KIM CỔ KỲ QUAN
ÔNG BA THỚI
Quyển 9: Kiểng Tiên
Chú Thích:
do bài dài nên chia nhiều đoạn cho Đạo Hữu dể xem.
- Phần 1
- Phần 2
- Phần 3 (Hết)
- Quyển Khác
Quyển 9 - Kiểng Tiên - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 1
Nhìn huê liên trổ chẳng bốn công
Niệm Di Đà thọ ký Quan công
Nhìn Tịnh độ nước non thong thả
5. Trào Nam chánh quyền hành hai Cả
Cám chú Tư giày giã gian nan
Lập mấy tràng Trời khiến tiêu tan
Thời bất đạt gian nan nhiều nỗi
Nay gắng sức ra oai cầm chổi
10.Cầu Đông phong gió thổi về Tây
Lấp cơn sầu sửa vạy làm ngay
Đường sanh tử tên bay trước mặt
Trông thơ nhạn dươn sao vắng bặt
Lưỡi không xương nhiều chuyện ngặt nghèo
15.Xưa Thiên luông phò chúa qua đèo
Nay bao nỡ vận nghèo đèn mất
Tưởng thủy thổ lo bề gia thất
Xem lê dân dạ bất tùng chi
Ngùi ngùi lo nghĩa trước vận suy
20. Thảm thảm mấy chữ khi rằng quấy
Trước mặt ngọc dễ ai chẳng thấy
Sau lưng nhìn việc quấy về ai
Thiệt vàng mười không nhuộm chẳng phai
Mặc thế sự trối ai nông nả
25.Sầu tầm nội vỉ kinh vỉ giả
Thích minh tâm bất khả vong tình
Chớ có ai sớm tối với mình
Vọng cao rộng vô hình kiến ảnh
Mỏi mắt ngó khắp miền sơn lãnh
30.Sự dị đoan kiến ảnh kiến hình
Từ tam niên dân quốc để tình
Tần Hớn bảo việc mình lo liệu
Lịch Tàu tống biết đà mấy triệu
Ít ai mà lo liệu thông thơ
35. Qua tứ niên dân quốc vi sơ
Ngô chánh thị thiên cơ kế hậu
Người mới hết chê rằng đạo lậu
Mối đạo mầu chê cậu bất minh
Lòng buồn riêng một vỏ bàn kinh
40.Chẳng xét việc tinh minh nào rõ
Đường kinh nguyệt phụ nhơn sao bỏ
Phải lo đền tấc cỏ ngọn rau
Ăn trên nhành giữ ngọn bắt sâu
Thời tri đặng việc lâu việc mới
45.Người niệm Phật lo bề quyền quới
Ân duy thân chớ tới vận hưng
Ân Thiên đình tay nọ liền bưng
Gương trí huệ phục hưng tế mỹ
Noi bắc thuận phản ngôn nghịch nhỉ
50.Lời bà ghi lập Kỷ Trần Cang.
Thấy cuộc đời đa chúa đa đoan
Đồng Rạch-giá xuất sơn đều đất
Xấu thời phải dấu che đậy cất
Tốt thời khoe lập thất lập gia
55. Bối hồi trông lại đáo cung nga
Đời ít kẻ xét ra đạo chánh
Hội tứ hải lập vi vây cánh
Lưỡng bàn minh lưỡng tánh thọ trường
Nguyễn phủ Trần hai họ cang cường
60.Vi nhơn đạo thọ trường vĩnh bảo
Đồng hưởng thọ trường sanh bất lão
Con thời theo hộ mẹ bảo toàn
Đồng Bảy Thưa biết mấy chục đàng
Đồng nam nữ nhứt tràng ăn học
65.Thiên sanh nhơn hà nhơn vô lộc
Phải lo bề ăn học mới nên
Lập ba năm đều đủ dưới trên
Đồng chư quốc lập nên một cuộc
Thông minh tánh nhiều người thông thuộc
70.Vận Trời xui nhứt cuộc hưng bang
Nơi nơi đều phú túc hiển vang
Chốn chốn hưởng an ban vật đạt
Quân cọng lạc hề thần cọng lạc
Ứng hồ thiên nhi đạt hồ nhơn
75.Một cảnh lành hưởng đắc muôn dân
Người người phải dỉ ân ưu hậu
Đừng đem dạ Phật hịền kêu bậu
Chớ đem lòng xưng cậu xưng cô
