.
Cối xay nghĩ trái lạ kỳ
Lỗ trên ngõng dưới xay thì sống nhăn
Trọng gạo dễ nấu dễ ăn
Xay đôi ba bận sống nhăn sống hoài
2535.Mắc công sàng sảy xây dài
Chín thời một bận khỏi tài công xay
Tức mình nói chuyện cà dai
Nhớ đâu nói đó thời gây việc dài
Không nói ai cũng chẳng nài
2540.Nói ra mới biết là tài dạy khôn
Nói nhiều e có cuồng ngôn
Như không lộng ngữ thì khôn nói nhiều
Tiếc là tiếc thuở bông điều
Chẳng ai tưới nước huê chiều héo khô
2545. Nào khi nước đựng đầy tô
Bây giờ bưng đổ hốt vô sao đầy
Cơn vui trên trước chịu rầy
Cơn buồn tôi tớ chịu đầy tiếng oan
Đường dọc nhiều kẻ đi ngang
2550.Dầu cho trong sạch cũng mang tiếng đời.
Than rằng phận khó nhiều lời
Dám đâu than trách phật Trời đày lâu
Than rằng việc khó ở đâu
Than là than phận con trâu người xài
2555.Than là than chẳng có tài
Mà ra giúp sức có tài một phen
Than là kẻ ghét người ghen
Than là than phận bạc đen cho mình
Than là tình chẳng có tình
2560.Thân ai nấy độ lo mình không xuôi
Than là phận tớ tối đui
Than là thời vận không xuôi rã rời
Than là chứng có Phật Trời
Thời thần vị đáo khiến đời phân ly
2565.Than là chịu chữ ngu si
Than là nhiều kẻ dễ khi bất tài
Than là thân thể hành hài
Người mà chẳng nghĩ quỉ xài thân tôi
Than là phận bạc thương ơi
2570.Một mình sanh tử nghĩ thôi một mình
Than là cho thấu Thiên-đình
Phật Trời soi xét tâm tình ngay gian
Than là con vợ dọc ngang
Nói đâu cự đó không an trong lòng
2575.Than là qua sở phế đồng
Khiến nên trong dạ chập chồng đôi ngươi
Than là cây thuở tốt tươi
Ai làm cây héo hổ ngươi tôi rày
Than là việc trước tỏ bày
2580.Bày là bày dấu tôi rày chưa thông.
Than là kẻ của người công
Gà bươi đống trấu minh mông người phiền
Than là nay nhớ ơn tiền
Ngày sau đem dạ nào phiền hay không
2585. Than là tôi nói minh mông
Sợ còn lầm lỗi phép trong luật hình
Than là nay ở chi tình
Ngày sau sanh dạ bất bình hay không
Than là Trời Phật minh mông
2590.CÓ phần phật độ như không dễ gì
Than là gói phấn di tỳ
Phèn chua để dạ tôi thì biết đâu
Than là nhiều dấu cao sâu
Nay tội không biết dấu đâu mà tường
2595.Than là đường hỡi nhiều đường
Tôi ngu chưa đặng tỏ tường cạn sâu
Than rằng Trời Phật đâu đâu
Minh minh thế giái tôi đâu thấy rày
Than rằng Thầy hỡi là Thầy
2600.Một ghe lái mũi tiếng rày chịu đâu.
Than rằng trí huệ để đâu
Thân tồi như thể con trâu nằm bùn
Nỡ nào để súng bắn đùng
Dân nương nẻo tắc thời cùng đường đi
2605.Dân như cá cạn khô vi
Tôi dân tôi nói dân đi đường nào
Sợ e rừng vắng khó vào
Hùm tha sấu bắt chỗ nào như nhau
Minh đường quảng vọng cao sâu
2610. Đố ai biết đặng nẻo đâu mà tìm
Chẻ tre nghe lóng êm lìm
Người nào hung bạo tới tìm kiếm đao
Biết rồi rồi biết chớ sao
Tôi đây biết đó ước ao nơi nào
2615.Xót gan trong dạ như bào
Phép Phật biết đặng chỗ nào đủ không
Không biết mọc cánh mọc lông
Người xưng biết đủ khó trong trở về
Ngồi giữa chẳng muốn ngồi bìa
2620.Rụng lông rụng cánh dân về làm dân
Thầy ai mà chẳng biết phân
Dân mà biết đạo biết ơn công hầu
Nói đâu dạ nghĩ thêm sầu
Làm người cho biết đuôi đầu mới nên
2625.Pháo nổ mắc kế mũi tên
Nó thời không tiếng dựa bên trong mình
Tên đi như kẻ gian rình
Trúng mình mới biết rằng mình bị tên
Đặt ra kẻ nhớ người quên
2630.Nhắc đi nhắc lại kêu tên mắng hoài.
Phiền người ỷ sức ỷ tài
Tinh thông văn võ khoe tài rằng ngoan
Phiền người ăn nói dọc ngang
Ỷ tài ỷ tận thời mang chẳng lành
2635.Phiền người nói việc tu hành
Tâm xà khẩu Phật để dành kim đao
Phiền người ỷ thế ngồi cao
Ngồi ngoài là giỏi biết sao trong mình
Phiền người ăn ở vô tình
2640.Người ăn không hết tôi hình phơi khô.
Phiền người nghĩ nuốt sao vô
Mà người nuốt đặng hại Ngô mới đành
Phiền người nói việc làm lành
Nhiều tin mới mắc nhiều đành mới mang
2645.Phiền người chẳng dám thở than
Ai mà chỉ tính hở han đôi lời
Phiền người niệm Phật cãi Trời
Nguyện cho người sống tới đời người coi
Phiền người sao chẳng xét soi
2650.Lời ghi còn nhớ không coi chỗ ngồi.
Phiền người cuốc đất không bồi
Mới răn trong bực tay nhồi lỡ luôn
Phiền người sao chẳng luỵ tuôn
Nhớ hồi cơm trắng ngồi luôn hai hàng
2655.Bá gia đem cửa đưa đàng
Ăn no tấm mát xiêu càng mà hư
Phiền người chẳng nhớ lời sư
Hay là dạ cẩu lòng trư quên đàng
Phiền người tu học làm làng
2660.Rừng nho biển Thánh không đàng nào thông
Phiền người tu thị chí công
Tu thàng tu thích bất công tu trì
Đề phan tỉnh Thánh làm gì
Định chùa phát thủy tu kỳ bất minh
2665.Trai tăng ẩm thực bất linh
Đề phan khai xá tấu minh chỗ nào
Thuyết kinh giáo đạo anh hào
Chạy đàng đánh động miệng nào chối che
Miệng nói lỗ tai người nghe
2670.Tô rô tay đẩu mắt de đàn bà
Tay chuông tay mõ lu là
Chưn giày chưn vớ người mà tu đâu
Phật Trời ngồi ván đít đau
Chiếu bông trải lạy tu đâu không tường
2675. Công phu thức chí hai đường
Kệ chuông kệ trống dị thường miệng ca
Từ lưa bá nạp chưng ra
Thập vương tam bảo tụng la om sòm
Tu có con mắt không dòm
2680.Thác mà để xác vô hòm là ma.
Kem đâu mà giữ hòm ta
Tầm Phật có Phật tầm ma ma tầm
Đánh chi trống sấm rầm rầm
Phật Trời mình cũng âm thầm không hay
2685.Sớ điệp tâu có mới hay
Phật Trời mắt bịnh không hay chỗ nào
Làm chay tiếng bạc ào ào
Đờn kèn ăn nhiệp chỗ nào chánh minh
Chạy đâu người gọi rằng tinh
2690.Thượng thanh hạ trược chay minh chỗ nào.
Hút thuốc phà khói ào ào
Miệng đâu bụng đó chỗ nào chay minh
Mũ ni bày vị chỉ tinh
Không vậy chẳng có hồn linh trờ về
2695.Trống chiêng hậu nhựt phân lìa
Minh đường quảng vọng linh về chứng minh
Hậu nhựt vô sử vô kinh
Vô chay vô quỉ vô tinh vô tà
Hậu nhựt nhứt sự giáo hoà
2700.Đa sư đa sĩ qui tà hết hay

Quyển 8 - Tiền Giang - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 4 

Ăn mặn nhiều kẻ nói ngay
Tụng kinh sám hối ăn chay nhiều tà
Khuyên của bá tánh bất hòa
Lại đi làm mướn tu mà cho ai
2705.Treo tranh dối Phật làm oai
Hà nhơn sanh Phật tội hai người khùng
Bán Phật lục tỉnh mua cùng
Lại thêm lục tỉnh tu khùng treo tranh
Hình đâu đặt để cải danh
2710.Cả gan cho kẻ hạ sanh dục tà
Thờ đó lòng chẳng thiệt thà
Lường công giật của chưởi mà người ta
Gọi rằng thờ Phật thờ ma
Thờ ma mà Phật tại ta trong lòng
2715.Mấy chữ mà nói bao đồng
Suy đi xét lại bể lòng bể gan
Trở ngay thời phải bể gian
Chung chung chà chạ còn mang u hòa
Lại thêm thầy pháp khử tà
2720.Bắt Phật mà với đăng mà nhát ma
Hành trì phù thủy kể ra
Ông thời trung chánh nhát ma réo hoài
Không mắt nợ thế hành hài
Xuyên quay xéo mặt xưng tài Quan công
2725.Ngồi nghinh dao bảy đạt công
Tài chi không thấy hành ông ngán đời
Phàm phu hành Phật hành Trời
Nói cho lục tỉnh xét lời gian ngay
Người dầu có sức tài hay
2730.Thời mình xẻ thịt phân thây của mình.
Có đâu bắt Phật dối hình
Mà hành việc quấy gọi mình rằng ngoan
Phật nào a ý việc gian
Người mà lộng ngữ kêu vang đêm ngày
2735.Đạo nào xưng cũng ông Thầy
Tôi e cái cổ đứt rày theo xưa
E là nặng tội ngày sau
Bây giờ nào thấy tội đâu mà tường
Nói khùng chỉ nẻo vạch đường
2740.E khôn đem dạ cang cường giận hơn
Ợ ợ ngáp ngáp có cơn
Ông lên bà xuống nói hơn ca trù
Câu cô lên võng xuống dù
Khi thăng khi giáng lu bù con ngươi
2745. Có mắt không có con ngươi
Kêu về Phật địa tốt tươi vui cười
Cô hai cô bảy cô mười
Cậu tài cậu quí vui cười ngửa nghiêng
Miệng ca như thể đứa điên
2750.Mà kêu mà réo Thánh Tiên tội nhiều.
Tổng ngôn tội phước mai chiều
Biết sao cho đủ việc nhiều dư muôn
Độ nào tính việc bán buôn
Muốn lời sợ lỗ lụy tuôn cho đời
2755.Lại xưng rằng Phật rằng Trời
Thấy đâu lo đó ngán đời thon von
Tu núi ỉa thúi núi non
Xuống trần nói việc hơn con Phật Trời
Độ vải một vốn mười lời
2760.Phật chưa xuất thế mình lời mình ăn
Việc nào sấp để có ngăn
Dữ lòng tà chánh phân căn trong lòng
Bao giờ bước đặng lên giồng
Mới an gia đạo trong lòng nhẹ lo
2765.Cả gan đánh lớn thua to
Đánh nhỏ thua nhỏ nhẹ lo ít phần
Đua nhau chen chúc rần rần
Lỡ sòng nhớ bạc tay lần túi không
Không lo tội phước quạt lông
2770. Quạt giấy cũng lỗi tay không nhẹ mình
Phước thời Phật độ mát mình
Như mà có nực đỡ tình quạt mo
Biết bề sợ lỗi phải lo
Quạt lông vinh hiển chẳng lo quạt gì
2775. Làm mướn da có vú chì
Thấy đó phải sợ phân bì nổi sau
Biết là vinh đặng bao lâu
Ngày hạ nhục người âu chê cười
Ai ai thời cũng làm người
2780. Thấy vinh trước mặt lo cười sau lưng.
Ở đời ai khỏi lắm chưn
Tay dơ thời rửa chưn dơ thời chùi
Nghĩ đau việc nước bùi ngùi
Nước thương mình được rửa chùi sạch nhơ
2785. Luân hồi vinh nhục ngẩn ngơ
Bất như tích đức phong thơ gói vàng
Thỏn mỏn ít mật ít đàng
Ít kim ít chỉ ít vàng nhiều thau
Nói vầy ruột chửa mới đau
2790. Lòng người chẳng tỏ biết đâu phước tài
Lẽ nào Phật để loạn hoài
Loạn rồi có trị phước hoài có khi
Lươn dầu lủi trấp mất đi
Cọp còn để dấu người đi thấy ngài
2795.Rừng nho nhiều kẻ đi hoài
Lẻ nào không gặp dấu ngài nói ra
Kẻ gần đồn thấu phương xa
Tiếng dữ đồn thấu hơn ba ngày đường
Ai ai đi tới cho tường
2800.Cọp để dấu cọp rồng trườn lên mây.
Ngó thấy đừng dạ giận gây
Tôi dầu nói láo để Tây Phật hành
Anh em chữ dạ lành lành
Dầu tôi nói láo Phật hành mình tôi
2805. Có phước người gặp cao ngôi
Tôi mà nói láo hành tôi người nào
Thiên tử trọng kẻ hiền nho
Ngồi trong cận chúa ra vào dễ phân
Ngồi ngoài là cận bên dân
2810.Lịnh trên nấy ấn khó phân văn tài
Bữa nay thân thể hành hài
Ngày mai lập phước lâu dài biết đâu
Gởi đường lo kiến khó âu
Mau thời còn đủ để lâu hao mòn
2815. Muốn leo lên bẻ trái gòn
Sợ gai đâm bụng lại còn hồ nghi
Giữ gìn mấy tiếng lời ghi
Bao giờ gòn nở ra đi lượm gòn
Mất đi kiếm lại may còn
2820. Bây giờ suy thế chịu lòn hỏi thăm
Vái Trời vái Phật lâm dâm
Độ tôi tầm kiếm hỏi thăm đặng đồ
Thấy chỉ của dấu dưới hồ
Tôi nguyền ra sức mò đồ tích xưa
2825. Nguyện sao ngồi khóc Trời mưa
Miệng cười Trời nắng mới ưa lòng người
Nói ra người hết chê cười
Như còn phàm tục nhiều người cười chê
Cầu sao đặng Phật rửa mê
2830. Bằng không cau đặng gia quê tan tành.
Gởi trứng cho ác sao đành
Có ai muốn việc làm lành gởi cho
Muốn bề mắc việc làm no
Có ai rảnh việc mà lo làm lành
2835. Có đau trễ việc người đành
Mạnh mà trể việc người đành mất công
Tuy là người có mà không
Người không mà có tại trong tấm lòng
Biết đời người nói bao đồng
2840. Biết mà người để trong lòng ai hay
Chưa có nói có mới hay
Việc rồi nói lại đời nay nhiều người
Suy cổ lở khóc lỡ cười
Nghiệm kim sợ lỡ nỗi người đời kim
2845. Dạ phòng như lửa bén diêm
Nghiệm suy sự cổ sự kim dị tường
Người sao ăn ở phi thường
Chê đây đây nguyện lập đường thanh nghiêm
E bay thì mỏi cánh chim
2850.Bơ vơ kiểng lạ cổ kim đạo bằng.
Vận suy người hỡi chê rằng
Chẳng hơn người cổ cũng bằng người kim
Thơ nầy chưa dở còn niêm
Tiền thơ xuất vị cổ kim tri đời
2855. Đa nhơn bất thức khi lời
Chê rằng ma quỉ thiệt đời quỉ ma
Cách bực moi dực mình ta
Tiền xa ký phúc hậu xa mưu hằng
Tức chi chắc lưỡi thằn lằn
2860. Nơi hơn thời kiếm nơi bằng chờ đây
Mục-liên đây cũng một cây
Tuy làm mọc bậy đó đây một dòng
Lại thêm Hứa sử một lòng
Trách ai ăn bưởi chê bòng trồng chi
2865. Chê nó bỏ nó thời ly
Có chua có ngọt để khi đỡ lòng
Tuy là khác giống khác giòng
Vỏ y như vỏ cái lòng như nhau
Người đều mắc nước cũng lâu
2870. Thìn mùi bảo lục sức đâu nay còn
Rủa cho yêu quỉ hao mòn
Rủa ma cho hết người còn mới an
Rủa cho hết việc tham gian
Người người mới đặng bình an ở đời
2875. Phật thương dở mí cửa Trời
Thương người chí để chịu lời đắng cay
Hát bội nhiều khó thay
Sau coi hát Phật thiệt hay vô cùng
Hát Phật hội đủ anh hùng
2880. Thi tài tranh phép vô cùng trí tri.
Hát bội nhạo lại mà khi
Không tài không phép biết chi trong mình
Người xưng thì ở Thiên-đình
Người thời trung giái người hình Diêm vương
2885.Xét đời càng thảm càng thương
Càng nhiều ma quỉ càng vương nặng nề
Nhiều vua nhiều tướng nhiều hề
Nhiều khôn nhiều nói nhiều bề đắng cay
Nhiều xét mới biết vạy ngay
2890. Ai mà xét đặng như đây tôi cầu
Vô duyên bá đạo chẳng sầu
Chẳng tu cho chúa mà cầu cho dân
Để lo vải độ làm ơn
Độ thời độ mất sợ thân lổi nhiều
2895. Chẳng lo độ bụng buổi chiều
Thuở xưa Canh Mục Ngư Tiều độ ai
Độ người sông suối tầm lai
Độ người bờ bụi mang tai chỉ đường
Nói nhiều e chẳng tỏ tường
2900. Khác nước độ kẻ lở đường mới ân.
Bởi vì trước đã có phân
Giàu sang thương kẻ bần nhơn mới mầu
Lòng tôi lo trước thuở đầu
Tôi lo khúc giữa nhiều sầu thân tôi
2905. Làm thơ ký gởi cao ngôi
May thời người gởi thương tôi hội nầy
Nào hay phận bạc ăn mày
Ai ai cũng lánh việc Thầy bỏ tôi
Dạo xưa rừng vắn than ôi!
2910. Tôi nay ra thế thương tôi ăn mày
Mắc đày nhiều cuộc mắc đày
Đày non thú vật thương rày cho ăn
Kẻ thời hành khất lăng xăng
Người thời có kẻ nuôi ăn tháng ngày
2915. Tôi nay tiếng gởi cho Thầy
Ăn mày thời cũng ăn mày đắng cay
Ít ai đem dạ thương đây
Cay là cay đắng đắng cay cái lời
Ăn uống bao nhiêu than đời
2920. Than là than phận than thời lao đao
Chẳng thương hơi nói thấp cao
Nói sao người chẳng nghe sau lời mình
Nghỉ thôi càng áo nảo tình
Rưng rưng lụy thảm như bình nước nghiêng
2925. Người sao dạ ở chờ Tiên
Như vầy chẳng uổng nói điên buổi đầu
Bởi chưng căn quả còn sầu
Người xem hảng hữu buổi đầu biết đuôi
Tàu lui Tây cũng bước lui
2930. Óc lê nó thổi nghe vui một hồi.
Cây cao bóng mát rộng ngồi
Mát thân thân mát chưa rồi mát tâm
Đường đi không biết hỏi thăm
Thuyền ai không hỏi du lâm lạc đường
2935.Người ỷ rằng biết chỗ vườn
Đi lạc thời chịu người tường thời hay
So đòn đánh gậy chi đây
Tôi mang võ nhịn khoanh tay mà nhìn
Nhìn là nhìn ý nhìn tình
2940.Nhìn người có biết nghĩ mình hay không.
Nhìn là kẻ của người công
Nhìn coi cho biết lòng không lòng đòi
Nhìn sao thấy trổ nhiều mòi
Người sao dạ muốn một đòi trả hai
2945.Nhìn coi ai cũng như ai
Làm ơn muốn trả một hai cho rồi
Nhìn thôi trong dạ bồi hồi
Trong lòng muốn trả cho rồi nợ công
Nhìn mình không cánh không lông
2950.Không cùi thì cũng tay không có gì.
Nhìn coi nhiều chuyện dị kỳ
Nghĩ thân ai cũng chẳng vì cho thân
Nhìn người nhìn lại oán ân
Nhìn thân nghĩ lại việc thân hết già
2955.Đánh chó phải kiêng chủ nhà
Con ai mà chẳng nghĩ hòa con tôi
Dầu mà đói rách tanh hôi
Nghĩ thương phận chủ người tôi nỡ xài
Thời người biết việc lâu dài
2960.Như người ỷ đắc thế tài thiếu chi
Có câu kiến nghĩa bất vi
Lâm nguy bất cứu mạc phi anh hùng
Thân tôi mang bịnh nằm mùng
Bắt con làm tớ thương dùng nỗi chi
2965. Xét đời trách phận tắc ly
Nghĩ tôi như kẻ ngu si làm gì
Con vợ nuôi vợ bất tùy
Người ngoài ngó thấy việc gì thương ôi
Tôi rằng tôi khó thân tôi
2970. Dơ chi dơ lắm tanh hôi tôi rày
Dơ thời dơ tháng dơ ngày
Mấy thu dơ hết tới rày còn dơ
Dơ hoài nhiều kẻ ngẩn ngơ
Dơ đâu dơ đó su sơ sạch lòng
2975. Sạch lòng chưa đặng sạch lòng
Còn mang tiếng dữ vợ chồng ghe phen
Dương gian dâm dục bạc đen
Con đường dâm dục ghe phen chê cười
Chữ hại là hại có người
2980. Tội ai nấy chịu khuyên người giữ thân.
Lửa cháy cựu quốc nóng tân
Tróc lai hiện diệc xử phân chánh tà
Muôn binh nã tróc từ nhà
Âm thầm vấn tội tra mà gian ngay
2985. Muôn lời sờ tấu phương Tây
Xét soi bá quốc ai ngay ai tà
Lời tâu đại hải thuỷ hà
Diêm đình tra xét chánh tà dương gian
Người nào gian nịnh xử tan
2990. Người nào trung chánh cứu an ngôi Trời.
Hai ngôi cha mẹ xét đời
Kỳ tài xuất hiện ngôi Trời bình an
Độ tôi tánh đạt minh ban
Tôi mà tà dạy xử tan cho rồi
2995.AĨ ngôi trung chánh lên ngồi
Ai tà cha mẹ xử rồi mới an
Người ngay chung với người gian
Tùng tam tựu ngũ sao an việc mình
Ấy là a ý bất bình
3000.Khúc tùng hiệp dạ việc mình không ngay.