Phải gắn lòng tưởng chữ nam mô
80.Cầm lên chốn vô vi thượng thọ
Tu nhơn đạo cứu tồn hai họ
Dựng nền Nam trượng thọ vạn dân
Hòn Mương khai nổi trước phải phân
Sau nhà ở muôn dân một tổng
85.Vỡ cuộc trước của trời trống lổng
ô kỳ tăng bất khổng minh tình
Có chữ rằng phước chí tâm linh
Phật Trời dạy tâm linh chí lý
Sao chẳng noi Thánh hiền hiệp ý
90.Đời loạn ly nhiều lý nhiều ca
Thương cho đời thiểu Phật đa ma
Điên tà quỉ cơm ta ta độ
Lòng tưởng Phật có người bảo hộ
Của bá gia cứu độ bá gia
95.Việc trước thời Tần khởi loạn ra
Sát Nhơn vật người ta thậm khổ
Ân của thổ tử hườn lại thổ
Biết thẹn mình mới biết hổ kia
Nghĩ phận mình như thể tấm bia
100.Thời bất đạt bia kia phải chịu
Trúng mặt gỏ khắc bia đề hiệu
Trật ngoài vòng phải chịu bia rơi
Nước hụt chưn người phải lội bơi
Mưa vuốt mặt nhiều nơi lấp dạ
105. Từ Đại Minh lịch tàu dỉ há
Sao chẳng đề lập tọa mấy năm
Sao chẳng lo kế hiểm mưu thâm
Đa kinh sử loạn tâm loạn chí
Bất tùng Thánh xuất tình lập ý
110.Bất võng sơ phi lý tà phân
Có chữ rằng xuất trạng vi ân
Phế điều luật tà phân hạ tục
Phú giữ quới thị nhơn sở dục
Tác cống bình lánh tục tầm Tiên
115.Nhơn chánh thời lập ý chí riêng
Bất khúc tùng đảo điên tà quỉ
Tài thắng đức tiền suy hậu bỉ
Đức thắng tài tiền kỷ hậu cang
Phải lo bề vinh nhục đa đoan
120.Đừng múa mặt giọc ngan túng vố
Bần giữ tiện thị nhơn sở ố
Phú giữ bần như hố như truông
Giữ việc này cho đặng tròn vuông
Người thế tục bạc muôn rằng mạnh
125.Sao cho bằng giữ đường hiếu hạnh
Phải lo bề đói lạnh ngày sau
Dạo tinh minh nào có dễ đâu
Sa-đéc hạt ruộng sâu lập lại
Kẻ thiệt thà chớ chê rằng dại
130.Người khôn ngoan nghĩ lại chẳng khôn
Có chữ rằng quân tử nhứt ngôn
E thế sự hết khôn tồn dại
Vàm Hồng Ngự An Giang lập lại
Đất Đồng Nai trở lại Láng Bà
135.VÔ Sơn Tô ngó thấy muôn nhà
Bửu vật thực của mà vô số
Trân chân trọng thị thiềng quán phố
Xưng thôn hương dân số năm làng
Đạt ngủ xưng nhứt tổng hiệp toàn
140.Thiền đô thị lập làng Thạnh Mỹ
Ngoài Ngả Bác Phật Trời lập kỷ
Thuyết di ngôn lập Mỹ Trà thôn
Cõi trung trần như ngoại càng khôn
Long Châu tự lập thôn Hưng Thới
145.Phật để chỗ Nam bang quyền quới
Nẻo thạnh suy lâu mấy người coi
Phật Trời cho bịt mắt kiến soi
Việc có không sau coi thời tiết
Đêm bát ngát vọng đông thiết thiết
150.Ngày bâng khuâng ăn chẳng biết mùi
Tưởng An Giang nước mắt ngậm ngùi
Nhớ Sa Đéc sụt sùi trong dạ
Tiếng nhơ để lâm thời tai hoạ
Hai tỉnh cười để dạ biết sao
155.Vận còn nghèo phải chịu lao đao
Ví như thể nước ao cá chậu
Thiên võng khôi sơ nhi bất lậu
Người ở đời lo hậu mới nên
Nhớ hiếu trung gần đặng một bên
160.Lòng bất chánh sợ quên hồn phách
Diện tuy cách tấm lòng nan cách
Nghĩ nỗi nhà thậm trách Tạ gia
Trách Hồ nhung phản nghịch khi ta