Ấy là chung họa khó thay
Lòng ngay như vạy người ngay như tà
Kiếm lời đưa đó khỏi nhà
Giả thương mà ghét người tà xa trông
3005. Trách là chế lễ Văn-công
Giây rơm mũ bạc tinh thông hiếu gì
Làm heo để sống tế kỳ
Sống ăn mấy dĩa thác quì thế chông
Lại có bài vị chữ phong
3010. Xướng quì xướng lạy đèn chông tam từng
Ấy là văn tế không chừng
Có ai tang chế đa từng bất minh
Đã biết tùng sách tùng kinh
Ấy là tà ý bất minh linh hồn
3015. Sự vong như ý sự tồn
Sống sao thác vậy tưởng hồn như sanh
Sống ăn dưa muối cơm canh
Thác mà vật sống hôi tanh nào dùng
Tạo thiên tiền giảng anh hùng
3020. Thực mao ẩm huyết nay dùng cúng sanh
Qua đời hậu giảng tương tranh
Tế thần vật sống hôi tanh ai dùng
Người khôn làm việc tầm khùng
Nói cho các chú anh hùng ghét tôi
3025. Cải tà qui chánh người ôi
Thác là xác thúi tế thôi làm gì
Có của làm việc trái kỳ
Thời thêm tội nữa ích gì người ôi!
Việc người chê thế mà thôi
3030.Xem sau xét trước thương ôi tội nhiều.
Thúi thời đậy cất buổi chiều
Bày ra trước mặt thời nhiều người chê
Nhiều lỗi nhiều phải nhiều quê
Biết sao đủ lẽ khen chê hai lời
3035. Nay tôi nói việc Phật Trời
Mười người chẳng tưởng việc đời mười hư
Nay tôi nói việc âm tư
Mà người lòng chẳng âm tư thơ tuồng
Để lo dậm mặt trong buồng
3040.Ra rạp nhiều kẻ làm tuồng không xuôi.
Nhưng nhiều kẻ điếc người đui
Bầu gánh hoán mỏng không xuôi gánh nào
Bầu Tây thêm vị bầu Tàu
Bầu Chà thêm vị Xiêm lào bầu Mên
3045.Đứng rạp nhắc lớp không nên
Ngập ngừng ngập ngưởi không tên làm tuồng
Dọn không thứ lớp trong buồng
Ra mà đứng rạp làm tuồng không xuôi
Mấy bầu thời cũng phải lui
3050. Chẳng kỳ như kép điếc đui hỗn hào.
Tuy nay không kẻ ra vào
Mai chiều nghe tiếng chỗ nào tới lui
Việc nào nói đặng cho xuôi
Nam thanh nữ tú mới vui trong lòng
3055. Nhiều đạo nhiều nẻo ròng ròng
Ít ai chữ dạ một lòng phận ngay
Minh sư thiệt đạo ăn chay
Chức nầy chức nọ mà ngay chỗ nào
Tu mà đạt lịnh Thiên Tào
3060. Sãi tăng cũng vậy chỗ nào tụng kinh
Xét sao người gọi tu minh
Ân nào người dám tay in giáo truyền
Nói ra các đạo hờn phiền
Không người nói chánh giáo truyền bất minh
3065. Như tôi hậu nhựt bất linh
Để cho các đạo tu minh giáo đời
Tôi lo niệm Phật tưởng Trời
Tu chức tu thắng theo đời khó tu
Phật Trời chưa mở xuân thu
3070. Dạ nguyền năm khác ngao du tấn tần
Không theo thàng thích tu trần
Phố phường dạo tấn non thần tần bang
Cõi trần nhiều nỗi dọc ngang
Lánh mình chờ vận hiển vang phục hồi
3075. Nằm xem sự thế cũng rồi
Ở đây dạ luống bồi hồi tâm can
Ất mẹo việc chúa chưa an
Qua tới Đinh Tỵ dọc ngang tiêu điều
Mẹo Thìn có Phật cứu nhiều
3080. Mẹo Thìn không Phật ra chiều thác đa.
Tý mai người khó xét
Hội này không Phật thời ma dấy lòan
Tôi nguyền lánh tục tầm đàng
Ở đâu những kẻ lăng loàn hổ thân
3085. Việc mình mình phải liệu phân
Để cho tồi bại thời phân còn gì
Trách ai gói phấn lộn chì
Dạ còn ham bạc chẳng gì vàng thoi
Khô khan chẳng phải loi ngoi
3090. Mà người chẳng xót chẳng coi cho lời
Xưa cầu Khổng Tử soi đời
Lưu Huyền làm chúa trợ thời Quan Công
Ngoại bằng tướng Triệu Tử Long
Người phò Lưu chúa Quan Công trọn bề
3095. Trương Phi tam đệ nguyện thề
Tam nhơn đồng tánh trọn bề nói chi
Khổng Minh mê trước Triệu Phi
Tam nhơn sanh tu bất ly theo phò
Người sao đem dạ trâu bò
3100. Nhục thời bất vấn vinh phò lập công
Người ở như thể bầy ong
Bỏ thời bỏ hết kèo không đoái tùy
Không vấy mật sáp chút gì
Phụ cây muốn bỏ bay thì cho xa
3105. Thấy đời lòng luống xót xa
Nực cười phụ khó xét la vô tình
Nghĩ ra nhiều kẻ chê mình
Muốn thân xuống đất đất bình lại chê
Lỡ bề phải nói việc quê
3110. Sợ Trời sợ Phật ngài chê hư rồi
Thác xuống Diêm chúa khó ngồi
Sợ mình đa tội thôi rồi đôi ta
Diêm-chúa một cõi mẹ cha
Người nào không tội Diêm-la hưởng phần
3115. Ngặt tình một cõi dương trần
Trào nào xử tội dưỡng thần bất minh
Dương gian nhãn nhục bất linh
Tham nơi tiền bạc bất minh tại tình
Chẳng tưởng cha mẹ thiên đình
3120. Chẳng thương Diêm chúa tội mình để đâu
Hai bề lo sợ cao sâu
Thi ơn tác phước lo âu tội mình
Gian tham hung dữ lộng tình
Người không biết sợ tội mình bao nhiêu
3125. Niệm niệm tùy hỉ lòng ta
Cho biết lòng Phật lòng ma mà chừa
Cho biết lời phải mà vừa
Cho biết lời quấy mà đùa ra môi
Cho biết trung hiếu thương ôi
3130. Cho biết tà nịnh thương ôi phận mình.
Cho biết Diêm chúa Thiên đình
Cho biết tội phước trong mình làm sao
Cho biết đất thấp Trời cao
Cho biết dương thế ở sao trung thần
3135. Cho biết kẻ phú người bần
Cho biết người ở dương trần gian ngay
Cho biết việc mặn việc chay
Cho biết lời vạy lời ngay mà chừa
Cho biết kẻ nói thiếu thừa
3140. Cho biết chắc thiệt mà vừa lòng nhau.
Cho biết người ở hiểm sâu
Cho biết mà tránh sợ âu tới mình
Cho biết nắng mát loạn binh
Cho biết mà ngó ý tình ngay gian
3145. Cho biết đàng điếm khoe khoang
Cho biết thiệt kẻ khôn ngoan mà tùng
Cho biết kẻ điên người khùng
Cho biết miệng lưỡi xưng hùng mưu gian
Cho biết kẻ nói dọc ngang
3150. Cho biết mà tránh kẻ mang lời tùng.
Cho biết việc dữ đừng dùng
Cho biết việc phải hiệp tùng thời an
Cho biết kẻ phép người ngang
Cho biết tu chánh tu tan liệu dùng
3155. Cho biết tiểu nhơn anh hùng
Không biết mỗi chỗ mỗi dùng khó phân
Là người dạ ở không cân
Vui đâu chuốc đó khó phân trong lòng
Vát mờ nói chuyện bao đồng
3160. Không xét quấy phải trong lòng chút chi
Người nào ngay chánh sầu bi
Là lòng vàng ngọc có khi gặp Trời
Là người biết việc ở đời
Nói ít dạ muốn khuyên mời nói thêm
3165. Người gian nghe chán không êm
Thấy nói nhiều chuyện ghét thêm trong lòng
Biết sao Trời Phật ỡ đồng
Ghét, thương, mừng, giận, tại lòng thế gian
Nói xuôi trở lại nói ngang
3170. Nói phải trở quấy không an tại mình
Một người năm bảy cái tình
Lâm nguy kêu Phật độ mình làm sao
Kêu Trời như cá nhảy cao
Rớt xuống đùi đụi nghĩ sao đau mình
3175. E khi họa hổ bất bình
Khi không mình lại xô mình xuống hang
Bởi mình chẳng muốn bình an
Cho nên mình khiến mình toan hại mình
Người chẳng sợ lỗi thiên đình
3180. Mà người lại sợ lỗi tình hạ sanh.
Cho nên noi việc đua tranh
Người e cười dại nhơ danh việc lành
Hoàng-thiên lưới bén để dành
Sơ nhi bất lậu dữ dành bậu tri
3185. Thiện ác đáo đầu có khi
Tất chung hữu báo Thánh ghi nan kỳ
Chỉ tranh lai tảo lai trì
Văn chương hữu kiến bất tùy Thánh nhơn
Kiến tự bất kiến nghĩa phân
3190. Vô tâm khán hậu Thánh nhơn tri tình.
Khán hậu nhơn tánh bất bình
Hạ-ngươn tận thế sanh tình bất minh
Văn chương lầm sách lầm kinh
Lầm nơi nghĩa lý bất minh quỉ tà
3195. Thánh nhơn lời nói thiệt thà
Lý xa muôn dặm nghĩa mà gần đây
Tùng thiện như đặng người hay
Dạy người ở thiệt ăn ngay lâu dài
Tùng ác như băng lở hoài
3200. Trở đi trở lại không tài cán chi.
Sanh đường thù oán sự phi
Sát nhơn thậm tội loạn ly nhiều đời
Minh tâm Phật dạy ở đời
Chẳng nghe lời Phật cải lời người ôi
3205. Trung ngươn loạn hạ chí tôi
Ác lai ác báo loạn thôi hoài hoài
Những người tranh phép tranh tài
Vô phần chư quốc loạn hoài tới nay
Nước nào xưng giỏi gọi hay
3210. Tham tài tích oán không ngay một người
Nhiều tiền nhiều bạc vui cười
Hiền lương nghĩa sĩ không người chánh minh
Không trào niệm Phật cầu linh
Trào nào luyện tập đao binh dấy loàn
3215. Cho nên Trời khiến loạn hàng
Loạn tâm loạn tánh sanh đàng loạn ly
Nhơn thiện thiên tất tùng chi
Thánh nhơn xét hậu lời ghi để đời
Ít ai xem sách nhớ lời
3220. Nhơn dục nghịch bạo Phật Trời hứa chi
Bất kỳ biển Thánh xét suy
Tại mình bất xét bất tri dữ lành
Rừng nho Thánh dở tanh bành
Văn chương sao chẳng làm lành làm hung
3225. Người dốt chê rằng suy lung
Làm người giữ đặng chánh trung minh tình
Đời mình phải giác việc mình
Bằng không giác việc là tình bất thông
Làm người xét việc minh mông
3230. Xét tiền xét hậu mới thông lòng mình.
Như không xét vậy lộng tình
Xét đời mới biết bề mình lại nay
Đời mặn lại sợ đời chay
Người vạy không sợ người ngay mới vầy
3235. Thiệt đời không tớ không Thầy
Nên tôi mới giác việc nầy mà nghe
Cuộc đời nhiều chỗ éo le
Mình ra công giác mình nghe lo lừa
E khi nhiều kẻ chẳng vừa
3240. Việc tôi nói thiếu nói thừa tôi nghe
Đấp bồi sợ lỡ bụi tre
Mặc tình thế sự không nghe không cần
Dạ lo cầu Thánh cầu Thần
Cầu cho minh đạo cõi trần kẻo khi
3245. Cầu người có biết làm chi
Cầu Trời khẩn Phật thức tri cuộc đời
Linh đinh thoàn há giữa vời
Nhiều người cười nói khó lời lộng khơi
Tuy là soi khắp nơi nơi
3250. Nhiều người cười dại nói chơi khuấy mình.
Tự ý ai có ép tình
Tôi e hậu nhựt bất bình chê tôi
Chữ rằng thiên võng khôi khôi
Sơ nhi bất lậu thương ôi Phật Trời
3255. Điếc câm không nói một lời
Hạ sanh dễ nói mắt Trời sao giăng
Lo cho bề thế sãi tăng
Lo cho dân chúng ở ăn bất hòa
Lo chi tội cực thân già
3260. Trời cho hườn tráng theo mà anh em
Còn ngồi dương thế mắt xem
Giá mà giá mất anh em tiêu hồn
Đều rao các việc om sòm
Độ thân bớt bớt độ hồn cho xiêu
3265. Người đừng nói nước Nam tiêu
Mà vong Trời Phật tưởng yêu làm đầu
Đời cạn thiên ám địa sầu
Người sao chẳng thảm vọng cầu Thánh Tiên
Không yên cầu Phật cho yên
3270.Nước nghèo cầu Thánh cầu Tiên gở nghèo
Linh đinh sống dập tay bèo
Giàu sang không biết việc nghèo không than
Tôi tuần giày dã gian nan
Thấy nghèo phải sợ phải than vái trời
3275.Cầu cho minh tịnh cuộc đời
Cho người niệm Phật niệm Trời độ thân
Đừng người bạc ngãi phi ân
Đừng người hung bạo giữ thân tu trì
Nhơn ác phùng ác bất tùy
3280. Nhơn thiện phùng thiện tu trì qui căn.
Nay còn thiện ác lăng xăng
Ví như nước lửa hai căng tranh hành
Người dữ cũng có người lành
Đời nầy dữ hết Phật đành bỏ rơi
3285. Nói chi cho nhọc mệt hơi
Nói hoài cũng vậy bỏ rơi tiêu trần
Cho nên phải nói nhiều lần
Chẳng nghe mà cãi cõi trần tiêu tan
Nghe mà chẳng bỏ tham gian
3290. Nghe mà làm dữ chẳng an người nào.
Nghe mà chẳng bỏ hỗn hào
Nghe mà chưởi lộn ào ào nghe chi
Nghe mà không dạ từ bi
Nghe mà còn nổi sân si làm gì
3295. Nghe mà uống rượu ly bì
Nghe mà chọc gái làm gì nên trai
Nghe mà mẹ nói đôi hai
Nghe mà bài bạc gái trai luôn tuồng
Nghe mà trong dạ không buồn
3300.Nghe mà chưởi mẹ luông tuồng mắng cha.
Nghe mà lý hát xướng ca
Nghe mà chẳng sợ Diêm la xử mình
Nghe mà chẳng tưởng thiên đình
Nghe mà đem dạ lòng tình dọa thân
3305. Nghe mà tham lợi chẳng phân
Nghe mà thù oán sát nhơn tội nhiều
Nghe mà chẳng nhớ mai chiều
Lời ghi chẳng nhớ tội nhiều khó toan
Nghe mà ăn nói dọc ngang
3310. Không khuôn không phép khó toan ở đời
Nghe mà chẳng tưởng Phật Trời
Nghe mà đem dạ đổi dời chẳng tin
Nghe mà chẳng sợ âm binh
Nghe mà chẳng sợ tà tinh hại mình
3315. Nghe mà mời cõi đồng-đình
Mời lên mà gả con mình cả gan
Nghe mà rủa dọc rủa ngang
Mắc ôn mắc dịch mới mang khổ nầy
Nghe mà chẳng nhớ lời thầy
3320. Nghe mà còn tưởng chỗ này chỗ kia
Nghe mà miệng chưởi rủa lia
Xui mưu làm loạn phân chia gia tài
Nghe mà mắng nhiếc tôi hoài
Nào ai có ép ỷ tài hung hăng
3325. Nghe mà đem dạ tranh ăn
Nghe mà ghét kẻ khó khăn chẳng màng
Nghe mà dạ muốn làm làng
Nghe mà niệm Phật không màng một câu
Nghe mà chẳng biết đâu đâu
3330. Nghe mà sắm đất mua trâu làm giàu.
Nghe mà Trời Phật chẳng cầu
Nghe mà làm dữ cho giàu thậm đa
Nghe mà vong Phật tưởng ma
Lường công giật của người ta cho nhiều
3335. Nghe mà chẳng sợ tội chiều
Nghe mà ham nói cho nhiều thời hơn
Nghe mà chẳng muốn làm ơn
Làm ơn mong trả cho hơn của mình
Nghe mà nhiều kẻ vô tình
3340. Ỷ chi với Phật gọi mình rằng ngoan.
Nghe mà không bỏ dọc ngang
Nghe mà ỷ thế giàu sang làm gì
Nghe mà ăn nói lạ kỳ
Không kiêng Trời Phật làm gì nên thân
3345. Nghe mà chẳng biết chỗ phân
Mấy đời mấy kiếp phi ân hoài hoài
Nghe mà chẳng dạ nghe dài
Lời trong không biết nói ngoài không hay
Nghe mà chẳng biết vạy ngay
3350. Không biết việc dở chỗ hay khó lòng.
Nghe thời qui chánh lên giồng
Cải tà cho khiếp khó lòng người ôi!
Tới đó mới gặp chúa tôi
Quân thần hiệp hội một ngôi thuận hòa
3355. Uống phù như một con nhà
Trồng khoai tỉa bắp trồng cà dái dê
Lại có hết người khen chê
Hội nầy còn hỡi vinh huê nói cười
Ai ai lòng muốn làm người
3360. Khá nghe lời dạy đừng cười tôi quê
Trải qua dấu thỏ đường dê
Chim kêu vượn hú rừng quê khỉ chiền
Giận hung nói lỗi đừng phiền
Đất ai người ở xa miền chữ vua
3365. Ngộ thời ai cũng nhịn thua
Danh ô lưu hậu ghét vua nỗi gì
Cháu thương còn bụng cậu dì
Quan thương vua mới trị vì an dân
Vua thương quan tổng người ân
3370.Tổng quan thương lại hương lân an đồng
Lạ lùng sung ngái một lòng
Chanh quít một dạ bưởi bòng một tâm
Mới rằng an đạo mười lăm
Thêm ngày mười sáu mỗi năm thường hành
3375.Ba mươi mùng một ngày lành
Bốn ngày lễ bái thường hành niên niên
Lập đời bình đẳng thánh tiên
Lập xuân ngươn đáng sơ niên Phật Trời
Tập thu niên trọng như lời
3380.Chánh chung lễ bái lập đời kim lai.
Dò lần như lúa gởi thay
Đem sâu để đó hườn lai con vò
Làm tôi trọn đạo khuông khò
Mới rằng dạ hiệp thầy trò thánh nhơn
3385.Làm người dễ nói khó phân
Biết phân biết nói biết cân chánh tà
Thương đời hủy bạc thân già
Ăn cay uống đắng chịu mà tiếng nhơ
Một mình nghĩ tối rối tơ
3390.Héo hon trong dạ ngẩn ngơ cho đời.
Thương trào vong phế Phật Trời
Anh hùng xuất thế mắc thời tù lao
Thương dân đau cổ tiếng khao
Thanh tâm mắt ngọc xem lao cho người
3395.Thấy tôi trá đọa người cười
Thôi rồi ngồi đó e người lầm mưu
Kiếng loan tâm tất dụng ưu
Nịnh thần khán quá dụng mưu sát trào
Thương người không thấy chỗ nào
3400.Nghe đâu cười nói ào ào vô mưu.
Là người tâm tánh bất ưu
Bất tri họa phước tri mưu chi người
Đụng đâu cười nói nói cười
Mắt thời lối bịt lòng người bất phân
3405.Bất tri hậu hữu nghĩa nhân
Bất tri thiên địa bất phân chánh tà
Tu không biết đạo Di Đà
Tu không biết lẽ chánh tà tu chi
Lại xưng mình biết một khi
3410.Trường an diễn thí xưa ghi mấy trò
Anh hùng thất chí mới phò
Kết vi bằng hữu dạ dò cạn sâu
Không biết việc nào đâu đâu
Khoe rằng mình giỏi khó âu thuận hòa
3415.Biết thời ra trị nước nhà
Tri Tiền tri Hậu thượng hòa hạ an
Không biết mà nói dọc ngang
Ỷ mình hầu cận mưu toan tóm quyền
Lỗi trước nhiều nỗi ưu phiền
3420.Trường an vô tự ký tiền lộng ngôn
Ngươi khôn e hậu chẳng khôn
Cải tà chi chánh cả môn bất hòa
Cậu tôi xét đạo nước nhà
Chú Tư chú Bảy thác mà oan ương
3425.Ông ôi xét đạo nhà Thương
Bà ôi xét việc oan ương nhiều bề
Cậu ôi sớm cách thân hề
Thân hề xa cậu thảm bề tớ tôi
Tần ôi chẳng tưởng Bướm vôi
3430.Ông hai phổ độ thương ôi một mình.
Bà hai am tự động tình
Hỏa thiêu thân thể ẩn hình Phi-lai
Tu hành ai dễ ép ai
Thầy ôi cho thấy Như Lai hải hà
3435.CÓ ai lòng tưởng Di Đà
Phàm phu chê Thánh sao mà đặng an
Nghề nào người nấy sửa sang
Đời nầy bá đạo sao an trẻ già
Ít ai ăn ở thiệt thà
3440.Nhiều người cường đạo tâm tà dọc ngang.
Nên hư tại miệng thế gian
Nói lành lành giúp hung hoang tương tùng
Khó thay khó sợi lạc lùng
Thắt gút khúc giữa sổ bùng đầu đuôi
3445.Bao giờ tơ rối gở xuôi
Lý tha mới tỏ đầu đuôi Thầy trò
Sông sâu sào vắn khó dò
Mặt dơ nước rửa khó mò đại giang
Giữa đường dễ hỏi khó han
3450.Mình dơ rửa sạch khó toan rửa lòng.
Dấu soi khắp hết bao đồng
Hai roi mắc mỏ trong lòng hòa hai
Chỉ thiên mắc ngọn chiều mai
Chỉ địa trơn gốc đố ai biết rày
3455.Mắc gốc mắc ngọn để bài
Dương gian mắt ngọc thấy rày biết không
Tuy là ra dấu minh mông
Xem sau xét trước mắt trong cái lòng
Éo le mối đạo lòng thòng
3460.Quanh co từ khúc lớp lòng từ ngăn
Chẳng ai cần đạo siêng năng
Truân chuyên bầu tiện khó khăn việc hòa
Khét nắng da nám hì hà
Tanh hôi thúi khét lòng mà chánh minh
3465.Đào sâu khó lấp dạ thinh
Cuồng ngôn loạn ngữ nghĩa binh sao hòa
Bất tùng chánh lý tùng tà
Người sao người vậy sao mà gian nan
Cổ lành bới tóc vẻn vang
3470.Vậy thời mới đặng đặt an nước nhà
Cũng chưa trên thuận dưới hòa
Hãy còn ma quỉ chánh tà lăng xăng
Nhiều người tranh đấu ở ăn
Chưa ai thiệt dạ một căn lo đời
3475. Ăn theo thuở ở theo thời
Ít ai chữ dạ nghe lời giáo răn
Cãi Trời trước lại cải trăng
Ngày sau thiệt bổn thiệt căn một lòng
Bảy mươi định vợ định chồng
3480.Tám mươi mười mới động lòng thọ thai.
Giáp niên mãn nguyệt huê khai
Sổ ra không huyết an thai ba ngày
Sao ai chẳng tưởng ơn Thầy
Mở mang đạo Phật khó rày người ôi!
3485. Trào Minh xưa đã mất ngôi
Thầy lo mối nước chúa tôi phục hồi
Trước mắt thấy đã mất rồi
Lo sao còn đặng chỗ ngồi thảnh thơi
Điềm nhiên thủ khẩu nơi nơi
3490. Mất mà bỏ mất tuyệt nơi Võ hoàng.
Vinh chi quan tổng dân làng
Hùa theo Tây-quốc lập đàng tham ngân
Giàu sang rộng rãi chẳng phân
Hẹp hòi lại khó quan dân lại xài
3495. Đố ai giữ bạc lâu dài
Vong ơn tứ đại lại xài thân tôi
Bao giờ cho thấy chúa tôi
Cho tôi thấy chúa Trời ôi là Trời
Cắn răng chắt lưỡi than đời
3500.Bụng đau ôm bụng mở lời không ra
Nằm buồn thấy quỉ với ma
Sao chưa thấy Phật biết ra đường nào
Tứ phương thấy việc hỗn hào
Đâu đâu đều vậy chỗ nào ở an
3505.Thế loạn sự tại tư quan
Đêm nằm chép miệng thở than kêu Trời
Ghét tôi chi mấy người đời
Rơi thơ Phiên quốc trao lời phúc đau
Tân tình chí để thấp cao
3510.Đạo Trời đạo Phật là tao đây nè
Cơm nếp thêm vị muối mè
Thấy người trước cửa sau hè thấy đâu
Đi bộ khó bước nước sâu
Đi ghe nước cạn khó âu chống chèo
3515.Không bạc mới chịu bề nghèo
Phải tôi có của ghe chèo sáu cây
Nói ví việc dở việc hay
Ỷ tài ỷ tận thời thây bất hòa
Ai dại lấy lửa đốt nhà
3520. Rủi thời tiêu của ông bà còn y
Hết của thế gọi lâm nguy
Ai ngờ tích đạo trường thi lương hòa
Cao Lãnh, Chợ Tiếng, Mỹ Trà
An Lương, Thanh Mỹ, Định Hòa, Kiến An
3525.Dối lòng son phấn trung can,
Phật Trời mở hội trường an Định Hòa
Mỹ nhơn bao nhở lòng tà
Thương vua nhớ chúa ruột đà héo hon
Hiếu trung giữ vẹn lòng son
3530.Ơn cha nghĩa mẹ làm con phụng thừa.
Gió đưa rỏng rảnh lá dừa
Trái buồn đeo cổ khó đừa buồn chung
Thương bề tờ giấy hai vung
Ý sao không trái cây thung một mình
3535. Kẻ nam người bắc động tình
Ỷ ai có ý nghĩ mình sầu riêng
Nói ngay có Thánh có Tiên
Để đâu tự ý khùng điên dám làm
Phải thời dị nghị tiếng đàm
3540. Quấy thời mở miệng hai hàm chẳng êm
4541. Mắng ngày lòng muốn chưởi đêm
Khổ trăm bề khổ tôi thêm lời dài
Nỡ nào người ghét mắng hoài
Trung thiên để tiếng chẳng nài người thương
3545. Minh tâm chín thứ cầu vương
Kết vi tứ nguyện giái cương giáo tình
Thương cho khác dạng khác hình
Ý thời nhứt ý khác tình mạng vong
Người tu chẳng đặng hóa long
3550. Trì tâm tích Phật khi không hóa rồng
Tu đâu mà chẳng tu lòng
Sách kinh thiệt chữ bất đồng lý tha
Chữ nghĩa lộn lạo nôm na
Chữ trong tâm phổi nghĩa ta ngoài lòng
3555. Văn chương chê việc bất đồng
Chẳng in sách cũ dạ phòng ngoại khoa
Chê rằng việc quấy nôm na
Việc làm bá láp sao qua sách mình
Dị đoan bá sự loạn bình
3560.Thiên cơ thần bút xử tình thiên cơ
Gần mực sao chẳng làm thơ
Gần đèn chẳng sáng thiên cơ chỗ nào
Tới Phật sao chẳng bước vào
Để cho ma dắt qua tàu chưng cơ
3565.Chữ rằng lý quốc hồi sơ
Dương cang chánh đạo thiên cơ tỏ tường
Chẳng biết thời hỏi thăm đường
Rừng nho biển Thánh như vườn khó đi
.Không biết xưng biết người khi
3570.Người tu bất ý bất tri Phật Trời
Đem lời dạy Phật dạy Trời
Con người mấy án tai thời không nghe
Chỉ tàu trái mối khó xe
Kim tây không lỗ miệng ve để dành
3575.Cặc thông nhét nút ve sành
Kim tây có lỗ dể dành vá may
Lòng rượu mà rượu không say
Trà tàu nào có đắng cay không màng
Rượu kia hại kẻ thác đàng
3580.Nước trà nước mát độ toàn muôn dân.

Quyển 8 - Tiền Giang - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 5 

Xem đời ít kẻ cầm cân
Nhiều người trí huệ không phân chánh tà
Cửu thiên ngoại tế mới già
Nam nhơn Phật định mới mà có râu
3585.Bạc đầu thấy việc lo âu
So le hai họ để câu bất hòa
Ông bà không trẻ không già
Trường sanh hưởng thọ kế hòa vạn gia
Đời nầy người chẳng xét ra
3590.Hình nhơn tâm thú quỉ ma phạm tình.
Hạ ngươn tận thế tạm hình
Chẳng xem ăn ở bất bình phi quân
Nỡ nào lòng muốn dạ ưng
Quỉ dùng việc quỉ ma quân ma phò
3595.Ham chi bạc giấy con cò
Chữ tham kim bối theo phò bất minh
Chỗ nào phước chí tâm linh
E người gặp chốn đao binh bỏ mình
Phước họa họa phước tại tình
3600.Việc nào tham hết sợ hình họa xâm.
Phải dùng chữ nghĩa một câu
Đặt làm tiếng cạn lời sâu để đời
Có bao lăm tuổi gọi thời
Niệm cầu mộc dục gặp đời trường sanh
3605.Sung sướng chi đó đua tranh
Lập thân hành đạo dương danh làm người
Vui chi mỗi chuyện mỗi cười
Việc mình ma quỉ cười người quỉ ma
Khôn thời trong bụng khôn ra
3610.Có ai lắt léo ngòai da khôn vào
Bội quân còn sống chỗ nào
Vong sư ai nỡ ra vào học thêm
Ngâm ngùi chua xót ngày đêm
Thấy đời thậm khổ dục thêm quỉ tà
3615.Mười chuyện không có thuận hòa
Làm sao thạnh trị nước nhà an khương
Thập sự vô hữu vi lương
Văn chương kinh sử quốc vương bất hoài
Văn hay chẳng luận dặc dài
3620.Phần tôi văn dở đọc hoài nghe chơi.
Mệt thời trà nước nghỉ ngơi
Khỏe thời đọc nữa nghe chơi giải buồn
Không nghe thì phải đi xuồng
Hát không xứng kép biết tuồng lớp chi
3625.Kép khó thì kép ngu si
Giàu sang ai nỡ ra đi ăn mày
Trách con bao nỡ xách chài
Giết cha thoát đó hội nầy ai lo
Rối nầy là rối quanh co
3630.Rối dây dễ gở cha lo rối lòng.
Bất ly sanh tử vợ chồng
Trái dươn lỗi đạo nghịch lòng hết thương
Xem đời nhiều nỗi oan ương
Cha nào con ghét con thương lưng đầy
3635.Từ tôi bịnh hoạn tới rày
Ăn chui ở đục thân nầy đắng cay
Tích cốc phòng cơ khó thay
Dưỡng nhi đãi lảo sách hay minh cuồng
Nghĩ ra nhiều nỗi sầu buồn
3640. Sách ngoài thấy đó tội cuồng nỗi đây.
Sầu Nam rồi lại sầu Tây
Liền ranh kế cận ai nay bất bình
Giữ đạo cũng tốt cho mình
Người không giữ đạo mặc tình không chê
3645.Không học người gọi rằng quê
Học mà chẳng biết khen chê chỗ nào
Quân xử thần tử ngô tàu
Tử bà xử phụ chỗ nào hiếu trung
Từ tôi hốt hỏa hành hung
3650. Nguyễn gia đã mẫu chí trung lâm tà.
Xét ra không lỗi đạo nhà
Tiết gia sát phụ lâm tà chí trung
Trào nào sanh giặc làm lung
Phật Trời lập lại hiếu trung lâu dài
3655.Chữ Trời quốc ngữ còn hoài
Chữ Phật Nam quốc để tài khẩu nhân
Hai chữ hiệp lại một phân
Nói đâu chữ đó quan dân biết đều
Chẳng phải chữ nghĩa rác rều
3660.Đụng đâu bỏ đó người đều dốt đây
Chữ Tàu lại với chữ Tây
Ngày sau không có chữ hay một người
Tức khóc nghĩ lại buồn cười
Một nước không có một người văn chương
3665.Cơn ghét nghĩ có cơn thương.
Nước nào Phật cũng hứa vương trị vì
Ba nước trả quả lương thì
Tiền căn báo hậu phục tuỳ Nam-bang
Đem về Tam-quốc sửa sang
3670.Đại Nam trường thọ trị an thuận hòa
Chỗ chánh ít kẻ cải tà
Chỗ tà người chánh dạ mà nghe theo
Nực cười bánh tráng lên meo
Giấy vàng chê rách thịt heo đều dùng
3675.Có ai đánh giặc trong mùng
Nước mà lửa cháy vô cùng phép hay
Tuy là tôi nói bữa nay
Ngày mai ngó thấy phép hay Phật Trời
Người trung thác để tiếng đời
3680,Sống làm con Phật con Trời hiển vang
Chẳng bao lăm tuổi thở than
Sanh đời quốc loạn nguy bang đừng phiền
Chẳng ai lo hậu làm hiền
Phật cho trăm khổ ngàn phiền sửa thân
3685. Sửa quan rồi lại sửa dân
Sửa đời khổ não hương lân nhãn tiền
Phật thương thương Phật làm hiền
Trời thương Trời cũng thảm phiền khó thương
Tích thiện diệc đắc tùng dương
3690. Tích tài diệc đắc tùng thương tận tà
Xét thương xét lại trung tòa
Nửa thương nửa ghét chánh tà nan phân
Thân người khá độ cho thân
Phật Trời thương xót nhơn ân hải hà.
3695.AĨ ai qui chánh phế tà
Chẳng nghe lời Phật thiệt đà phải hư
Thầy xưa còn nhỏ phước dư
Tôi nay dạ dốc ưu tư cầu hòa
Đánh con động bụng ông bà.
3700.Đánh người động Phật thiệt mà khó tu
Chỉ đàng biển Thánh rừng nhu
Mặc tình ai có chi tu hưởng phần
Chữ phú nhứt khẩu điền tần
Phân trên bối dưới chữ phần nhọc lo
3705. Chữ quí trung nhứt ấm no
Riêng tình bối hậu nhọc lo nhiều bề
Chữ Thánh nhỉ khẩu tịnh tề
Tri tâm nhơn thế tịnh tề quốc vương
Người sao đem dạ chẳng thương
3710.Thánh con lo đạo quốc vương để đời
Nước nào không tưởng ông Trời
Không thương ông Phật ở đời sao an
Muốn ra sức đá phò bang
Lập đường đầu đội vai mang Hớn-trào
3715. Mới rằng quân tử anh hào
Người đem sao dạ theo Tàu lập binh
Khởi loạn hà sự bất minh
Cầu Trời khẩn Phật phước linh phò Đường
Dương gian nhãn nhục bất tường
3720.Hậu lai hữu tướng phò Đường an bang
Thế nầy dân cũng có quan
Liếc xem tỏ rõ dân quan không đầu
Ý sao các chú bên Tàu
Qua Nam ở đậu không đầu Nam bang
3725.Chú nào ăn nói nghinh ngang
Vặn dòn bẻ trái hung hoang chẳng cầu
Qua Nam buôn bán làm giàu
Ỷ tài người nói tên đầu Nam bang
Tây tham Tây chịu gian nan
3730. Tàu tham Tàu cũng chớ than khúc tùng
Vinh hùng si nhục anh hùng
Tử sanh vô số bất tùng Thánh Tiên
Hà nhơn a ý Kim Phiên
Gặp cơn bát loạn kêu Tiên chi người
3735.Cơn vinh múa mặt vui cười
Mắng ngang chưởi dọc nhiều người ỷ thân
Xét mình cho biết oán ân
Lương tiền Tây quốc ra thân đền bồi
Cơm Tây cha cậy một hồi
3740.Bình thời túi vết loạn rồi túi thân
Việc nào không nghĩa không nhân
Kêu Trời khó thấu đọa thân tại mình
Con ma ghét cõi Thiên-đình
Con nam coi lại giống hình con Tây
3745.Bình thời mang súng liền tay
Nước nhà lâm nạn bị vây phải phò
Trả ơn đồng bạc con cò
Hữu công tắc thưởng người phò trọn ơn
Tính thua rồi lại tính hơn
3750.Có ai lòng tưởng công ơn Phật Trời
Tính lỗ rồi lại tính lời
Có ai tính niệm Phật Trời siêu thân
Tính oán nào có tính ân
Tính hơn thiên hạ hậu thân bất tồn
3755. Tính xác người chẳng tính hồn
Tính xiêu phần xác phần hồn không siêu
Tính quỉ còn thiếu tình yêu
Tính phần niệm Phật không siêu tiếng nào
Tính Tây người lại tính Tàu
3760.Tính dư trăm việc tiếng nào tính Nam
Tính lợi rồi lại tính tham
Tính ngay tưởng chúa An Nam chút nào
Tính lo rượu thịt ào ào
Tính lòng niệm Phật người nào tính đâu
3765.Tính bề mua đất sắm trâu
Tính thêm đày tớ giữ câu làm mùa
Tính mai đem bạc cúng chùa
Chỏng khu lạy sãi quê mùa không tai
Tính sãi ngồi chùa độ ai
3770.Không dạy niệm Phật câu mai câu chiều
Tính sãi thiên hạ thác nhiều
Thời chùa đắt đám bạc nhiều lợi đa
Tính người không tưởng mẹ cha
Thác rồi kể chắc làm ma Diêm đình
3775.Tính người ăn nói lộng tình
Một người chết đó nói hình đám ma
Tính người chê Phật Thích Ca
Tại mình chuốc quỉ ước ma tương tùy
Tính cho nói chế tội gì
3780.Ngặt tình tiếng nói ma tùy tương tranh
Tính cho Nam Việt khôn lanh
Sợ e hậu nhựt vô danh tu hành
Tính cho ít kẻ làm lành
Nhiều người làm rách tu hành không căn
3785.Tính cho nhiều đạo tu ăn
Không người tu chúa không căn Phật Trời
Tính cho tu chẳng biết đời
Ham ăn ham nói nhiều lời tu bay
Tính cho tu mặn tu chay
3790.Tu không biết Phật không ngay tu nào
Đặng không cũng đánh một cào
Ví như ba lá bài cào dở ra
Nên hư nhờ lịnh mẹ cha
Hội nầy ai cũng kiến tha trẻ già
3795.Thấy sao nhiều việc bất hòa
Đặt ra lời nói để mà coi chơi
Đọc thời phải nghĩ các nơi
Phải không cho biết đưa hơi ngặt tình
Trường an há để một mình
3800. Muôn ngàn chư sĩ ngụ tình ứng khoa.
Thơ bài đối đáp ngâm nga
Hội lành ai nỡ chẳng ra tranh tài
Bấy lâu như mắm nhận gài
Hội lành Phật dở văn tài chư nho
3805. Mặc tình sung sướng âu lo
Tới thời ra chiếm hội no thuận hòa
Hữu công hưởng phước ông bà
Ai ai gắng chí bình hòa vận thi
Nước nhà cũng mãn vận suy
3810.Viễn trường văn võ thông tri chánh tà
Tiên linh chiếu hậu nước nhà
Muốn cho trên thuận dưới hòa dạy tôi
Phật Trời cha mẹ cao ngôi
Anh em lòng muốn làm tôi khẩn cầu
3815.Ý sao chẳng kết thảm sầu
Tháng ngày lễ bái dập đầu cầu quân
Con lành cha đặng hưởng xuân
Sanh ra con dữ dậm chưn kêu Trời
Dễ sao dễ Phật dễ Trời
3820. Dễ ăn dễ nói dễ lời kêu la
Chẳng khá khi dễ người ta
Có đâu để Phật Diêm-la chẳng cần
Dễ Thánh đem dạ dễ Thần
Dễ nhiều nhiều dễ nhiều lần phải tiêu
3825.Cơm nhiều bỏ thúi bỏ thiu
Người chê cơm thúi thời tiêu tấm lòng
Thuở nầy người phải dự phòng
Khen ngon chê dở sợ lòng đói khô
Chê ngon ăn nuốt không vô
3830. Khen dở sợ niệm nam mô không rời
Tan hiệp cũng chẳng mấy hồi
Xê qua xích lại chổ ngồi còn xa
Người ta chẳng lại người ta
Người ta mà lại quỉ ma làm gì
3835.Cơm thúi làm sốt dễ kỳ
Để thiu thời bỏ dễ gì mà ăn
Ngó lên sao mọc lăng xăng
Sao nào mà ở gần trăng hư hèn
Trong nhà tối lửa tắt đèn
3840. Trăng sáng ngoài ngõ nhà hèn tối đui
Khó hèn chẳng kẻ tới lui
Tay rờ làm quẻ bói đui người tìm
Gắng công giữ đạo trọn niềm
Thi ơn giải độ Tây tìm mau mau
3845.Vàng mười nỡ để lộn khâu
Con tầm vào kén đặt dâu để dành
Tầm đông con dữ con lành
Thiếu dâu khua mõ để dành đặng đâu
Giếng cạn còn có giếng sâu
3850.Lẽ nào khô hết nước đâu uống rày.