Lòng cũng chẳng oán tha Phiên khấu
165.Cám hoàng tử tuổi còn thơ ấu
Sá chi loài châu chấu chống xe
Việc sách đèn miệng đọc tai nghe
Không rõ lý như ghe chở khẳm
Oán nịnh tặc thơ lai thượng bẩm
170.Sát tống tông thăm thẳm nhiều phen
Người làm lành mắc chữ ghét ghen
Kẻ hung bạo bạc đen hai ngả
Tủi là tủi hậu lai báo quả
Ngùi ngùi thương hai ngả gian nan
175.Đó cũng gan đây cũng dùng gan
Đó phần ruột đây mang phần thịt
Sầu ảm đạm mây che mịt mịt
Vọng thinh không thiết tịch bất an
Trách ai làm rời rã gia cang
180.Tâm phối động bất an báo oán
Đạo ố đạo lòng đây ngao ngán
Đó đem lòng kết oán gây thù
Đây lâm tù đó cũng lâm tù
Trời trả quả tù vinh tù nhục
185.Hàm oan ấy thương người phàm tục
Phân ly tình cốt nhục bá gia
Chữ cựu thù vọng cáo ơn cha
Loài phi nghĩa nhồi da xáo thịt
Vinh mặt khỉ khua môi rắng lịch
190.Hạ Tây trào hết thịt cho bây
Khó lấp cánh cho gã lên mây
Khó đào hang chôn thây xuống đất
Chùa Công phủ ngày sau Phật cất
Có trung lang lập thất lầu chuông
195.Đèn Tiên linh đưa khỏi qua truông
Đi tới đó thích chuông niệm Phật
Chốn đất đồng xử tiêu muôn vật
Cuộc Trời xui người Phật đem về
Thương bá gia cốt nhục phân lìa
200. Kẻ hung bạo khó về đất vọi.
Đất láng lẩy giữa trời vòi vọi
Núi muôn cây vòi vọi am vân
Trải đất đồng mặt cát hết phân
Trính cáo thị muôn dân nghiệm nghĩ
205. Tiên xử kỷ hậu thời xử bỉ
Đắc kỳ minh hậu tỷ kỷ thân
Người bạc ác ghét kẻ vi ân
Kẻ vi ân ghét người bạc ác
Vậy nên mới gây đường sống thác
210.Chốn sông mê lòng ác khó phân
Chốn Nam-trào quân chánh nhơn ân
Phải thượng sớ hoàng ân ký biểu
Bùa ky hận đẽo mòn góc liễu
Cưa oan tình cắt biểu cành ngô
215.Tràn trề tuôn giọt lụy giang hồ
Đau đớn bấy cơ đồ vương tử
Ngô nguyện tùng như thử như thử
Thiên lý chữ vị nhiên vị nhiên
Cuộc Trời xui mối nước đảo điên
220.Nay giả chước hòa Phiên giữ đạo
Tưởng ái quốc lo đền cơm gạo
Nào hay đâu cường bạo phá ngô
Bất tính người niệm Phật nam mô
Hậu nhựt tróc hoàng vô vấn tội
225.Trệ án Phật cửa niên lập hội
Xử tiền trần cai tội chư gia
Mấy lớp gian Phật cũng tra ra
Việc tội phước chư gia nói hết
Lời nói phải nhiều người cấu kết
230.Lời nói hung nghe hết đều vừa
Tôi thiệt người nói thiếu nói thừa
Mấy người dữ không vừa miệng cọp
Đất Bắc điạ giăng câu đặt lọp
Ăn cá đồng không cọp ở rừng
235.Của thế gian ăn ớt ăn gừng
Nhiều người kể nói chừng hậu nhựt
Của Trời Phật ăn thời trung trực
Xét cuộc đời ba bực trí trung
Chẳng xét người quần vận mang cung
240.Sao không thẹn bực trung Đổng thị
Ăn cơm chúa dạ sanh làm ngụy
Hưởng lộc vua cải trị dấy loàn
Lập nên non cây biết mấy ngàn
Quốc dỉ dân xóm làng thành thị
245.Chúm chím cười đời chưa bình trị
Ngẩn ngơ thay xả lụy vì lòng
Đuốc huê mai cao kế ổ ong
Bướm cửa thiền nếm bông rực rỡ