Giếng sâu là giếng của Thầy
Giếng cạn của tớ sức rày thiếu hơn
Đầu bài đặt để Thới Sơn
Lập làng Hưng Thới vui hơn xứ nào
3855.Con Tây một bủng con Tàu
Đố ai trốn giặc chỗ nào ở an
Tới Tần nhiều việc dọc ngang
Chun vô hang tối ở an no lòng
E khi lạc vợ lạc chồng
3860. Lạc con lạc cháu lạc lòng nam mô
Lạc đạo người đạo khó vô
Nam mô mà lạc nam mô không tiền
Đạo nào bằng đạo làm hiền
Hai giây hai gút buộc liền một quan
3865. Đạo nào thua đạo dọc ngang
Lâm cơn nguy biến thác oan tiêu hồn
Sống ở mé biển đầu cồn
Chờ khi giông gió xác hồn đưa đi
Sướng có thuở cực có khi
3870.Có đâu sướng hết không đi tầm chùa
Đường tu bắt chước hầm hùa
Người tu không biết quê mùa cực lâu
Cạo đầu người lại cạo râu
E thân thể để đâu mình lầm
3875. Mười lăm ai cãi bữa rằm
Chữ đâu nghĩa đó e lầm nghĩa vai
Tứ tường tích thiện hườn lai
Nhà thương nhiều dấu có ai tri tình
Như thai trúng tật tâm hình
3880.Tối lo tôi xét nỗi tình khó phân
Nhiều dấu thì nhiều lo thân
Sợ e lỗi đạo hiếu ân ngu thường
Tới đây như kẻ lỡ đường
Tam cang giữ dạ ngũ thường lo thân
3885.Cầu đường minh nhựt tuế tân
Tiếng hô năm cũ lo thân dữ lành
Phải lo ác vướng chỉ mành
Hai đường họa phước dữ lành ghé đâu
Bao-công xử chuyện còn lâu
3890.Phật Trời phân xử việc đâu cũng hòa
Phật thương từ trẻ tới già
Từ già tới trẻ thương mà Phật đâu
Đất gò bao thuở nước sâu
Đất thấp bồi đặng hết sâu nên gò
3895.Bước ra ngó thấy bầy cò
Thầy nương mây bạc hình trò để đây
Lá lay tội nọ họa nay
Thương người người chẳng thương đây chút nào
Chẳng lầm người thế hỗn hào
3900.Lầm lòng không biết người nào Thánh Tiên.
Lạy Phật tâu cáo việc riêng
Đời nầy nhiều kẻ đảo điên hỗn hào
Hỏi thăm Bắc-đẩu Nam tào
Đoái nhìn Diêm-chúa ra vào chợ đông
3905. Nặng tiền nặng của nặng công
Chịu bề cay đắng ở không nặng lời
Thương ôi nặng chí Phật Trời
Xem lòng nhơn thế nặng lời nói phân
Nặng nề đa oán thiểu ân
3910.Xem rồi thấy việc nặng thân cho đời
Ẩn thiên sơn sợ lưới Trời
Nặng làm không sợ sợ lời nặng phân
Trọng kỷ đạo vỉ kỳ ân
Nặng nề người ở vô phân chánh tà
3915.Tâm bất thuận ngôn bất hòa
Chánh vi thị chánh tà vi tận tà
Kẻ trung người nịnh bất hòa
Ngay gian lộn xạo thiệt mà chẳng an
Mười người là mười lá gan
3920.Người nào uống nước không an một lòng
Việc nhà một đạo vợ chồng
Xét ra không có một lòng cho xuôi
Cửa chùa kẻ tới người lui
Về nhà nghĩ lại không xuôi việc chùa
3925.Đói thời sanh giặc bốn mùa
No thời đi tới Thầy chùa tu chi
Rừng nho ai chẳng cho đi
Biển Thánh ai biết nghề chi thời làm
Hai tai ở dựa hai hàm
3930. Thường nghe những việc ăn làm chẳng quên
Có một việc lạ làm nên
Người đời bao nỡ vội quên chẳng dùng
No thời phải nói cho cùng
Sanh con nó khóc thương vùng tu oa
3935.Còn nhỏ cãi mẹ cãi cha
Còn theo lòng Phật lời ma dạy rồi
Than ôi những thuở luân hồi
Tùng ma phế Phật nghĩ rồi lại đây
Người vạy khó biết người ngay
3940. Người ngay biết vạy khó thay cho đời
Khiến nên Phật biết lòng trời
Thời thời biết Phật thương đời biết đâu
Mãn đây nói việc lọp câu
Tới chùa nói chuyện ở đâu nhức đầu
3945. Tháng mười tháng chín làm giàu
Nước nổi người thấy trồng trầu trên cao
Nói thiệt chẳng phải chiêm bao
Tháng mười nước giật cù lao khô rồi
Ăn cơm cha ghẻ khó ngồi
3950. Êm ngày êm tháng bồi hồi việc năm.
Bất thuần khi thiển khi thâm
Vớ giày ăn nói điếc câm người nghèo
Bầu sao trái thẳng trái đèo
3954. Sâm soi kẻ phú người nghèo chẳng xem
Đức tín tình nghĩa chị em
Giàu không đức cậy Phật xem chỗ nào
Nhà thờ giữ đạo ra giàu
Liếc xem không có người nào xét kinh
Cố cha làm việc bất minh
3960. Cũng đà sa đọa hưởng linh chỗ nào.
Nam-kỳ ấm lạnh nhờ Tàu
Tín ơn mong trả dạ nào phản ngô
Tôi nam tưởng chúa Vi Vô
Nhứt tâm trời Phật nam mô giữ mình
3965.Đức dì bà phước bất tình
Sự tu bất chánh đọa hình vỉ nan
Sự tu hòa thượng hiển vang
Bất tri tà chánh tội mang nặng nề
Các cô làm vải lập tề
3970.Bất tề tâm phúc tội về Diêm vương
Cửa ngục nhiều tội đau thương
Còng xiềng trăng trói oan ương dễ gì
Tra khảo tội kẻ Nam kỳ
Tra đủ các nước tội thì làm sao?
3975.Khóc la trong ngục lao ngao
Tội ở trần thế làm sao khai rày
Một tội đánh tớ chưởi đày
Hai tội con gái đời này lấy trai
Ba tội việc người làm trai
3980.Tiền dâm con gái phá hai cửa nhà
Ấy là lỗi đạo ông bà
Tiền dâm hậu thú tội mà khó phân
Bốn tội người ở phi ân
Thọ tài báo oán sau thân cơ bần
3985. Năm tội vong chúa phản thần
Xui mưu làm loạn cõi trần chẳng an
Sáu tội những người làm quan
Xử dân bất chánh tội mang cũng nhiều
Bảy tội phế việc mai chiều
3990. Lời ghi không nhớ thiệt nhiều tội sâu
Tám tội chưởi chó chưởi trâu
Chưởi gà chưởi vịt ngày sau khổ mình
Chín tội kẻ nói lộng tình
Mắng mưa chưởi gió sau mình tội đa.
3995.Mười tội chưởi mẹ mắng cha
Ông bà chẳng tưởng Tiên gia chẳng màng
Một tội trai gái đứng đàng
Giỡn cười chọc ghẹo lăng loàn trong tâm
Một tội dục bạo cường dâm
4000. Từ nam chí nữ loạn tâm tội nhiều.
Một tội chuyện ít nói nhiều
Chuyện nhiều nói ít mai chiều tội sâu
Một tội chưởi lộn với nhau
Tiền đường nội ngoại trước sau đạo đồng
4005. Một tội người ở hai lòng
Phu nhơn phản dạ giết chồng tội đa
Một tội lấy vợ người ta
Hai người đồng tội ra ma hai người
Một tội những việc nói cười
4010. Khùng điên tàn tật là người bất minh
Một tội đàn bà đường kinh
Đi ngang đi lại bàn linh đọa hình
Một tội lộng ngữ bất bình
Chưởi thề đéo mẹ vô tình không phân
4015.Một tội từ quan chí dân
Đụng đâu chưởi đó rối thân trăm đàng
Một tội làm tổng làm làng
Việc phải nói quấy nhiều đàng ăn dân
Một tội làm quan rộng phân
4020.Đa ngân phá luật hại dân bất hòa
Một tội thù oán đốt nhà
Đâm heo thuốc chó đập gà sát nhơn
Một tội trộm vặt phi ơn
Đoạt tài sát vật sát nhơn tội dài
4025.Một tội chư quốc tranh tài
Sát nhơn vô số hành hài tội đa
Một tội rủa nộp kể ra
Đùng đình tý phủ Diêm La kêu mời
Một tội lòng kẻ khi lời
4030.Thỉnh lên đều đủ miệng mời gả cho
Một tội những kẻ ăn no
Sau sưa rượu thịt không lo làm lành
Một tội vi phú chẳng lành
Lường công cướp việc tu hành thời không
4035.Một tội mời rủa minh mông
Mời ôn mời dịch hại trong nước mình
Một tội khi cõi Thiên đình
Kêu Trời kêu Phật giậc mình nhiều khi
Một tội dụ giảng vô tri
4040. Phật Trời dạy bảo nhiều khi chẳng cần
Một tội khi Thánh khi Thần
Khi Trời khi Phật cõi trần khi Tiên
Một tội những người tùng phiên
A ý dục lợi đảo điên dân Trời.
4045. Một tội binh lính nhiều lời
Đánh nam đánh bắc chưởi thời dân ta
Một tội bán Phật dối ma
Họa bình tượng cốt bày ra bia hình
Một tội người ở bất bình
4050. Thật Trời thờ đó mà tình tưởng đâu.
Một tội bàn chữ trí sâu
Tô chén tộ dĩa chữ âu cũng đều
Một tội bỏ chữ bập bều
Chữ Tây chùi đít cũng đều cõi ta
4055. Một tội nhựt trình bán ra
Vật nào lấy gói cõi ta bỏ đều
Một tội tu núi cất lều
Xuống trần độ vãi nói đều Phật sang
Một tội đĩ điếm nghinh ngang
4060. Loạn tâm loạn ngữ loạn ban loạn thần
Một tội loạn chí nhơn bần
Gian tham thừa thiếu cõi trần chẳng an
Một tội hung dữ dọc ngang
Du côn nghịch tánh dân hoang không nhà
4065.Một tội Thầy pháp dục tà
Hội Tiên phù thủy treo mà tượng ông
Một tội trào quốc minh mông
Làm vua bất chánh dân không thuận hòa
Một tội nói chẳng thiệt thà
4070.Kêu thề Thần Thánh ngài mà chép biên
Một tội xưng thầy đa niên
Ông Thầy mới ngặt lòng Tiên xác phàm
Một tội những kẻ ăn làm
Lấn ranh hủy hoại tội phàm không ngay
4075. Một tội những người tu chay
Lòng không biết vạy biết ngay đọa hình
Một tội kinh sử trí tình
Văn chương bất ý lộng tình đọa thân
Một tội mua bán cầm cân
4080. Vặn đòn bẻ trái hậu thân bất tồn
Một tội làm thiếu đọa hồn
Lường tranh tráo đấu đầu cồn rã thây
Một tội mua bán không ngay
Cất mươi giựt của trên tay sao đời
4085.Một tội nhơn thế dục lời
Cho vay một vốn mười lời mà ăn
Một tội việc sãi ắc tăng
Tụng kinh quên Phật lo ăn của trần
Một tội hương chức tế thần
4090.Vong tiền phế hậu cõi trần lăng xăng
Một tội cúng kiếng không căn
Ngày đơm tháng quảy lo ăn tưởng gì
Một tội làm sự dị kỳ
Thây thúi để đó tế quì heo chông
4095.Một tội làm việc minh mông
Làm chay mõ rối thiệt không nhằm gì
Một tội hát bội bất kỳ
Xưng vương xưng tướng xưng thì Thánh Tiên
Một tội bóng dại chẳng yên
4100. Ông lên bà xuống xưng Tiên dễ gì.
Một tội phá núi bất kỳ
Nhập lâm phạt mộc dễ gì họa thâm
Một tội cối dã nan tâm
Người còn bưng nghiệp tội thâm bất hòa
4105. Một tội không cúng ông bà
Vật nào cũng nói làm mà làm ăn
Một tội đâm cá không căn
Con nào bị vít không ăn đau mình
Một tội lung lăng hung tình
4110.Chém người không chém tội mình thần ghi
Một tội đốt nhà một khi
Đốt thời không đốt thần ghi tội rồi
Một tội ô uế chưa rồi
Nấu ăn nấu uống chỗ ngồi u mê
4115. Một tội đổ bác đấu kê
Ngược xuôi thừa thiếu chỉn ghê cho người
Một tội nói chơi mà cười
Ngạo người Trời Phật ngạo người Diêm la
Một tội Phật táo làm ma
4120.Bắt ngồi mà nấu tội sa mấy ngàn
Một tội lên núi xa đàng
Sông bến dơ dáy tội ngàn tội muôn
Một tội tu núi ở truông
Ỉa đái khai thúi biết muôn tội nào
4125.Một tội vô bếp ngồi vào
Ngồi ngay cửa bếp người nào không nên
Một tội vấp cẳng không rên
Chửi lia chửi lịa sao nên phận mình
Một tội đụng cây lộng tình
4130.Chửi ai không biết giống hình chửi ai
Một tội đi chân đạp gai
Đau thời niệm Phật chưởi ai không tường
Một tội dạ bạo tâm cường
Làm khó người chưởi không tường chưởi ai
4135. Một tội Thầy thuốc mang tai
Dược nan phạm bịnh kiêm giai đọa hình
Một tội nam nữ loạn tình
Loạn luân sát tử phạm hình hai ma
Một tội những thầy bói khoa
4140.Bịnh đau căn quả nói ma tội nhiều
Một tội làm mụ bất điều
Phá thai sát tử tội nhiều phạm tra
Xét theo điều luật Thiên gia
Tám mươi ba tội kể ra người tường
4145.Chưa dù việc tội thế thường
Hãy còn dạ bạo tâm cường ai ai
Dặn dò già trẻ gái trai
Khó thời chịu khó đừng ai giận cùng
Việc này là việc chung hùng
4150. Mặc tình bá tánh chẳng dùng chẳng cơn.
Sanh đẻ có mụ mang ơn
Ngày sau người đẻ mau hơn con gà
Không có làm mụ hê hà
Mình sanh mình đẻ thuận hòa thời thôi
4155.Đẻ ra không có tanh hôi
Đời nầy đen bạc như vôi tức mình
Tức mình mình tức cho mình
Đố ai thức đặng nỗi tình của tôi
Tức mình dữ lắm Trời ôi!
4160. Tức là thậm thức chúa tôi ly hình
Trách ai đem dạ bạc tình
Ơn thâm nghĩa trọng lánh mình lại chê
Chừng nào nhốt đặng con dê
Xích bầy rắn dữ ngăn tê ở ngoài
4165.Thấy cọp người sợ nằm dài
Hết thời lũ nịnh khoe tài chưn khôn
Rồng bay đậu của nhứt môn
Rắn bò dưới đất khỉ khôn trên nhành
Chẳng thương chúa khổ tôi lành
4170.Vác mai mà chạy bẻ nhành bán cây
Té nặng mới biết đau thây
Bây giờ như thể chim bay quên rừng
Bay xa ý chẳng nhớ chừng
Rừng đâu thì cũng giống rừng quên vô
4175.Sống nguyền niệm Phật nam mô
Thác theo Thánh chúa Gia Tô thì đừng
Lâm nguy vong thổ phế rừng
Thân tôi bao quản người đừng phế lâm
Độc tình đối diện phản tâm
4180.Du hà tích Hớn sơn lâm non thần
Trời xui kẻ Tấn người Tần
Phàm phu bất kiến Thánh Thần chiếu tri
Cao hoàng vận đạt thời suy
Gia-lòng thất quốc hồi qui Nam kỳ
4185.Sức nay sao dám phân bì
Đền đài Bắc quốc Nam kỳ có chi
Dứt tình chấn tốn đoài ly
Càn vi khôn điện thức tri khôn dần
Cấn vi khôn điện tẩy trần
4190.Khảm cung hậu nhựt Thánh Thần không phân
Càn khôn nhi hướng đại ân
Tây khôn nguyệt ý đông phân nhựt tàn
Hai ngôi bia đựng rõ ràng
Vi ơn đại đạo khôn càn chiếu tri
4195.Phật Trời nội ngoại tương nghi
Dương gian nhãn nhục bất tri người làm
Ai tu tri đạo cho nhầm
Tôi theo xách dép tay cầm quạt lông
Trúng dấu làm cha làm ông
4200. Người không có dấu tôi không dám nhìn.
Huê mai Phật đúc cho mình
Người nào lo đạo suy tình nghiệm ra
Không biết việc Phật việc ma
Làm sao tỏ đặng quốc gia Phật Trời
4205. Nhứt ngưu độc giác hườn thời
Rồng bay đám lá tối Trời buông câu
Việc đời nào có biết đâu
Ví như Lữ vọng nghĩ câu không ngờ
Trung quân hữu trí đợi chờ
4210.Lời Thầy ghi để một giờ tài năng
Lòng lo những việc làm ăn
Không lo trí huệ tài năng ra bề
Chữ minh nghĩa lý minh tề
Quán trung nào có một hề tạm sai
4215. Cuộc đời gai mắt trái tai
Thương người cận Phật ở sai xa Trời
Nghĩ nhau việc khó từ lời
Phải mà không phải ở đời tại tâm
Trí huệ mưu kế cao thâm
4220. Phật Trời nói đó xét tâm việc nầy
Làm tớ sao dám dạy Thầy
Người nào ngó thấy trâu cày biển sâu
Người nào tự ý chẳng lâu
Tùng Trời tùng Phật sợ câu lỗi tình
4225. Cận Phật người ỷ giỏi mình
Phật thời chỉ đó xem tình lỗi đây
Phật xem người ở theo nay
Thử lòng cho biết đắng cay chỗ nào
Gần Phật hưng chí ra vào
4230.Cuộc đời quấy phải chỗ nào không thông
Ỷ mình nhiều của nhiều công
Nói ra nhiều chuyện minh mông không dè
Hư rồi ngó thấy môt bè
Cẩn ngôn cẩn hạnh kiêng dè không ai
4235.Anh hùng tiền thế đa tai
Chí kiên vô họa hậu lai bất bình
Thế suy bất khả xuất tình
Kiến nhơn kiến diện kiến hình nan tâm
Thương hiền dạy đạo mười lăm
4240.Chỉ tồn mười sáu cơ thâm vị tình
Người loạn dạ muốn người bình
Thương người người chẳng thương mình biết sao
Vàng còn vàng thấy vàng cao
Nước trong nước đục biết sao ở vừa
4245.Người nghĩa ở phải lọc lừa
Cho người tùng dấu chẳng vừa thì xa
Xem đời biết ý người ta
Bằng không biết ý quỉ ma hại rày
Khi tớ người chẳng nghĩ thầy
4250.Cây đâu trái đó khác rày tiếng kêu.
Nực cười mối đạo trớ trêu
Thầy kêu ông dạ ông kêu Thầy ừ
Giận ai trong bụng từ từ
Nam mô giữ đạo đừng ừ lỗi thân
4255. Chẳng dồi sao tỏ nghĩa nhân
Dồi ra tỏ rạng vô ân lại phiền
Hay hơn chê hậu khi tiền
Dạ mà chẳng biết dạ phiền nói nhây
Người dở nâng đỡ người hay
4260. Dở mà chẳng đở trái tai ai màng
Thiếu chi quí khách qua đàng
Thương người bần tiện dạ đàng nghĩa nhân
Đời nầy dụng của che thân
Phật Trời dụng kẻ nghĩa nhân chê đời
4265. Chánh minh mới dám ra lời
Vô phần còn nổi tiếng đời éo le
Nói ra chẳng ép ai nghe
Việc đời nghĩ thiệt éo le nhiều bề
Ra đi người gọi vụng về
4270.Xét thân gở rối nhiều bề hậu tri
Chữ rằng suy nhựt ti ti
Chiếu thiên chiếu địa thức tri ở đời
Tiền khán thế hậu khán thời
Cá đua đáy biển bên Trời chim bay
4275.Dở trước sau Phật cho hay
Hay trước sau dở thương thay không ngằn
Trung dung di đức đạo hằng
Trí mưu kết nghĩa kim bằng đôi vai
Lớn tuổi anh cả anh hai
4280. Xanh râu làm chúa kiên vai bất tùng
Ở đời nhiều kẻ tầm khùng
Con người không có khó dùng đệ huynh
Quân thần hữu trọng hữu khinh
Vi nhơn vô mục loạn thinh bất tường
4285. Ngô vi kế thánh vị thường
Hòa thi minh lý đưa đường anh em
Hữu nhơn hữu diện tâm xem
Vô tình chi mấy anh em chê cười
Không tham cho đó vàng mười
4290.Phải tôi đậy dấu thời người chê tham
Minh tường đạo lý hữu tam
Kiến tình nhị kiến bất tham của trần
Nhơn minh đắc lý vi thần
Vật minh đắc lý tị trần hóa long
4295.Nhơn cùng giác thể bầy ong
Rần rần cả lũ chẳng xong bay cùng
Bỏ lòng lúng túng lùng bùng
Thời người biết việc anh hùng lập thân
Khó thời chịu khó mới ân
4300. Để bề bể để lập thân thiếu gì.