Người ngay thảo khó đừng than thở
250.Kẻ gian tà mắc cỡ ngày sau
Còn hai lần tiêu xuất khó âu
Gẫm cũng chẳng bao lâu việc khổ
Gái mài chí vọng cầu Tiên Tổ
Trai rèn lòng cứu khổ niệm kinh
255.Cầu Phật Trời nhỏ phước tâm linh
Ngày sau đặng thông minh chí Thánh
Tôi chí dốc vọng cầu bá tánh
Phật độ người vi cánh ngày sau
Khá lành lành hiệp đạo ruộng sâu
260.Ngỏ gặp thuở buông câu nghỉ mát
Gia Định tường kế kỳ Gia các
Qua ngày sau không hát không ca
Năm bảy người ở lại nhứt gia
Vọng đức Phật Thích Ca chí lý
265.Năm bảy chủ hiệp tùng nhứt ý
Phật độ người tận lý quan minh
Phật nói ra bá tánh làm thinh
Điều giữ dạ trung tình hiệp ý
Lòng niệm Phật chi tầm vạn lý
270.Vọng Như Lai tùng ý trí ngôn
Xác phàm phu chớ ỷ sức khôn
Phật bất độ lộng ngôn cuồng ngữ
Giỏi thứ mấy ngũ kinh truyện sử
Bất tùng chánh đạo ngữ cuồng phu
275.Vậy mới rằng thoại chí chơn tu
Tri tà chánh ngao du lập trí
Tố phú quí hành hồ phú quí
Nhà cơ hàn thiểu trí dụng mưu
Phụ mẫu tồn bất khả viễn du
280. Mới rằng đắt chí tu nhơn khổ
Tu am tự bỏ tiê bỏ tổ
Tu tại gia cứu khổ cửu huyền
Tu xét hậu thì phải tri tiền
Cứu thất tổ cữu huyền như truyện
285. Tố bần tiện hành hồ bần tiện
Việc nghèo giàu lộ biện nương nhau
Chẳng ai giàu ba họ gọi lâu
Nghèo mấy kiếp việc sau mù mịt
Tố vi địch hành hồ vi địch
290.Việc ở đời mù mịt khó phân
Đạo ái đạo tỏ rạng nghĩa nhân
Chẳng xét tối khó phân trong đục
Tu thời phải chịu ngu chịu ngục
Vậy mới rành lánh đục tầm trong
295.Sống tranh tài thác nắm tay không
Đời vô vị sớm trong tối mất
Nghĩ nỗi vậy khó bề lập thất
Mang nổi nghèo cù bất ai màng
Lo cuộc đời không biết mấy đàng
300.Đêm thanh vắng dạ càng thắt thẻo
Coi dương gian biết thôi mấy nẻo
Đêm năm canh thắt thẻo lá gan
Biết chừng nào chúa trị tôi an
Thác vũ lý dân sang quốc thạnh
305.Khôn thứ mấy sắc tài điệu hạnh
Hạ Nam trào đói lạnh tới tây
Mình độ mình lo trước mới hay
Đất sao thấy nhiều cây ít cỏ
Lần nẻo tắt nương theo dấu thỏ
310.Bước khỏi giòng ngọn cỏ mới ngoan
Lập hề thân cầu đạo mới an
Sau ngó thấy tan hoang đồng lớn
Chốn biển bạc lập sơ tân Hớn
Chữ phá điền quan lớn đáo sơn
315.Có chữ rằng thiên tứ kỳ dươn
Chí vận khi vi ân thiên địa
Đất Đồng Nai Thị Rịa ký tinh
Chẳng còn chi vật củ trong mình
Áo Tiên mặc thỏa tình đăng quả
320. Nhượm màu thoàn cho dày chi cả
Phật trau dồi đức quả công tu
Ngồi buồn than lỡ chí trượng phu
Xưa nhiều bực ngao du tu chí
Kẻ tu ân người thời tu chí
325.Nay có người tu ý tu thân
Cổ hà nhân kim diệc hà nhân
Nay có kẻ lập thân báo oán
Thấy nhiều kẻ dọc ngang ngao ngán
Lo hội nầy lo tháng lo ngày
330.Lo làm sao gở rối hội nầy
Lòng niệm Phật khó bày việc cực
Quân tử mưu đạo bất mưu thực
Cám thương người trung thực thuở xưa