Nào ai có biểu ai tùy
Nhà ai nấy ở việc gì không tham
Đời nầy niệm Phật không ham
Mười người một ý đừng ham làm giàu
4305. Phật Trời tận ý ưu sầu
Xem trong thiên hạ không cầu Thánh Tiên
Phần nào tích thiện để riêng
Phần nào khi Thánh khi Tiên có phần
Đuổi trâu gặp cọp rần rần
4310.Mười phần thác bảy tám phần người ôi
Niệm Phật buồn ý thả trôi
Thương cho các nước mồ côi dối trần
E khi nay phú mai bần
Vi nhơn tích đức hưởng phần khánh gia
4315. Trời thương độ Phật tai qua
Nam mô bồ tát ma ha mà nhờ
Ví như ghe khẳm tới bờ
Người không tưởng Phật vật vờ giữa sông
Tu hành bất luận nhơn tông
4320.Nhơn tông bất thiện Phật không độ rày
Tùng tớ phải nhớ ơn Thầy
Ăn trái nhớ gốc nhớ rày ơn cây
Phật sai Tham-biện quan Tây
Oan gia tiền bạc không ngay quan lòng
4325.Khai kinh mở đất bao đồng
Mười phần dục lợi chẳng lòng phước dư
Bề người ở chẳng an cư
Rày đây mai đó an cư bất hòa
Tây mới qua ở thiệt thà
4330.An Nam cải chánh qui tà cho Tây
Người dở dạy đỡ người hay
Vậy mà có lợi hơn ngay không lời
Ăn đói nhịn nói ở đời
Ăn no lớn tiếng hết thời phải câm
4335.Phải lo tai họa thiển thâm
Phước tài chưa thấy lưỡng tâm tranh phần
Dạ lo rối rấm Hớn Tần
Rối không lo rối tranh phần thịt kia
Không biết cắt khiến phân chia
4340.Dao tuy mất cán lưỡi kia chưa mòn
Sắt không chặt đứt bông gòn
Thép để tới sống non còn xài dao
Cán vắn lưỡi dài như đao
Đâm họng chẳng lủng như dao chưa mài
4345.Sét ăn thép lụt bở hoài
Mài ra thấy bén mài hoài sáng trưng
Giá canh hậu nhựt hưởng xuân
Cốc hườn tam ngoạt tiệc quân đều hòa
Bạch mễ tam ngoạt về nhà
4350.Châu mễ tam ngọat về nhà độ nhơn
Độ đời trí huệ hiếu ân
Vật nào định giá tỏ phân một lần
Hậu thế gia vô phú vô bần
Ở đều nhà ngói cõi trần sum vinh
4355. Xe đời nói việc an ninh
Tứ phương bác loạn Láng Linh vinh kỳ
Đời nầy người chẳng biết gì
Cường tâm đa ngữ bất tùy vi ngôn
Tứ ngoạt Tàu mạt ngụy tôn
4360.Thập ngoạt Tây mới tận khôn sự tình
Địa Tiên dám sánh Thiên đình
Cao minh quảng lượng trí tình độ nhân
Thiên quan trợ nghiệp thói dân
Phật vương kế thế hoàng ân thọ trường
4365.Chí minh sơn thủy mỹ tường
Nước xuôi một mái gió thường xuân thu
Đời nầy tư tự tranh tu
Vô nhơn chí Thánh hạ ngu thời nhiều
Tu nhiều hậu nhựt khổ nhiều
4370. Trung quân ái quốc Ngư Tiều mấy tu
Chưa tường quấy phải trí ngu
Khuyên tình huynh đệ thiện tu mà nhờ
Tu gia vọng tưởng phụng thờ
.Tổ Tiên là Phật con nhờ nhờ con
4375.Đức đường hưởng đặng chữ son
Vong tồn trung hiếu sao con hoài lời
Dưới đất trên chứng có Trời
Quỉ thần tại thế khán thời mà dân
Mục thị ám đại nan phân
4380. Cân thời có mặt mặt cân non già
Thân hòa gan chí bất hòa
Thủy thanh thủy tịnh thủy tà bất an
Thủy minh bình thủy trung cang
Trị hà bất trị bất an đảm tình
4385.Tị tà nan tị thiên đình
Gan trong lòng đục đọa hình khó than
Hoàng lương nhược thần vỉ cang
Thần lương vi nhược tà gian vỉ cường
Ít chữ viết để đầy đường
4390.Kẻ hay khạc nhổ nhơn cường chẳng coi
Hữu kiến hiệp nhãn mới soi
Kiến vô hiệp trí mang coi thấy gì
Chì nặng dạ dứt bỏ chì
Bạc nặng dạ lại yêu vì sâm soi
4395.Vật dùng năng cất năng coi
Vật nào không dụng không soi bỏ ngoài
Đi tắt đường chẳng mấy dài
Đi qua đi lại vòng hoài mà lâu
Mắc cá sợ đứt lưỡi câu
4400. Dùng dùng thẳng thẳng trì lâu mệt mình

Quyển 8 - Tiền Giang - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 6 

Đố ai có ý mà rình
Đi ngang cửa tướng ỷ mình rằng sang
Tây dương đạt quốc Nam bang
Nhiều người ăn nói dọc ngang khi Trời
Bắn thiên phá đá can thời
4410.Thân chư sư thuế dục lời kể ra
Thuế nhơn thuế muối thiết tha
Thuế tiền tam hạng kể ra sau nầy
Thuế viên thuế thổ tỏ bày
Thuế thoàn tam hạng việc nầy chẳng tha
4415.Hạng nhứt hạng nhì hạng ba
Thâu đa nạp thiểu nạp ra một mình
Bán trâu bán ruộng của mình
Thâu tiền bằng khoán dục tình lợi đa
Thuế tửu thị hạng trải qua
4420.Thâu thuế thủy lợi đa vang đồng
Thuế trâu thuế ngựa giáp vòng
Thuế bò thuế tượng lại phòng thuế xe
Làm thuế quá hạng đều nghe
Thuế voi thuế thuốc thuế xe của bò
4425.Lại thâu việc thuế bến đò
Thuế rừng các sở lần dò thuế câu
Thâu thuế thầy thuốc dở bây
Thợ rèn thợ mộc thuế nay cũng nhiều
Muốn ăn thuế lộ cầu kiều
4430. Thuế heo các sở cũng nhiều đâu đâu
Thuế chài thuế lưới thuế câu
Thuế chà thuế mé đâu đâu đủ rồi
Thị hạng thâu thuế chỗ ngồi
Thuế trể thuế chỗ một hồi ngẩn ngơ
4435. Thâu thuế đường nước bơ vơ
Thâu thuế hôn thú ngẩn ngơ trong lòng
Ba tăng các sở giáp vòng
Khai sinh khai tử đem lòng muốn ăn
Đâu đâu đồn thủ lăng xăng
4440. Tra bài tra sách đặng ăn bạc tiền
Chở hàng tới chợ đậu liền
Trên bờ xuống góp tiền bạc lăng xăng
Năm mười lớp thuế mà ăn
Dục lợi tắc bại có căn chẳng lầm
4445.Thuế sông thuế rạch người cầm
Thuế đáy thuế lọp mưu thầm chẳng an
Thâu thuế thợ nhuộm thở than
Thâu thuế thợ bạc phải toan lo làm
Thâu thuế xuồng nhỏ bán vàm
4450.Thâu thuế trùm dỉ dích làm người ăn.
Ghe nhỏ bất mản không căn
Cho giấy miển thuế cũng ăn bạc tiền
Lào nhiêu cận địa cảm phiền
Cũng đôi phát giấy bạc tiền người ăn
4455.Trẻ thơ thập ngũ lăng xăng
Vị cấp sưu thuế cũng ăn bạc tiền
Nói ra kẻ giận người phiền
Đời nầy nhiều bạc nhiều tiền thì hơn
Tiền bạc trọng hơn nghĩa nhơn
4460.Thiệt đời nhiều thuế coi hơn thuế đời
Thuế ngang ông rũ nhiều lời
Muốn thâu thuế Phật thuế Trời người tu
Thuế lò việm châu mái tu ?
Thuế lò chén bát mấy thu thâu hoài
4465.Thuế lò đường mật dục tài
Mấy người vựa cá có bài ba tăng
Việc người ta ai dám trở ngăn
Ai mà ức dạ hở răng kêu Trời
Thâu thuế các chú nhiều lời
4470. Cao miên đóng thuế việc thời như Nam
Người Tây lòng dạ thiệt tham
Thấy nhiều tiền bạc lòng ham lợi hòa
Thâu thuế hay nước Chà và
Lèo-thượng Lèo hạ người mà cũng thâu
4475.Đem lòng kế hiểm mưu sâu
Muốn qua Xiêm quốc tóm thâu bình quyền
Nước Chàm ăn ở cũng hiền
Người Tây cũng sang binh quyền hết trơn
Nước nào Tây chẳng làm ơn
4480.Cũng đều thâu thuế hết trơn trả đời
Kẻ oan ức dạ kêu Trời
Người tùng a ý thuận lời vui say
Thuế te thuế đuổi thương thay
Thuế dồn thuế vọt khó nay nước mình
4485.Tây cho cúng miểu cúng đình
Ý người còn sợ nước mình có Tiên
E khi ngũ thập dư niên
Trong ngoài lục thập khùng điên đạo lền
Tới đó ơn oán trả đền
4490.Say sưa một hội kẹo lền thân thây
Bấy lâu Phật dạy ăn ngay
Làm lành ở thẳng phương Tây đặng về
Ghét cha con phải phân lìa
Ghét mẹ con ở mẹ về Tây phương
4495.VÍ như Triệu Cấu Tống vương
Cỡi con ngựa đất Phật thương độ ngài
Phàm phu đắc thế ỷ tài
Phật Trời thâu phép mấy ngài trơ trơ
Vọng cầu hữu điện linh sơ
4500.Cầu lai cứu hậu văn thơ phép tài.
Tây tham dục lợi ích hoài
Lợi đa tổn đức tổn tài nan đa
Tổn tài tổn quốc tổn gia
Bất chiêm bất nghiệm lợi đa tổn tình
4505.Của mình còn muốn hại mình
Huống chi của chúng phiền tình hại thâm
Hữu vị thục bất vị tâm
Cơ thâm họa phước diệc thâm tổn hình
Bất tình hà sư bất tình
4510.Hại nhơn ít kỷ tổn tình nay suy
Thánh nhơn bất luận bất suy
Vi nhơn bất luận ngu si nan tình
Trách tri tiền hậu loạn bình
Vi nhơn tắc thức thửa tình tri kim
4515.Chữ nghĩa nghĩa chữ dụng nghiêm
Chánh chữ chữ chánh cổ kim bất tùng
Khó xưng quân tử anh hùng
Trượng phu nói chuyện tầm khùng sao an
Khả năng bất khả giảm gian
4520.Làm sao bằng dạ ở an lo bề
Liếc xem trào quốc bất tề
Kiển vui chi đó lo bề tranh đua
Lo bề nhịn thiếu nhịn thua
Cầu Trời cầu Phật sanh vua phục hồi
4525.Chẳng nên thác phức cho rồi
Sống chi gai mắt khó ngồi gấm gan
Chi ngũ thập tuế gian nan
Da dùng gối yếu lo sang sao rằng
Vỉ ơn ngọc xức đạo hằng
4530.Bất cầu lương đạo sao rằng nhơn lương
Nhơn ác tầm đắc ác vương
Nhơn thiện tầm đắc thiện vương hiệp tình
Nhơn ác tùng sự bất bình
Hà nhơn hiệp nhãn hiệp tình tùng ngôn
4535.Nghịch tâm nghịch nhỉ nghịch tôn
Nghịch đạo nghịch lý nghịch môn bất hòa
Nhơn chánh bất tùng nhơn tà
Nhơn tà nghịch nhỉ bất hòa nhơn trung
Ví nhơn tri sự xi lung
4540.Hiệp tà tà hiệp hiệp trung trung hòa
Bất tri chánh bất tri tà
Bán trung bán nịnh bất hòa nhơn nan
Bất tri vấn đạo vị đang
Bất tầm vạn lý nhơn nan bất bình
4545.Tri đạo thức lý tri tình
Bất tri vị sự bất bình tâm cang
Tân sự sự chánh tất an
Sự tà sự cựu sự nan bất tùng
Vị tiểu nhơn vị anh hùng
4550.Ý nhơn hiệp vị hiệp tùng nhứt đoan.
Bây giờ sanh đẻ gian nan
Ẩm bồng dơ dáy thở than nhiều đàng
Sau người sanh tử vẹn toàn
Ba ngày thọ nhục ra đàng đi chơi
4555. Biết ăn biết nói thảnh thơi
Có răng không bú một hơi mẫu từ
Nói đâu thưa dạ không ừ
Tre măng một gốc kế từ giáo răn
Phụ giáo tử thính tùng căn
4560.Bây giờ nhiều việc ở ăn bất tùy
Nghịch phụ nghịch mẫu nam kỳ
Tử tôn duyệt nghịch bất tùy nan phân
Phụ mẫu tâm thiện nan phân
Tử tôn nghịch bạo nan phân sự lành
4565. Tử tôn tâm thiện tu hành
Phụ mẫu nghịch bạo ghét lành dễ chi
Đời nầy thận cận tâm ly rồi
Anh em ăn ở khinh khi bất hòa
Ấy là việc ở trong nhà
4570.Bàn nhơn lân lý khó hòa người ơi
Đời nầy thôi cũng muốn thôi
Bậu gieo việc dữ người ôi hởi người
Khôn thuở nên chín nên mười
Nghĩ cho việc dại hơn người nhứt niên
4575. Mới đẻ còn lòng Thánh Tiên
Tu oa nhớ Phật không nghiêng cái mình
Hai mắt trực ngó Thiên đình
Lớn lên cải dạ tùng tình khai tâm
Khai tâm hà sự bất thâm
4580.Hậu nhựt không có khai tâm việc tà
Sanh thai không lửa ấm hòa
Ba nhựt tấm rửa huyết tà có đâu
Vị tình tri thức cao sâu
Lòng quen sao biết việc đâu mà tường
4585.Gắng công khẩn đắp lập vườn
Chờ khi gặp hội thái bường mà chia
Đời nầy nhiều kẻ nói lia
Ngày sao không đặng lại chia một phần
Đất Phật khắp hết trong trần
4590.Nhơn từ đức hạnh hưởng phần hậu lai
Mắt bịt nhiều người bụng gây
Xốn xang trong dạ chẻ hai cái lòng
Thấy rắn nói hoản con rồng
Hai con khác dạng một lòng mới an
4595.Tráo tráo hai tráo ba tinh
Hai nhà ngó thấy coi in một nhà
Chùa ngói thấy Phật in gia
Gia bần trí đoản bình hòa vận trai
Một người một mặt hai tay
4600.Có ai ba mặt sáu tay bao giờ
Việc tu vọng Phật khó thờ
Tây phương còn nghĩ đến giờ mới ra
Người ta ba bực người ta
Chớ nào lòng quỉ lòng ma đâu gì
4605.Bởi nghèo ôm bụng thiết chí
Bởi điên nói chuyện dị kỳ khó nghe
Có của ỷ của nói le
Tôi nghèo nói bậy người nghe nhức đầu
Củi ướt không cháy thảm sầu
4610.Cây khô mục phức đức cầu Đồng Nai
Việc mình nè mạnh cho ai
So đòn đánh gậy con nai vào rừng
Đi dâu cũng phải coi chừng
E khi bờ bụi biển rừng đợi trông
4615.Nói chuyện nói cũng mấ công
Tại nghe cho biết phải không cho tường
Hoang mang cây cỏ bịt đường
Có đi không biết dạ tường đồng quen
Vải đen sợi chỉ cũng đen
4620. Nhặt rơi không thấy chê khen cái màu
Đầu đuôi chưa tỏ đuôi đầu
Thảm cho Tây quốc bán cầu Long Xuyên
Ông mật đóng cửa Tòa Phiên
Hai tòa chưa biết sầu riêng tòa nào
4625.ĐĨ xóm người mới ghé vào
Có ai đi kiếm anh hào mà hay
Có ai trồng chuối tưởng cây
Đặt rồi xuống đất khoanh tay trồng buồng
Chỉ tơ rối rấm trong guồng
4630.Rối thời gở rối dạ buồn cơ thâm
Buồn đời tuổi chẳng đặng trăm
Đầu hai loại tóc không tâm làm lành
Ba mươi một phút gãy nhành
Miệng thời móm xọm không đành tu thân
4635. E là dân cựu quan tân
Dân tân quạn cựu không phân chánh tà
Vô phần sanh sự bất hòa
Lao ngao chen cửa án tòa lạy Tây
Dại chi chẳng biết vạy ngay
4640.Vô tòa quan chúng hành thây vui mừng
Đặng kiện về nói tưng bừng
Đêm nằm chiêm nghiệm nhớ chừng mưu gian
Trong lòng trăn trở chẳng an
Âm mưu nhiều việc tính toan hoành hành
4645.Sao chẳng chiêm nghiệm việc lành
Việc tà việc chánh tu hành ít hơi
Thiểu sự mình đặng thảnh thơi
Vào quán rượu thịt ăn chơi muôn ngàn
Ngày nay ăn ở chàng ràng
4650.Không nhà nào thuận một đàng tích nhơn.
Có thân sao chẳng lo thân
Tiền suy hậu nghĩ xét phân việc mình
Sấm ra bất cập thình lình
Làm người chẳng xét tội mình hỡi ai
4655. E cho thậm tội con lai
Rặt giòng bất luận việc ai tiếng đàm
Con nhà giữ đạo ăn làm
Thường hành cho biết dạ hành hiếu trung
Đêm nằm phá chí suy lung
4660. Thường thường chiêm nghiệm tà trung xét lòng
Đừng nói những việc bao đồng
Ngày đêm chiêm nghiệm sợ lòng lảng xa
Lượng phân nói thấp ý cao
Cẩn ngôn cẩn hạnh kẻo sau lãng tình
4665. Nói chánh người cũng sợ mình
Quỉ ma khủng cụ đắt tình tinh minh
Phật Trời hứa dắt tánh linh
Đất tri tà chánh bất minh tưởng làm
Hưởng linh phong ngợi tiếng đàm
4670. Những người lo việc ăn làm khó thôi
Chữ Thánh tri lại nghĩa tôi
Thánh buồn Thánh nghĩ tôi thôi tận tường
Đế-vương cỡi ngựa lên đường
Lao xao bá tánh xem tường mã long
4675. Tu hành đừng có tiếc công
Dạ người tiếc của Phật không độ rày
Không học sao có công dày
Cúng của ngồi nhắc lại rày minh mông
Tận đồ tận thế tận công
4680. Tồn thiên tồn địa tồn long mỹ tùy
Hội ý hội trí nhứt kỳ
Hội nhơn hội diện thiểu tùy hội ân
Hội ý hà hữu hội thân
Quế tồn mỹ diệm phi ân bất tồn
4685.Du nan nan thị nan hồn
Thân thây tại thế khổ tại tam quê
Đời nầy ăn ở mà ê
Chẳng suy chẳng xét chỉn ghê cho đời
Không nói chê kẻ ít lời
4690. Nhiều ăn nhiều nói ở đời nhiều khen
Nước ngược nhiều kẻ làm quen
Nước xuôi nhiều kẻ bạc đen bất tùng
Đại chí vi lực anh hùng
Tiểu lâm nhiều kẻ xưng hùng người khen
4695.Lạ chi một nước con ren
Ở sao cho đặng mình quen nước mình
Khác nước ăn nói khác tình
Chưng quân chưng lính người mình ỷ chi
Nửa ở nữa lại ra đi
4700. Mã tà xuất trận tử thi tội nhiều.
Ỷ mai phải trả tội chiều
Nhiều hung nhiều tội thời nhiều đầu thai
Bất kỳ kẻ gái người trai
Con Trời chí chí đọa hườn lai cõi trần
4705. Sa thế bất phú thân bần
Trả cho mãn quả cõi trần hưởng vinh
Lạ người trí huệ trung tinh
Nhơn vô trí huệ bất minh đọa hoài
Nói vắn nói chẳng đủ bài
4710.Nói dài ra việc nói hoài không hay
Giặc Tây thời đánh bằng tay
Con Tây người phải phò Tây trọn đời
Chớ đừng mở miệng kêu Trời
Bình thời hớn hở loạn đời thở than
4715. Khi người vinh hiển dọc ngang
Gặp cơn bác loạn gian nan ưu phiền
Hưởng vinh một thuở an tiền
Bất ưu tội phước não phiền hậu lai
Lộng tình lòng gái lòng trai
4720.Hạ ngươn chỉ thị kẻ lai bảy phần
Nhơn nhơn các hữu kỳ phần
Phần phước thời ít phần nhiều tội đa
Không tưởng Trời Phật mẹ cha
Lòng người tưởng quỉ tưởng ma tổ đường
4725. Nhơn dược tâm quí nhơn cường
Nhơn ác bất húy tâm thường thiện nhơn
Chữ mà không nghĩa sạch trơn
Biết rằng sách bạch nghĩa hơn chữ hình
Sự nan cao đệ lý tình
4730. Lý tường tri lý tâm bình tri nhân
Tận cựu vi tấn sự tân
Tiền ân kế hậu vi ân thọ trường
Sự ác kế ác bất thường
Tích tài vô đức bất tường sự thân
4735.Miễn miễn họa hại cựu tận
Tích nhơn tích nghĩa tích ân thọ trường
Nhơn gian hữu mục bất tường
Tây phương chiếu kiến Minh đường tri ninh
Dục kỳ ác nhơn bất minh
4740.Dục vi kỳ thiện đệ huynh thuận hòa
Nhơn dục ác thiện hứa tà
Nhơn ví tùng thiện thiên hòa địa an
Nhơn thiện vi Phật nhơn gian
Nhơn ác vi quí bất an ma tà
4745. Tâm nhơn nghịch thiên bất hòa
Dương gian bất sát chánh tà nan du
Hậu thế nhơn trực bất ngu
Tiền kim khôn quỉ đa ngu bất từ
Dục vi nhơn nhẫn nhẫn từ
4750. Hoàng thiên thiểu lực nan trừ quỉ ma.
Thánh hồ vị đạo hồ tha
Hồ tha hồ vị quốc gia nhứt điều
Cơm vua phản chúa thời nhiều
Báo ân ít kẻ luật điều phạm đa
4755.Cơm quỉ người tưởng theo ma
Cơm Trời tưởng Phật sao ra đổi nầy
Để trước thời có lời Thầy
Ba căn dọn lại hẹp bài một căn
Bồ-đề lục tỉnh lăng xăng
4760.Ngày sau không có cơm ăn no lòng
Nước đâu Phật để trên giòng
Người đâu đi tới hiệp lòng người đây
Kẻ mặn người lại ăn chay
Gặp nhau nói chuyện khác nay cái lòng
4765.Phép Phật sổ thẳng trong đồng
Người ngoài cải lại vẽ vòng tài hay
Đố ai làm chẳng nắm tay
Đít không ngồi đất tài hay bất tùng
Có dấu người đặng chung cùng
4770. Người không có xấu xưng hùng mặc ai
Đây trai đó cũng là trai
Người không có dấu việc ai ai tường
Lỡ đi lỡ ở đoạn trường
Đoạn đi chưa dứt ở thường khó đâu
4775.Thảm sầu đờn gảy tai trâu
Giải buồn mà khải uổng câu tiếng đờn
Trớ trêu quỉ giận ma hờn
Nghĩ tôi dại quá khải đờn tai trâu
Ở đây buồn khải đi đâu
4780. Sông còn nước uống giếng sâu cạn rồi
Sông hết nước uống một hồi
Giếng cạn còn nước người ngồi xung quanh
Ngặt tình dạ thúi lòng tanh
Bảng vàng lai chiếm rạng danh trẻ già
4785. Cựu quan an ẩn Biên Hòa
E khi quan cựu lòng mà bất trung
Cựu quan ở chẳng dữ hung
E là lòng dạ tứ tung ngũ hoành
Ở thời không dữ không lành
4790. Trung quân ái quốc tu hành vốn không
Cựu trào binh tướng thời đông
Ngày sau nhứt phẩm thấy không người nào
Thấy đời ruột thắt gan bào
Thương bề cửu phẩm ra vào ít ai
4795. Annam khác nổi lòng lai
Phật về nhìn dấu không ai dám nhìn
Nhìn dấu xem xét nhìn hình
Nhìn coi ý ở nhìn tình xuất ngôn
Mình ý xuất trí gia tôn
4800.Giòng truyền Hớn thất xuất ngôn kỉnh nhường
An tâm cổ giáo ngũ tường
Ngộ nhược thủ lễ ngộ cường chánh ngôn
Phải ăn phải nói trí tôn
Phàm hí vô ích cuồng ngôn chẳng dùng
4805.Nhơn chánh ngôn chánh anh hùng
Xuất ngôn vô độ nhơn cùng phi nhơn
Trí tâm thân nảy lập thân
Dương danh hành đạo chí ân hải hà
Lạc đạo tùng Thánh Di Đà
4810. Thời hưng chí thế long xà xà long
Ngộ kỳ võ ngộ kỳ phong
Ngộ kỳ phước thiện phương đông phục hồi
Dương gian cận địa khó rồi
Tiền vi chiếm mộng đông hồi danh giao
4815. Nhơn phi hiến thị bất giao
Quí nhi thị quí nhơn lao nghịch tình
Vật phi nghĩa bất thủ tình
Loạn ban sát chúa trị bình âm mưu
Chó sau mèo trước bất ưu
4820.Heo con mèo mẹ trúng mưu Phật Trời
Trước đà thấy dấu ra lời
Thương ơi cho kẻ ở đời bất tri
Phận suy người cũng phải suy
Sầu buồn sự thế lời ghi hao mòn
4825.Người ôi mai mất nay còn
Sống chi nhơ tiếc thác còn dương danh
Tri kỳ đạo đạt kỳ thanh
Thác thời để tiếng sống danh ngợi đời
Một lòng như nói một lời
4830. Khác lòng thiệt khó ở đời người ôi
Tùng ma tùng quỉ mà thôi
Người nào bụng nấy thương ôi trái lời
Người khó thời phải nhịn lời
Cô thân nhịn lẻ thương đời khó phân
4835. Tận ý xức tý Dần Thân
Xem sau xét trước thương thân bất hòa
Nói ra nói việc thiệt thà
Mắt ngơ tai điếc người mà không nghe
Quân tử lập liền như tre
4840. Bây giờ nói thiệt không nghe khó hòa
Thoại nhơn hà ngã nhơn hà
Nhị nhơn hưởng trí chánh tà lưỡng tâm
Nhơn ác nhơn phách cơ thâm
Hoàng thiên bất phách ác tâm nhơn trần
4845.Thiện nhơn vi Thánh vi Thần
Ngỗ nghịch hườn thú dương trần báo oan
Nhơn thiện nan nhơn thiện nan
Chỉ tâm tích nhẫn nhẫn an nhẫn hòa
Bất nhẩn thiên hứa ác tà
4850. Nhị nhơn đối khẩu bất hòa nhị nhơn
Nhị nhơn đối ngữ bất phân
Nhơn cuồng nhơn trí nhị nhơn như cuồng
Đời nầy thấy vậy mà buồn
Ngày sau không có nhơn cuồng tranh đua
4855.Điều hiền không việc hơn thua
Kẻ hiền người dữ tranh đua chẳng hòa
Tôi như ván mục lót nhà
Bước mạnh thời gãy bước mà nhẹ chưn
Ghét chi trước mặt sau lưng
4860. Phải e ván mục nặng chưn khó ngồi
Quyền hành chẳng phải nào hồi
Việc sao tráo trở việc rồi trải qua
Người ta ba thứ người ta
Thân tôi chưa biết thứ ma thứ gì
4865. Nói lanh ai cũng bất tùy
Tức hông đau ruột xuống lỳ nhịn thua
Nhà không chủ nước không vua
Ví như con óc con cua ngoài đồng
Tức lòng lòng tức cho lòng
4870. Nói lành chẳng dụng dạ phòng ghét tôi
Con phải con cãi thương ôi!
Tôi nói chẳng phải tội tôi Phật hành
Tôi biểu những việc làm lành
Người mong làm dữ nỡ lòng ghét tôi
4875. Đứt dây bè trước mới trôi
Nỡ nào chẳng kiếm bỏ tôi một mình
Giống tre một vạn một tình
Cây lớn cây nhỏ cũng hình cây tre
Thương đời nói đạo chẳng nghe
4880. Ngày sau mất nón chèo ghe khó tìm
Một trăng sao khuyết hai liềm
Nhớ sau khó kiếm tưỡng niềm trước xa
Rách rồi vá lại hôm qua
Bữa nay vá lại kim sa chỉ nỗi
4885. Ôm cột vụt đứng vụt ngồi
Tốt ôi là tốt nhớ lời Phật ghi
Bước chưn đi khó bước đi
Người thác vì của Phật ghi chẳng lầm
Biết thời nói Phật nói nhầm
4890. Không biết nói láo Phật lầm mình hư
Phật nói láo Phật bất tư
Mình thấy nói thiệt mình hư phận mình
Hung hăng khó giữ vẹn hình
Khi không Phật khiến bất bình tử nan
4895.Ô kỳ đạo ố dị đoan
Việc quên thương nhớ tử nan bất tường
Dị thường tác sự dị thường
Nhứt đoan chánh sự minh tường chánh đoan
Kiến đạo tri đắt kiến an
4900.Tam hoàng nghị sự nhứt đoan thuận hòa.
Đa tham khổ hạ nhơn tà
Đa lợi tắc hại bất hòa nhơn gian
Nhơn nghĩa nhơn trí gian nan
Quân thần phụ tử đa đoan bất hòa
4905. Cha Nam con ruột một nhà
Cha tây ăn ở bất hòa con Gia
Con người ta đạo người ta
Đừng đừng bắt chước con ma lăng loàn
Nam cũng tràng Tây cũng tràng
4910. Lỡ bề phải gánh giữa đàng gánh không
Nhiều Thầy nghe tiếng nhiều ông
Nhiều cha nhiều mẹ con không nhiều lòng
Thương ôi gánh gạo lên giồng
Chẻ tra thấy lóng thấy lòng nhiều ngăn
4915. Chẳng thấy chỗ nào tre ăn
Trên sương dưới đất thường năm lớn hoài
Gió đưa ngọn yếu liệt dài
Lóng thời trống lỏng kính hoài mắt tre
Chẻ ra tiếng nổ mới nghe
4920.Để y nằm đó cây tre tiếng gì
Đương ra nhiều vật lạ kỳ
Ai ai đều dụng ơn gì cây tre
Biết ơn tre nổ thời nghe
Nổ thời nổ lóng mắc tre nổ gì
4925. Chỗ tróng chỗ kính nan kỳ
Nhiều ngăn nhiều lớp dễ gì trong tâm
Lóng giao lóng nhặt kể trăm
Cây nào không lóng bất thâm sự tình
Cây còn có nghĩa độ mình
4930.Người sao chẳng nghĩa độ tình người ta
Làm người chẳng nghĩ xét ra
Nói ra thời lỗi người ta làm gì
Quân tử trước quân tử tùy
Tiểu nhơn tri sự phục tùy tiểu nhơn
4935. Quân tử phân tiểu nhơn phân
Ngôi nào phân nấy hoặc ơn hoặc thù
Không phân như thể kẻ mù
Có phân có biết chỗ thù chỗ ơn
Lưỡng phân hiệp lại một phân
4940.Biết rằng kẻ hiếu người ân người thù
Khi không ai bắt bỏ tù
Sự sanh sanh sự oán thù tại thân
Quốc gia hữu ác hữu ân
Tây dương đạt quốc tại thân bạc tàng
4945. Quan bất giáo thiện dân hàng
Dân bất giáo thiện bạo tàn tại dân
Phụ hề dưỡng tử giáo phân
Vô sanh vô dưởng khổ thân dân Trời
Thiệt con cha dạy nghe lời
4950. Cha Trời con quỉ cải đời khó phân
Phụ bất giáo tử bất ân
Tử ân phụ giáo lập thân văn tường
Phụ nhu nhược tử cang cường
Bất tùng ngôn thiện bất tường nan phân
4955.VÌ ngôn tử oán phụ ân
Tử ân phụ oán lưỡng thân bất tồn
Hoàng thiên sanh ngã tích hồn
Địa hậu tích xác vong tồn tồn vong
Hồn oan thác ở minh mông
4960. Báo trần trả quả thác không lộn về
Thác sao âm phủ phân lìa
Thiên đình không tới thác về nghiệp chi
Thiên bất tri địa bất tri
Ở sao người thác nghiệp chi oan hồn
4965. Tội sa địa ngục vị tồn
Tội trần trả hết phần hồn trở lên
Thác sao hai cõi đều quên
Dương gian bất thức hư nên tại lời
Quốc vương thủy thổ trong Trời
4970. Quan thời hưởng tước dân thời hưởng an
Sống đền thủy thổ lo toan
Thác về hai cõi ở an cũng mầu
Sanh ưu quốc đạo công hầu
Tử ưu miễn tội qua cầu Tây phương
4975. Sanh trần phế ác vi lương
Tử nhi miễn tội cận vương cận hầu
Trào tân bất chí ưu sầu
Thiên cơ nan tỵ qui đầu ly thân
Quan phân dân cũng phải phân
4980.Dân tu quan chẳng lo thân tu hành
Dân ngu nhiều kẻ làm lành
Người sang kẻ phú lo hành phạt dân
Bá phước Phật hứa hương lân
Chỉ tồn vạn tội nhơn dân vi tà
4985.Tôi nguyền đi tới Phật Bà
Cúi đầu bốn lạy quì mà hỏi thăm
Một năm Phật kể hai năm
Nửa năm của Phật nửa năm của Trời
Biết sao nghe nói tỏ lời
4990. Chuột mèo trâu cọp rồng thời nửa con.
Thấy Phật không nói thon von
Nên hư Phật nói dạ con mới mừng
Ra sông mỏi mắt ngó chừng
Ở rừng thấy Phật còn rừng không phân
4995. Quan Âm tiền nhựt giáng ân
Vận còn bất đạt không phân việc nào
Nghĩ thôi ruột thắt gan bào
Nhục vinh thắng bại việc nào xử tâm
Phật sử tâm sự thiển thâm
5000. Vọng ngôn tận lý sử tâm ưu sầu
Thinh không ơn Phật đội đầu
Sửa tâm nghĩa trọng dạ sầu phàm phu
Cầu Phật dạy hảng chí tu
Dạy đường biển thánh rừng thu tỏ tường
5005. Chí lương Phật độ cang cường
Độ tâm thiện nghiệp lập đường Hớn bang
Phật độ quốc thới dân an
Độ tình bá tánh hiển vang thuận hòa
Lộ lỡ cờ bạc rượu trà
5010.lt người tích thiện thấy mà thương ôi
Phật Trời vẽ dạy cho tôi
Thấy khôn mới biết thương ôi Phật Trời
Chơn thơ mật tính trải đời
Lộ-lở cũng biết hoại lời chẳng nghe
5015. Long Châu quần áo rách te
Lội đà mỏi cẳng không nghe Phật Trời
Ai ai không khéo ở đời
Thiệt khôn khôn thiệt nhiều lời vi ngoan
Cảm dõng tiếng nói giàu sang
5020. Ai mà chẳng biết khoe khoang trí tài
Dầu người có nói cho dài
Tôi mà chẳng học những tài ỷ thân
Tôi muốn học nghĩa học nhân
Ai mà hơn nửa dạy phân tôi nhờ
5025. Vọng cầu ngôn Thánh phượng thờ
Lời nay tôi thiệt dạy khờ kể trăm
Ai tới Phật hỏi thăm đi
Tôi hỏi cho biết mấy năm lập đời
Hỏi thăm việc chánh nghe lời
5030.Cho biết tà nịnh ở đời đừng nghe
Xem đời ít kẻ trồng tre
Trồng tiền trồng bạc nói nghe không vừa
Đứt giây cây cả gió đùa
Thương thay cây cỏ chưa vừa ba căn
5035. Người đọa khó nỗi nói năng
Xem nơi thị tứ lạc căn làm lành
Trải xem ác thú lộ hành
Nhơn dân thậm khổ kiếm làm không ra
Nào khi chưởi bới ông cha
5040. Bây giờ thấy quỉ thấy ma rùng mình
Xà bông tấm rửa dạng hình
Gặp cơn bát loạn để mình tanh hôi
Đời nầy trả quả người ôi
Phấn còn thấy phấn vôi thôi rả rời
5045. Ở đâu phụ bạc ông Trời
Loạn ly thấy Phật rã rời thây thi
E chim mỏi cánh sầu bi
Người ta có cẳn khó đi khỏi nhà
Thương ôi kẻ trẻ người già
5050.Cột săng kèo đống thấy nhà lụy tuôn.
Cực bề người có bạc muôn
Khó chi niệm Phật tròn vuông chẳng đành
Niệm Phật thì phải làm lành
Làm sao có bạc chẳng đành khổ a
5055. Oán tha hề bất oán tha
Nói lành người oán khổ a nhiều bề
Tại nhơn bất oán thiên bề
Phật còn thương chúng nhiều bề khổ lao
Chúng chẳng thương Phật bề cao
5060.Phật Trời như chúng biết sao độ rày
Nước sao đầu vịt có Thầy
Bây giờ tận thế tôi bày không nghe
Chúng lành Trời Phật chở che
Chúng dữ Phật dạy chẳng làm hiền
5065.Tu sao người chẳng làm hiền
Biết đạo người phế ngôn tiền người khi
Chữ rằng phụ mẫu ố chi
Cụ nhi bất oán tử tri thiện tình
Dầu làm cha mẹ bất bình
5070.Làm con phải tưởng nghĩa tình thân sanh
Làm lành thác đặng thượng thanh
Làm dữ hạ trước đua tranh làm gì
Nhơn thiện nhơn ác nan kỳ
Nhơn cư thiện tận việc gì tranh đua
5075.Tùng Trời tùng Phật tùng vua
Tùng nhơn tùng đạo hơn thua đừng tùng
Đẩy đưa lời nói vô cùng
Vọng cao vọng thấp xưng hùng mình coi
Lưỡng nhơn đấu khẩu tâm soi
5080.Lưỡng tà hiệp ý cũng coi chẳng lầm
Chẳng biết nói quấy nói nhầm
Bất tri tà chánh chẳng lầm tại tâm
Bất tri ngôn thiển ngôn thâm
Chánh tâm hiệp tánh tà tâm hiệp tà
5085. Hai việc phân biệt hai nhà
Lời chánh phân nói người tà không nghe
Tà nói người chánh không nghe
Nói vầy người phải chẻ tre độ tình
Dạ dạ người dạ khác hình
5090. Không dạ cái bụng mà tình biết đâu
Người chánh lời chánh lòng đau
Người tà nào có biết đâu mà rờ
Nhà Thanh có lập phủ thờ
Làm vua không dạy dân khờ dễ chi
5095.Trào tà dân phải ngu si
Trào chánh dân dám loạn ly gian tà
Tiền bạc bất đạt bất hòa
Vỉ ơn vỉ đức nước nhà bửu oai
Dục đức thì đức hườn lai
5100.Dục tài dục ác cường oai tan tành.
Tang tình hà sự bất bình
Bất minh tâm loạn dục tình bất minh
Thị quí vạn điển thiên kinh
Vạn kinh thiên điển bất minh tại tình
5105.Không ai thuyết kế tử trình
Dùng mưu Lỗ Túc đoạn tình trung cang
Quân ngang thần chúng tung ngang
Vô phân sự thiện bất an sự trào
Giác hết các việc đem vào
5110. Phải không chứng có Thiên tào Phán quan
Nước nào lòng tính mưu gian
Hoàng thiên cảm chiếu loạn an xác hồn
Nam bang tứ hướng đánh dồn
Phật Trời soi xét sự tồn sự vong
5115. Tuy là nói chuyện vân phong
Cãi Trời cải Phật không xong người nào
Ham chi ăn nói hùng hào
Những lời phải quấy không vào lỗ tai
Phật Trời nào có ép ai
5120.Ngặt mình muốn chết không tay ớt gừng
Người không biết khó vô chừng
Nói phải người cãi nói rừng điếc tai
Không nghe ai cũng như ai
Nói một người muốn nói hai cho nhiều
5125.Việc đời xem lỡ mai chiều
Ở đây ngồi chịu nói nhiều mệt thân
Nghĩ đời khó nỗi làm ân
Nói phải không dụng biết phân chỗ nào
Biết nghe lời phải đem vào
5130.Vô mưu vô trí ào ào gọi vinh
Coi tôi như quỉ như tinh
Dầu cho nói việc chánh minh cũng thừa
Nói phải người cũng không vừa
Người dùng việc quấy người đùa việc ngay
5135.Tôi khó tôi ngó phương tây
Thương người việc khó cãi đây khó ngồi
Quấy phải tôi cũng biết rồi
Lựa là Trời Phật phản hồi xử phân
Nhơn tùng Phật thị nhơn ân
5140.Hà nhơn xử Phật khó thân từ ngày.
Nhơn gian ai biết việc nầy
Phận đời điều đủ kinh rày tiên sanh
Tôi e lòng dạ hôi tanh
Anh em hữu trí khôn lanh nói nhầm
5145.Dầu xa vạn lý tôi tầm
Tôi xem như ngọc dạ cầm vàng thoi
Trầm tóc để đó mà coi
Mắt ôi là mắt hay thoi chiếu đời
Nghĩ thôi mắc cỡ cho lời
5150.Nói ra người trí cải lời từ đây.
Cuộc đời người dở mà hay
Người hay mà dở thương nay cho đời
Người ham nói đặng nhiều lời
Có mắt không thấy Phật Trời ở đâu
5155. Không thấy bất ý dò sâu
Nói ra người phủi biết đâu mà tường
Người nghe dắt nẻo chỉ đường
Chẳng nghe để kẻ ở vườn làm ăn
Nói chi mỏi miệng động răng
5160.Phật Trời không hiểm tại căn người phàm
Giác thế thiệt mỏi hai hàm
Giác hoài e thế nghe nhàm lỗ tai
Khổ tai cải sự lỗ tai
Thị phi bất quí kim lai vị hà
5165. Lập chánh tri chánh cải tà
Qui tà phế chánh nhơn hà phi nhơn
Phế tà lập chánh lập ân
Lập tà khỏi lượng khỏi phân chi vầy
Nói cạn từ đêm từ ngày
5170. Mà người chẳng tỏ việc nầy khó chua
Vật ngon bán rẻ không mua
Của hôi bán mắt người chua xót lòng
Người trở sao quá bánh phòng
Biết sao tôi ở cho vừa lòng ai
5175. Ghe bể nhờ có dầu chai
Người bể thấy việc hại tay trét người
Nỗi nầy lỡ khóc lỡ cười
Lỡ ma lỡ Phật lỡ người thế gian
Lỡ xuôi lòng cũng lỡ ngang
5180. Lỡ mừng lỡ giận lỡ than cuộc đời
Vi nhơn bất quí vận thời
Ngó trước người nói không lời sau lưng
Ở đời ai khỏi lỡ chưn
E khi lỡ bước sau lưng sợ khờ
5185. Con nên cha mẹ đặng nhờ
Con hư e hậu bàn thờ vắng hoe
Nói sách thời sách muốn nghe,
Sách nghe nghe sách trong que trong lòng
Lập kinh kinh lập bao đồng
5190. Nghe kinh ngoài miệng trong lòng không kinh
Phật minh người ở bất minh
Làm sao Phật độ tâm linh cho mình
Thiên minh nhơn thế bất tình
Làm sao Trời độ lòng mình thông minh
5195. Nhơn minh Trời Phật hứa linh
Hứa tình trị huệ thông minh soi đời
Người dữ bất độ sửa lời
Người hiền phải lánh ở đời trí mưu
Tị hung tị bạo bất ưu
5200. Quí xà quí yết quí mưu vận thời.
Thiện tâm niệm Phật vái Trời
Thiên tai vạn họa nhứt thời vi tiêu
Kiến hiền như kiến Thuấn Nghiêu
Kiến ác như kiến dữ yêu sát hình
5205. Kiến hiền như tựa Thiên đình
Kiến ác như tựa Diêm đình xử tra
Kiến hiền như tựa cung nga
Kiến ác như tựa Diêm-la hành hình
Có phân mới biết loạn bình
5210.Phân ra nhiều kẻ ghét mình chẳng thương
Nhiều trao loạn trí mạt vương
Tôi nay trí hậu mạt thương phản thần
Ác vương ác sự ác trần
Thiện vương thiện sự thiện thần thiện dân
5215.Tam ngu sự thế nan phân
Thiền hiền tấn tước trị dân an hòa
Lập đời hậu thế an nhà
Nước ai nấy ở bất hòa lập gia
Phật cho buôn bán trải qua
5220. Chung cùng lập thất lập gia bất hòa
Loạn cư loạn chí nước nhà
Loạn dâm loạn dục bất hòa nhơn dân
Vị tình vị sự qui tân
Khuyên tình cựu thế vị phân tâm phiền
5225.Hạ ngươn bất thọ giáo truyền
Thơ qua giản lại người phiền nói ngây
Văn chương thượng trí người hay
Nôm na dốt nát dạy ngây khó rày
Ai từng hay dạy dở bày
5230.Văn chương thượng đặt rày hay hơn
Việc khó thấy cũng có cơn,
Việc dễ thấy cũng dễ hơn bây giờ
Hai đạo lập lại một thờ
Cũng như một đạo bây giờ hai căn
5235.Nhơn lập đạo luật tài năng
Có ai biết việc khó khăn nước nhà
Đời nầy chánh cũng như tà
Tà thời như chánh khó hòa khó an
Quốc vi nan dân bất an
5240.Xét ra nhiều lẽ loạn bang bất hòa
Tôn sư bàn luận việc nhà
Còn lo một nỗi trẻ già chưa an
Thầy xem sự thế đa đoan
Nhìn tường tống thất kỳ an hầu gần
5245.Giúp cho một đạo phù thần
Uống vào khỏe mạnh Hớn-Tần nhứt thân
Lâm đền đại đạo quân ân
Chí lâm bắn nhạn lập thân công hầu
Lòng nghe trống giục nam lầu
5550.Đêm khuya chúc thánh vọng cầu quốc gia.
Chữ thời khác nước nhờ cha
Khô môi rát cổ nhờ xa độ gần
Đội ơn thánh chúa chư thần
Giúp cơn nguy biến cơ bần quốc gia
5555.Ba cõi ăn nói vừa ba
Cõi trần mắc đọa ngâm nga thơ bài
Phật chưa cho việc phép tài
Phật còn hành quả nằm dài thở ra
Chúc Thánh chúc thọ trào ca
5560.Thái bình Thiên tử quốc gia thạnh thời
Chúc an dân thứ thuận thời
Nơi nơi lạc nghiệp thạnh thời quốc gia
Nam thanh nữ tú vào ra
Nhứt tâm cầu Phật quốc gia lâu dài
5565. Giao Quì phục nghiệp đại tài
Phụng Kiều Lý Đán hớn hài vạn niên
Đặt cầu các bổn hội Tiên
Chúc lai hoàng tử thọ niên đời đời.
Trải gan son nói chẳng tuân lời
5570.Dồi dạ ngọc xem đời ngơ ngẩn
Lập ngoại ý chơn thơ phong cẩn
Chi bất vi lẫn hồi sơ
Giải tám sầu hạ bút đề thơ
Trình bá đạo thiên cơ vị liễu
5575.Khuyên bá đạo minh tinh lập biểu
Cho nhơn dân vị liểu tường tri
Chí bần nhơn tồn tích ngu si
Khuyên thượng trí tâm tri giáo hửu
Tuy thọ giáo tu trì linh bửu
5580. Chí cuồng phu ăn ngủ bất tường
Tôi e là lạc đạo vị thường
Tâm nan biện bất tường đạo lý
Tâm dục đắt bá nhơn hiệp ý
Nghị cổ kim minh lý đạo mầu
5585.Người nở vui mà để tôi sầu
Biển Thánh đạo dạ cầu lâm sỉ
Tôi e thuở bất tề vận bỉ
Tác loan tâm chẳng nghĩ buổi đầu
Lo là lo cận địa chư hầu
5590.Trách là trách vô đầu vô vị
Lòng thảm thiết tưởng niềm anh chị
Thuở an gia bình trị tới lui
Nào hay đâu nhơn đạo tối đui
Nghĩ mắc cở người lui kẻ tới
5595.Ơn báo oán nhiều người chưởi bới
Oán báo ơn Hưng Thới tề bang
Mèo trong nhà bươi bếp tan hoang
Trâu ngoài ngỏ quật tan rừng cỏ
Tối đốt đèn nhà ai nấy tỏ
5600. Vách không tai nghe rõ nhiều khi
Thuở bình thời ai rủ người đi
Cơn hoạn họa dể khi thậm ngặt
Con một nhà lòng nào sanh giặc
Con mắt tinh thậm ngặt nam mô
5605. Có đời nào niệm Phật Gia Tô
Tâm bất tính nam mô hại Phật
Sợ là sợ nhiều loài súc vật
E là e niệm Phật phản tâm
Giái cuồn tình loạn cú ca ngâm
5610.Khuyên anh chị thiệt tâm chớ chấp
Làm sao mất tiếng đời Long ấp
Việc chánh tà chớ chấp cuồng nhơn
Mặc thế tình ai biết thời phân
Tôi há dễ vong ân bất biện
5615. Sự hư thiệt tận tình sử truyện
Người ở đời dục biện nan tai
Phải dung tình quốc truyện thơ lai
Trời Phật tấm hườn trai tráng kiện
Khuyên nam nữ gắng lòng tích thiện
5620. Việc có không hậu biện bất tri
Chớ đem lòng thấy dễ mà khi
Tôi thiệt đứa ngu si cơn loạn
Đêm thảm thiết đoạn trường trường đoạn
Ngày xốn xang ngủ tạng đê mê
5625. Lụy đầm đầm mối đạo người chê
Thảm mịch mịch phu thê bất thuận
Cám là cám Phật cho nghị luận
Lo là lo thiên địa tuần hườn
Lụy nhỏ tuôn hờn chửa trả hờn
5630. Ủ mặt ngọc giây đờn giữa đứt
Sự bất chánh tức ôm lòng tức
Nghĩa hồi sanh thậm ức chưa đền
Trung quân vương nhơn nghĩa cho bền
Hiếu phụ mẫu lâm đền Dưỡng dục
5635.Cõi trần thế dạ mông lánh tục
Nước chưa trong còn đục ngán ngầm
Thấy nịnh thần bụng giận gan bầm
Thương trung hiếu đêm nằm không ngủ
Trách Hồ nhung đem lòng phản chủ
5640. Hưởng lộc vua tụ ngũ tùng tam
Xẻ phản thần sanh dạ gian tham
Loài phản quốc dạ đam khuấy rối
Dận thần thông trừ loài phản bối
Khuyên chúng dân thần tối thiện gia
5645. Kẻo mắc đường ác thú loạn ra
Thời thậm khổ vạn gia nan biện
Chùa Công phủ Long Châu đại điện
Cho nhơn dân phương tiện tu trì
Chỗ đó sau hữu Phật chứng vì
5650. Chùa Phật lập biên thùy đáo tọa
Tồn Long ấp lập tiền vỉ hạ
Ngoài lẻ dân tai họa xiết bao
Đêm nguyệt thanh bắt mạch xem sao
Thời Hưng Thới tận lao chí mỹ
5655. Thuyết mấy khoản khuyên người suy nghĩ
Dạ chí tâm lập kỷ trần cang
Vận bất tề bị đảng hung hoang
Thời bất đạt còn mang nạn cả
Chốn dương thế Phật còn hành quả
5660.Nợ tiền căn nay trả gần rồi
Tâm bất an Phật chửa định hồi
Đường sanh tử chưa rồi hai lẽ
Ngăn tiền lộ mộc bài ông Thẻ
Trấn tứ phương đủ lẽ muôn binh
5665. Trời giúp đường hai cử khương ninh
Phật độ chí muôn binh trợ lực
Vọng Tiền giảng độ người trung thực
Hậu-giảng binh trợ lực trào ca
Chúc Nam kỳ hưởng thọ quốc gia
5670. Nguyện Thiên tử trào ca vững đặt.

Quyển 8 - Tiền Giang - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 7 -Hết

THẬM TRÁCH THI
Trách lòng bá tánh trẻ cùng già
Vui say theo thuở bỏ đạo nhà
Đất Nam kỳ không tưởng ông bà
Tây phiên quốc dục hoà mưu trí
Chức hội đồng lập túng a ỷ
Viển trường an ứng thí vô nhân
Nghĩa quân thần hà hữu phi ân
Trách bá tánh vô phân tà chánh
MỸ TRÀ CAO LÃNH THI
Mỹ Trà đương Cao Lãnh thị thiềng
Phi Lai tự vong tiền phế hậu
Trường thứ nhứt thiên cơ bất lậu
Hội nhị chung kế hậu vị phùng
Nương An lương thọ giáo tam tùng
Ngụ Thạnh Mỹ khương hùng tứ đức
ĐÔNG LỘ NGỖ NGHỊCH THI
Đông Lộ tân trào lòng bát cải
Tây phương yểm cựu đây mà bày
Ông cha xưa thọ giáo với Thầy
Con cháu nay học rày các chú
Đoái thấy búa tay vầy cả lũ
Trực nhìn dao bảy đủ mặt rày
Đông lộ kim trào mầy quen thú
Tây phương cổ tự tứ phùng xuân
CẢNG LỘ THI
Đường kinh nầy bạc tiền bá tánh
Khai Đông dương qui chánh Tây phương
Thạnh Mỹ Tây hương chức lòng thương
Làm đơn bẩm Tây dương tỏ cáo
Bổn đạo cựu tưởng niềm cơm áo
Xây rọ mành đốn gáo lấp đường
Cửa Mộc Bài ngăn kẻ viễn phương
Thâu đường nước trợ đương thậm khổ
Người vi thiện lo đền thuỷ thổ
Phải đi buôn lo việc lỗ lời
Nhẫn nhẫn tâm niệm Phật vái Trời
Đống ít cắt mua lời nặng nhẹ
ĐẤT KHẨN BẠC ĐẠO THI
Đất Láng Linh thấy kẻ vô tình
Rừng bốn phía rộng thìn nào thiếu
Khẩn mười mẫu lập chùa thủ hiếu
Lúc Trần trào đàm tiếu khó lòng
Dối nông phu câu lọp ở đồng
Phát linh bửu độ lòng bá tánh
Bổn đạo cựu như hùm thêm cánh
Xưng chủ điền bá tánh đều hay
Đất giữa đồng Phật chửa phân giây
Đòi bạc lớn hai cây bán đứt
HƯƠNG CHỨC NHÃN NHỤC THI
Thạnh Mỹ Tây hương nhơn khác lạ
Cựu trào quan dĩ tọa vi hương
Như chức nầy cám tổng An Lương
Buồm gặp gió phải nương theo buổi
Lòng niệm Phật đêm nằm nghĩ tủi
Bắc kinh dương lụy thảm chuỗi sầu
Tại vì ai sớm dứt Nam lầu
Tình cựu nghĩa vọng cầu Đại Đế
LONG CHÂU ẤP NGỖ NGHỊCH THI
Long Châu ấp phản ngôn nghịch nhĩ
Miễu bà xưa lập Kỷ trần cang
Phế cựu hương đi học làm làng
Chùa ẩn tích lập trường công sở
VÔ NGHÌ THI
Tai nghe lóng đào hồ lấy cá
Khen cho người vác đá lấp hang
Đồn Bảy Thưa tiền định hậu an
Đất Tây Thục hiển vang bá tánh
BÁT CÚ THI 1
Phật Tây phương viễn trường đông chấn
Thiên nan ly bắc khảm cấn dần
Cựu trào đô tiền phế quân thần
Tần Hớn bảo hậu Trần Gia Nghị
Án tòa trung châu đương Bửu vị
Kế thiên đường Sơn trị bình an
Phước nghĩa nhân tam thế hiển vang
Hưởng thánh thọ gia quan tấn tước
BÁT CÚ THI 2
Đất tịnh độ cổ thiềng vạn vọng
Đải chiếu truyền qua giáp động binh
Quân xử thần tri thức trung tinh
Phụ xử tử nhục vinh phải chịu
Ngô chánh thị đầu tàu đề hiệu
Tàu phản Ngô tội mấy triệu rày
Có lời ghi Nam Việt mắc đày
Tội phản chúa tội nầy phải xử
PHÂN BIỆT THẠNH MỸ TÂY THI
Tiền Mỹ Tây sình trấp thảm sầu
Hậu Hưng Thới qua cầu đông độ
Long Châu ấp nhiều người theo mộ
Lục tỉnh hiền Phật độ qui lai
Đất Thuấn xuân hưởng đặng lâu dài
Trời Nghiêu lập trong ngoài tam tế
BÁT CÚ THI 2
Bà con mặt tấm lòng sao lạ
Mặt người dưng sao dạ bà con
Hay là thề biển cạn non mòn
Cho nên mới mỏi lòng son sắt
Thời bất đạt tôi Nam chúa Bắc
Nghĩa cựu ơn đi tắt dìa quanh
Tôi trung thần bền chí rạng danh
Thời mới thấy đông tranh tây tịnh
THẬP CÚ THI
Ổi non chát chín thơm sao dại
Thơm non chưa chín lại không thơm
Đất trong doi ít kẻ quảy đơm
Ngoài sông rạch nhiều người đơm cúng
Mùa năm tới đâu đâu cũng trúng
Người người đều ai cũng túng xây
Trâu không chuồng thả lội một giây
Nhà thời có không ngay người ở
Chó nhịn đói nằm co quên thở
Heo ngoài chuồng bao nỡ ăn no
Mặc thế tình sợ đói đi lo
Lắm thế sự hết no rồi đói
LỤC CÚ THI
Trâu ruộng mãn đời người trâu ruộng
Gian tham hết kiếp kẻ gian tham
Kinh sử đó lời không đem dạ
Của tiền khó giữ người lạ ăn
Bất như tích đức qui căn bổn
Trí huệ thông minh bổn độn sơ
BÁT CÚ THI 4
Phật ở bên Tàu Trời ở bên Tây
Để cho tôi nằm ở đây mà chịu
Phật ở xa ma quỉ ở gần
Trời đâu có cõi trần mà thấy
Tàu sao biết tới ngày gởi giấy
Tần Hớn trào chầy bấy ra oai
Tích thiện tâm thiện tứ hậu lai
Nương đức Phật kim giai trường thọ
NHỨT SĨ ANH HÙNG TẬN
Song thiên nhựt nguyệt khai
Phá điền thiên tử xuất
Trên cha giốc tóm thâu nam bắc
Dưới con nguyền xã tắc bảo yên
Trời hỡi còn gởi họa cho Phiên
Phật lại độ phải yên mới đặng
BÁT CÚ THI 5
Án Châu Đốc tiền thù gởi đó
Đồn Hưng Trung công khó chẳng lâu
Cuộc Trời xui cha bắc mẹ sầu
Đất khiến nổi Nam lầu Tây tự
Trước mắt ngọc mặt tình thế sự
Tại ý người tư tự mặc ai
Lời Phật Trời để lại chiều mai
Mà không biết hay mai hay mốt
BÁT CÚ THI 6
Chí tâm mài sắt đắc thành kim
Cám kiểng phàn thiền trận phi liêm
Nam quốc cựu thù kim vi cổ
Tây phiên khởi loạn cổ vi kim
Thiên địa tuần hườn Nghiêm Khương tử
Châu nhi phục thủy Hứa sử nhơn
Phật ở Nam bang tiền nhơn nghĩa
BẤT TÙNG SƯ GIÁO THI
Bá đạo bất tùng sư cổ giáo
Thế kim xưng phép cáo hoàng thiên
Huỳnh chỉ bút châu phù Tiên tự
Qui y thế độ ấn sự phi
Tạm sắc Ngọc Hoàng tiền khi hậu
Thiên cơ trần thế bất lậu tinh
Nhựt vĩ trầm tây hình địa ngục
Minh lai sơn thượng tuỵ tục trần
Đất tịnh độ sống nguyền gởi nạc
Cảnh Láng Linh thác cũng gởi xương
Nghĩa cao dày cám kiểng lòng thương
Miền sơn lãnh tầm phương ẩn tích
Nốt gia đạo ăn nằm vô ích
Nghĩ phận tôi thích thẹn non
Nhà cơ hàng mới biết thảo con
Nước an trị ai còn như nấy
Tàu sao biết dụng rơm làm giấy
Đất Nam kỳ cày cấy chai lưng
Đoạ mấy đời mấy kiếp cũng ưng
Khi phép giáo tấn hưng Hương Bửu
Tích thiện gia bảo an linh cửu
Vi nhơn nan tri sửu hưởng vinh
Vọng Đường trào hai chữ khương ninh
Nguyện Hớn thất trung tinh kế hậu
BÁT CÚ THI 7
Chúa bắc sầu nam mới giỏi
Tôi đông tưởng Phật cõi tây hay
Than thở nỗi đời lời ngay ít
Buồn cho sự thế tích gian nhiều
Trung nịnh chánh tà Trời chiều biết
Ngay gian trực tiếc Phật mới hay
Khôn quỉ vui cười thay ngơ ngẩn
Điên khùng ta phải cẩn thận san
BÁT CÚ THI 8
Trào Tây tặc xe hơi xe kiếng
Cũng nhiều người quyền biến trí mưu
Nghĩa quân thần hà hữu vô ưu
An Giang tỉnh thiên vu táng ngã
Án Sa Đéc Phật còn hành quả
Trách Hồ nhung mấy gã khi ta
Thương cho đời thiểu Phật đa ma
Điên tà quỉ cơm ta ta độ
BÁT CÚ THI 9
Ở bên đường kẻ qua người lại
Xem ý người nhiều dại ít khôn
Noi Tân trào cà khất một môn
Niềm cựu nghĩa ít người ôn cố
Xe bò trâu như hơi túng vố
Nói om đường thách đố la vang
Dân không làng lời nói dân oan
Làng không dân dọc ngang ai trị
LƯỠNG - BÀN - MINH
Đầu quăn môi trớt người cười dại
Răng ke miệng thúi gẫm lại khôn
Chết để ba năm không chôn cất
Chờ ngày ngũ ngoạt tế thất chung
Hội đủ anh hùng trung cung các
Rao ngoài bá tánh bát ngoạt rồi
TẦN HỚN NHỨT HỔ
Ai mà chê đất thời cất phần ăn
Nước Tần lăng xăng là căn của Phật
Chuột lội một bầy hang nước ngập
Gió tây thổi mạnh sóng dập thoàn
Điềm ứng trung thiên tiền hữu tự
Thế gian bất thức hậu sự phi
Nhà thờ Đức Chúa Trời cha mẹ
Linh tự Đức Thầy Phật mẹ cha
Nhị quốc giao hòa nhơn dân thuận
Châu nhi phục thuỷ tuần hườn hương
Đệ tử tầm sư vị
Sư tầm đệ tử nan
Quân dĩ thần trung cang
Thần dĩ quân nghĩa khí
Minh vương đường mưu trí
Tam tinh bảo ký vi
Cha mẹ lòng chẳng nghĩ
Cô bác lòng chẳng thương
Anh em lòng chẳng tưởng
Vợ con lòng di dưỡng
Đêm nằm tưởng Phật Trời
Chẳng than Trời trách Phật
BÁT CÚ THI 10
Trời còn ở không vừa thiên hạ
Thế phi quân dĩ đọa thiếu thừa
Nắng biểu mưa nắng cũng không vừa
Mưa biểu nắng mưa thừa chẳng phải
Đi lộn xuống gió lên sao cải
Đi lộn lên gió xuống sao vừa
Lời thị phi ngang dọc chẳng chừa
Phật còn ở không vừa thiên hạ
Đất Nam Việt tiền Tần hậu Hớn
Cuộc trời xuôi hậu Hớn tiền Tần
Tâm bất trung Phật chẳng định phần
BÁT CÚ THI 11
Chổi tiên linh quét sạch nhà thờ
Hương đăng tam một giờ tảo mộ
Cám nguyên thất tiền ly hậu ngộ
Tưởng thiên đường viễn bộ tầm lai
Tre lỡ mùa măng mọc có ai
Tiền căn quả chông gai phải chịu
Thầy tớ biết, tớ thầy lo liệu
Cha con vầy chọn điệu cha con
LỤC CÚ
Phỏng phảnh cuộc đời Trời xế xệ
Ở chi nhiều nỗi quá tệ vầy
Con có cha tôi tớ có Thầy
Làm sao nổi đời nầy làm vậy
Cha nói bậy dạy con nói bậy
Thầy dạy vầy tớ vậy chớ sao
BÁT CÚ THI 12
Trải lót gạch tàu giàu mới đặng
Đá xây mấy chặng nặng tiền vôi
Gạch thức nặng nề bề tôi tớ
Căm xe nhồi thớ chớ bằng tre
Quân tử trước nghe che lều mọn
Ba căn sửa dọn gọn bề đi
Nói vậy hồ nghi khi vị phú
Đời nầy vị phú tú bất vinh
Đáo xứ tùy duyên nhập gia tùy phúc
Lâm cơ nguy biến hạ bút đề thơ
Đến nỗi sầu nầy trong dạ ngẩn ngơ
Sĩ là nan sĩ cù bơ cù bất
Thảm là chí thảm sầu trong gia thấ
tSầu là chi sầu ngoại bất tùng ngôn
Trời Phật nỡ nào phụ chí càn khôn
Địa là địa mẫu nỡ chôn hào kiệt
Tây buồn cỡi ngựa chạy về Tây
Tòa án mất rồi chẳng ai hay
Nam Việt đổi dời nay chí thế
Khổng Minh lập trận phế giả thiền
Cơm chúa ai ăn tiền bỏ mất
Bạc tân trắng nõn cất để dành
Chốn cũ lòng lo lành trở lại
Cơn nghèo làm dại phải lạy Tây
Buồn bực thay Lữ vọng Thái công
Láo thiệt láo Bao Công chiếm mộng
Tra khảo sách ngoài lòng phối động
Sầu riêng kinh nội lộng ngôn từ
Một giòng nói láo trừ hung bạo
Thiệt mà không thiệt gạo không còn
Đinh sắt sắt đinh e mòn mỏi
Lòng vàng dạ ngọc khó hỏi han
Ngọc ẩn đá nhiều phen không sợ
Vàng dấu non để trợ người hiền
Đạo nam mô nhiều bạc ít tiền
Bửu Hương Tự gởi phiền trở lại
Dao mất cán mười phần chịu dại
Rắn không đầu khó chạy lại cây
Kế Khổng Minh xưa gọi không hay
Mưu Đổng Trác thiệt nay rằng giỏi
Gánh thơm bán rẻ người không dụng
Việc mắc âu lo tụng kinh tâm
Đắng cay nỗi dạ thâm chí thiển
Cá cạn ao hồ biển rộng thinh
Trung tâm tích đạo tinh minh chí
Hạ bút đề thơ tận ý Nam
Đuốc soi hang tối người mới giỏi
Đường tróng để đi khó khỏi chông
Quê cũ mắt nhìn Long-châu-tự
Tây sơn bắc ngụy sự đa đoan
Đại hải tế tân trang hào kiệt
Thánh nhơn xuất thế thiệt tùng lâm
THẬP NHỊ CÚ THI
Tam thinh thay đổi người vô số
Tận thế đại điềm đức cổ lai
Bất tính ngôn phân chiều mai biết
Công minh chánh lý Phật thiết lai
Con sao chẳng biết lòng cha mẹ
Tranh đấu làm chi nặng nhẹ lời
Hai hồn nhập lại Trời xét dạ
Thiện ác bất suy họa hậu lai
Mặc kẻ lòng nghi phùng tai biết
Trí huệ thông minh kiết dị đoan
Mèo ngồi sợ rắng toa làm dữ
Nhựt nguyệt ly căn ngữ bất đa
Con dữ sao tường Diêm la tấn
Con lành đẹp mắt phần dồi da
Than phận mình nói chẳng ai nghe
Người mắt bịt như ghe chở khẳm
Bịnh người lớn khó bồng khó ẵm
Nói lao xao ẩm nhẩm khó lòng
Liếc mắt ngó Vàm Nao, Lộ Lở
Sầu lê mê trong dạ thở than
Xưa Láng Linh dạ bất tùng quan
Nay người ở dọc ngang bất phục
Chê thây thúi xác phàm trần tục
Vậy mới rằng biết đục biết trong
Cãi Phật Trời cãi vỏ cãi phong
Tôi dầu đục người trong đặng phước
Dạ tôi giốc cầu quân tử trước
Cầu trở về giúp nước bình an
Không cầu người ở dọc nói ngang
Cơn nguy biến lầm gian phải chịu
Việc đời nầy mặc ai toan liệu
Của phàm trần mấy chịu không mang
Tưởng quốc vương giữ dạ vẹn toàn
Dầu sanh tử lòng vàng khẳng khắng
Một năm chẳng thấy lời nói đạo
Hỏi thăm trong bếp gạo hết còn
Tôi ví như Hàn Tín chiều lòn
Vừa bụng hết người còn ghen ghét
Nghèo nói đạo lòng người mở bét
Phật Trời còn kẻ ghét người thương
Người lỡ bề mười chuyện phải nương
Dân là dân nhà thương ở vậy
Ăn no bụng kiếm lời nói bậy
Ta sao mình vậy vậy làm sao?
Đất lở thấy bồi ngồi mừng rỡ
Nào hay đất lở lại lở luôn
Đường đấp cao nước lớn phải tuôn
Biển lấp cạn tròn vuông mới phải
Lời nói chánh khôn hơn thời cải
Tôi lầm nay người phải thời nhờ
Khó mấy năm lời nói dại khờ
Anh em phải sau nhờ phước hậu
Nghe ngoài miệng dữ lòng sợ lậu
Hề ở sao bụng cậu cũng vầy
Tớ chữ tâm tớ đặng theo Thầy
Người nghịch dạ có ngày lâm hại
Thầy xử tớ tớ thời phải dại
Tớ xử Thầy tồi bại có khi
Ba mươi lời cãi phải khó lòng
Đường sanh tử chập chồng trước mắt
Tôi nói nam người thời nói bắc
Lắm ở đời gay gắt nhiều phen
Trải non sông quen mặt mặt quen
Lòng dạ lạ kẻ đen người trắng
Sao chẳng sợ lúc cơn mưa nắng
Mà đem lòng nhiếc mắng chẳng ưa
Lòng không cần ai dạ ai thưa
Tôi nói bậy không ưa không ép
Lòng muốn chết chết thời chưa đặng
Sống làm chi mang tiếng nặng nề
Ngó thấy đâu nhiều việc bất tề
Tiêu tỏi ớt dưa kề con mắt
Chịu tiếng nói nhiều lời gay gắt
Thà chết đi khuất mắt cho rồi
Cõi dương gian vinh hiển thời ngồi
Sống nhơ nhuốc thác rồi khoẻ dạ
Thấy con vợ ở lòng khác lạ
Nỗi sầu bi trong dạ bồi hồi
Lòng muốn đi dạ chẳng phản hồi
Thương thằng nhỏ chưa rồi dứt dạ
Trời Phật khiến còn mang quả đọa
Chưa cho tôi dức dạ ra đi
Cám Tiên hoàng nhiều nỗi sầu bi
Vọng linh cửu lâm ly luỵ ngọc
Tôi chí dốc tầm sư học đạo
Quyết lập thân trả nợ gạo cơm
Công vợ chồng sớm quảy tối đơm
Trả đặng nợ áo cơm thong thả
Nào hay nổi Phật còn hành quả
Nghĩa Cao minh ơn trả chưa rồi
Lỡ bề đi lỡ đứng lỡ ngồi
Nghĩ mười việc chưa rồi một việc
Tôi cũng biết ăn cơm nói thiệt
Chẳng phải người yêu nhiệc ngu si
Lâm buổi nghèo nhiều kẻ dễ khi
Đọa chịu đọa từ bi tưởng Phật
Mười việc nay lòng tôi vong phế
Lo là lo kế thế hậu lai
Việc chánh minh nào có ép ai
Khổ là khổ chịu hai lòng dạ
Chê việc quen e quen mắc đọa
Dụng việc lạ e lạ thảnh thơi
Chẳng ép người việc vậy nói chơi
Nói tận ý mệt hơi phải nghỉ
Sự bất tùng lòng nào năn nỉ
Phật dạy mình mình ỷ dạy ma
Đời Hạ Ngươn ngày lụn tháng qua
Nực cười lén con ma dạy Phật
Tôi lo bề thẳng thối phận tôi
Đường thiềng bại than ôi ai biết
Người khác lòng lo âu muốn giết
Lời vẻ viên tôi điếc lỗ tai
Tại trong nhà sanh dạ chông gai
Ngoài thiên hạ mặc ai biến cải
Người khác lòng nhiều đường đi lải
Tôi biết sao cho phải phận tôi
Người một lòng ôi cũng thương ôi!
Kẻ khác dạ thế thôi thôi thế
Đặt củi mục người coi như quế
Dầu tóc trầm bán ế không xem
Cảm phiền cùng anh chị chị em
Khoe tốt lắm không xem mắc cỡ
Tức tối việc đời người không nghe rõ
Nói ra cho tỏ bỏ chẳng nghe
Đừng trách xuồng cũng chớ trách ghe
Răng xỉa thuốc sạch ke nói bậy
Có một câu ta sao mình vậy
Ba đời nói bậy nói bậy hoài
Chẳng ghét trong cũng chẳng ghét ngoài
Sự tự ý trí tài hậu nghệ
Làm người biết nói đói không la
Phật thiệt nói ma ta dám sợ
Thương tình con vợ sợ người ta
Nhớ thuở Diêm la cha hành tội
Mấy người vong bội hội Diêm vương
Chỉnh sợ nhà Thương vươn lưới bèn
Việc nầy nói lén kén sanh sâu
Ai biết chỗ đâu câu có cá
Ngồi trên bàn đá hoá ông tiên
Nực cười đến Bắc gắt không vua
Nam Việt hơn thua mua bán dạ
Con chung rừng chạ lạ không quen
Người ở bạc đen không khen phải
Bạc tình tứ hải ải quan nào
Mấy thuở hỗn hào vào lạy Phật
Bay hơi ngầy ngật vật nào tanh
Chen chúc đua tranh anh hay chị
Huế hương trầm thị vị nào ngon
Chữ mực chữ son con hay vợ
Tôi nay ở đợ trợ lòng ai
Lắt lẻo đẽo mòn cây chuối thúi
Thương người tu núi túi rễ cây
Vạn phép tài hay Tây để đó
Ngồi buồn mắt ngó có rễ cây
Mình ở vạy ngay Tây không xui
Đẽo mòn chuối thúi đuối còn Tây
Người có con trai hay việc khổ
Thẹn cùng tiên tổ hổ mẹ cha
Vật thực đem ra ta cùng kiếng
Vận mình nguy biến khiến không xuôi
Giấy vẽ thẳng đui sui ăn đỡ
Ngồi đây mắc cỡ thở ngang hông
Phần rể cố công không đặng đó
Thấy nhiều việc khó ngó đứt đuôi
Nghĩ phận không xuôi luôi xuôi bạn
Ăn nhiều uống cạn loạn nghĩa nhân
Một gốc chẻ hai tay phải chịu
Dạ còn bận bịu liệu làm sao
Hiệp lại một cây cao lao khổ
Nhờ ơn Tiên Tổ đỗ trạng ngươn
Cám tưởng nghỉa nhơn ơn cao rộng
Người không nói lộng động lòng Tiên
Chớ trách Tây-Phiên niên vị cập
Dầu bài nhứt thập lập thượng kim
Người ở trào Tây ngay hay vạy
Việc làm tầm bậy đậy hay bày
Lo quốc vương nầy Thầy hay tớ
Lời ghi thớ nhớ hay quên
Lấm việc làm nên tên mấy tuổi
Nhiều người đeo đuổi rủi rủi hay may
Cám tưởng thương thay mây vừng bạc
Vận nghèo xiêu lạc đạt hay không
Việc hãy minh mông ông hay cháu
Mấy người lý láu báo vật chi
Chẵng phải ngu si khi nói bậy
Đời nầy nhiều vạy đây chớ bày
Chú chệt bên Tàu giàu không ở
Qua Nam gặp thuở ở lầu cao
Buôn bán lao xao sao chẳng nghĩ
Chưng giày thế ỷ dỉ tận thân
Nhiều việc phi ân phân kèo huổi
Dại ra tu chuổi buổi Minh-sư
Bán Phật tiền tư dư mấy chục
Hại người phàm tục dục tà ma
Nước ngược được lòng đồng tưởng Phật
Nước xuôi ngầy ngật vật phá cơm
Chẳng kẻ quảy đơm thơm lòng Thánh
Ít người vi cánh tánh lung lăng
Tới bữa lăng xăng ăn đầy bụng
Ít người lòng dụng tụng kinh tâm
Chẳng kẻ hỏi thăm mười lăm tới
Nhiều người ố Thới mới rã thây
Mười sáu tới đây hay việc mới
Ba mươi chẳng tới mới hay lâu
Mùng một biết đâu âu cúng kiếng
Việc nầy quyền biến tiếng để sau
Thính nhỉ tùng ngôn khôn hay dại
Nghe đi nghe lại dại hay khôn
Tà chánh xuất ngôn tôn hay tỷ
Năng suy năng nghỉ bỉ hay vinh
Xét sách xét kinh minh hay ám
Tri tà tri chánh cám hay phiền
Tri hậu tri tiền hiền hay dữ
Tri ngôn tri ngữ thử tri tâm
Tri thiển tri thâm âm hay trí
Tri tình tri lý ý hay ngu
Tri sự phàm phu tu hay mạo
Tri tình bá đạo bạo hay hiền
Cho biết việc thiền phiền việc đọa
Cho hay việc lạ dạ phân minh
Con có cha nhà ta có chủ
Lo bề ăn ngủ rủ không xong
Đeo đuổi ma giông ông không độ
Cầu Trời viễn bộ hộ tri tân
Tôi chúa vi ân phân việc phải
Nhơn cư tứ hải cải mặc ai
Chẳng biết việc may tai không lổ
Người do thủy thổ khổ nhiều phen
Đạo nầy nhiều mối tối không trăng
Tu việc không căn lăng xăng đạo
Thiệt người lo gạo tạo mối nào
Cắc cớ xưng hào bào ruột thúi
Khéo làm túi búi núi hết cây
Chẳng biết việc nay hay chi đó
Thấy đời mắt ngó có biết đâu
Đánh lộn chưởi nhau âu thời giỏi
Tri người thượng cõi hỏi không ai
Người ta Phật tôi giật ra ma
Người ta ma tôi la rằng Phật
Hai hơi ngầy ngật Phật khắc ma
Hưng thời người dạy ta a buồi
Thân tôi còn rủi xỏ mũi rồi
Dắt tới bồi hồi ngồi không vững
Dắt lui lửng đửng chửng nửa thôi
Nghĩ phận thân tôi hôi ôi vậy
Nói thời nói bậy vậy thời thôi
Không phải trâu lôi ôi dắt mũi
Đêm nằm nghĩ tủi rủi phận tôi
Chẳng phải thiên lôi đôi búa sắt
Thương người dắt mũi tủi thân tôi
Bổn đạo muốn thôi bôi chữ mực
Nhiều bề có cực giựt mũi ta
Trời Phật không la ma nói hiếp
Nhiều người húng hiếp kiếp con ma
Bỏ Phật Thích Ca ra ngoài bụi
Thương người lặn lội tội không quần
Chê ké lừng xừng chừng nên thuở
Lo người hớn hở mắc cỡ lâu
Bá tánh lập tiền phiền tiếng nói
Ngồi trần không đói ói ra cơm
Chí giốc gánh thơm đơm cúng Phật
Nào hay lột trật vật mù u
Khó cúng trung thu tu không mắt
Bánh mì Tây bắt cắt làm hai
Khó nổi hai tay chay lấp lỗ
Đông Nam thậm khổ hổ ngài ra
Con Phật lòng ma ta không dắt
Con ma lòng Phật dắt về ta
Nói Phật la ma ta đẳng thổ
Biết sao xấu hổ cổ còn dơ
Chí giốc rối tơ thơ gở rối
Nhiều người dạ tối thối thân nan
Phật dụng giàu sang mang tiếng Phật
Thương người tàn tật Phật mới ngoan
Ghét kẻ giọc ngan toan không dụng
Thương người miệng tụng bụng tưởng xa
Bốn chữ tưởng ma ta tưởng Phật
Lòng không tưởng Phật Phật cũng ma
Lòng kẻ tưởng ma a ma ý
Lòng người mưu trí lý nào hư
E dạ cẩu trư dư việc đọa
Người quen lòng chạ lạ lòng quen
Mười việc bạc đen khen sao đặng
Thế nầy coi nặng dặn không nghe
Đánh trống chẻ tre e không có
Tưng bừng quỉ ó ngó không ta
Chê chó sủa ma la không Phật
Xem rồi đa vật mật vu thơ
Phật nói không nghe e khó dạy
Phật mà nói bậy dạy ai nghe
Miệng sạch không ke e miệng thúi
Đời nầy bể núi túi còn mang
Thiệt kẻ giàu sang ngang quá hạng
Sâu thời làm bạn cạn phải xa
Phật tới cung nga ma ra cỏ
Lời ghi quên bỏ tỏ mắt yêu
Tôi nói bao nhiêu tiêu không nhớ
Muốn tôi làm tớ nhớ dạy tôi
Muốn đạo thảm phiền tiền vắng mặt
Nhiều người sanh giặc ngặt lòng tôi
Nhiều kẻ quyền ngôi ôi nước tiếm
Không lo việc trước muốn bước cao
Mười chuyện lao xao sao không biết
Việc sao hung kiết chẳng biết đâu
Đáng lẽ chăn trâu âu mới phải
Chưng chi độ vãi cãi Phật Trời
Độ chẳng biết đời lời quấy phải
Tu chi cải phải nảy hà tu
Chẳng phải tu ngu tu cuồng chí
Làm người vô trí ý vô minh
Nói ít biết nhiều tiều gánh củi
Sang giàu chờ buổi đuổi vu lâm
Dầu chí niệm tâm âm kẻ khó
Lũ bây lũ chó ó om nhà
Không chỗ thiệt thà mà hòa dạ
Dám đâu hỉ hạ họa bên chung
Biết việc si lung trung tránh nịnh
Thương bề Gia-định tịnh bất an
Tôi nói thời ngang khoan lòng giận
Để coi bạc phận vận về ai
Họa phước đáo lai mười hai tuổi
Một may một rủi một buổi nầy
Chư sự tổng lời Trời Phật định
Tùng ngôn nhứt lịnh bịnh tôi mang
Người ở dọc ngang tan thời chịu
Quả không để chịu liệu ma phân
Biết sợ cho thân cân tội phước
Biết lo việc trước phước một bên
Nước hẹp hòi thấy quấy người hay
Bỏ vạy tùng ngay Tây vìa hết
Người lành không chết hết người hung
NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT

12 CÂU NGUYỆN

Quan âm kinh tán Phổ môn thị hiện Cứu khổ tầm thinh Từ bi thuyết pháp độ mê tân Phú cảm ứng tùy hình tứ hải Thanh ninh bát nạn vĩnh vô sâm
Nam mô hiệu viên thông danh tự tại Quan Âm Như Lai quảng phát hoằng thệ nguyện.
Nam mô nhứt niệm tâm vô quản ngại Quan Âm Như Lai thường cư nam nguyện.
Nam mô trụ ta bà u minh giới Quan Âm Như Lai tầm tinh cứu khổ nguyện.
Nam mô hàng tà ma trừ yêu quái Quan Âm Như Lai năng trừ nguy hiểm nguyện.
Nam mô thanh tịnh Bình thùy Dương liễu Quan Âm Như Lai cam lồ sái tâm nguyện.
Nam mô đại từ bi năng hỉ xả Quan Âm Như Lai thường hành bình đẳng nguyện.
Nam mô trú dạ tuần vô tổn hoại Quan Âm Như Lai thệ diệt tam đồ nguyện.
Nam mô vọng Nam nham cần lễ bái Quan Âm Như Lai đà tỏa giải thoát nguyện.
Nam mô tạo pháp thuyền du khổ hải Quan Âm Như Lai tận chúng sanh nguyện.
Nam mô tiền tràng phang hậu bửu cái Quan Âm Như Lai tiếp dẫn Tây phương nguyện.
Nam mô vô lượng thọ Phật cảnh giới Quan Âm Như Lai tiếp dẫn Tây phương nguyện.
Nam mô đoan nghiêm thân vô tỷ tải Quan Âm Như Lai quả tu thập nhị nguyện.
Hết quyển 8 -

KIM CỔ KỲ QUAN

• Quyển 1 - Kim Cổ Kỳ Quan
• Quyển 2 - Giác Mê
• Quyển 3 - Cáo Thị
• Quyển 4 - Vân Tiên
• Quyển 5 - Ngồi Buồn
• Quyển 6 - Bổn Tuồng
• Quyển 7 - Thừa Nhàn
• Quyển 8 - Tiền Giang
• Quyển 9 - Kiểng Tiên