Trời có chuyển thời mới có mưa
335.Nay ở đặng theo xưa mới giỏi
Sợ là sợ con nhà thượng cõi
Lo là lo cho khỏi oan khiên
Đường oan ương vấp với ngửa nghiêng
Chốn địa ngục oan khiên xiết kể
340.Việc lo làm lo ăn thời dễ
Lo đường tội phước xiết kể bao
Cá khô hang nằm ẩn trông sao
Người khát nước xiết bao khô cổ
Ai thời cũng nhờ ơn thủy thổ
345. Rửa sạch mình rửa khổ thành Tiên
Khi binh thời xách giáo mang khiên
Cơn bác loạn hòa Phiên sanh giặc
Ngồi ngẫm nghĩ việc người quá ngặt
Không nói ra vắng bặt vạy ngay
350. Khi binh thời nói Phật rằng hay
Cơn hoạn nạn nói tây rằng giỏi
Vai gánh nặng sao lòng than mỏi
Chưng lột da khoe giỏi trấp sình
Chớ có ai đem dạ hữu tình
355.Khoe những việc trấp sình múa mặt
Dòi trong xương đục gân quá ngặt
Đống trấu nhà sanh giặc gà bươi
Khéo trớ trêu đờn gảy tai người
Nực cười bấy cây tươi làm héo
360. Ăn nhiều vật ngọt ngon thơm béo
Lại chê rằng lỗi tréo lòng thừa
Sát quốc gia tội ấy chẳng chừa
Trao tiếng nhục dày bừa đạo Phật
Thời Trời khiến nhiều loài súc vật
365.Nó hại người niệm Phật chẳng an
Ăn cơm Trời sanh dạ dọc ngang
Ở đất Phật lòng toan làm dữ
Thậm ức lý ngô nguyện như thử
Cho thiện nam tín nữ khán tường
370. Chừng nào cho gặp hội thái bường
Biết mặt nịnh cho tường mặt quỉ
Xưa mạt Trụ vì chưng Đắc Kỷ
Nay mạt chùa ai nghĩ tội ai
Kẻ dọn đường người lại lấp gai
375.Đường lợi hại về ai nấy chịu
Ngô chánh thị đầu tàu đề hiệu
Tàu phản ngô tội mấy triệu rày
Có lời ghi Nam Việt mắc đày
Tội phản chúa tội mầy phải xử
380. Thà lâm trận tử nguyền thọ tử
Có đâu người hay chữ giữ ăn
Trách ai làm tội ấy vô căn
Chẳng tranh tài tranh ăn mà hại
Đêm nằm nghĩ ai khôn ai dại
385.Của mau tàn người lại mau hư
Chớ ghen hiền đem dạ cầu trư
Đừng ghét ngõ tâm tư hại Phật
Loài săng cỏ a dua niệm Phật
Mong giật đồ lột trật người ta
390.Tưởng cao dày nhờ thuở vào ra
Đường sanh tử thiết tha tha thiết
Oán nịnh tặc đạo Trời cho biết
Búa nguyệt rơi thậm tiếc hà sầu
Trách lòng ai sớm đánh tối đầu
395.Làm lỗi đạo lập lầu am tự
Cha sớm cách non thần dụ dự
Con phân đồng ly tự châu rơi
Trách ai làm rời rã hai nơi
Cô thân độc châu rơi lã chã
400.Ngùi mặt bắc ơn cao tác cả
Lạnh niềm tây dồi quả sầu bi
Làm người sao chẳng xét chẳng suy
Mà lấn lướt làm chi đạo Phật
Thung huyên cách ly thân ly vật
405.Ai dạy người niệm Phật sát nhơn
Người thương người mới gọi rằng ơn
Lành dụng lành tri nhơn kết bạn
Dữ dụng dữ hiệp tình làm loạn
Khôn đụng khôn tỏ rạng như lời
410.Kẻ tưởng Phật người lại khi Trời
Hai việc hiệp ở đời khó ở
Thấy nỗi thế dạ càng mắc cỡ
Nhiều lời cay đắng thở không ra
Biết chừng nào trả đặng oán cha
415.Trên trời Phật Diêm la soi xét
Xưa những tưởng nhiều thương ít ghét
Nay mới tường nhiều ghét ít thương
Ví cũng như Văn-Trọng đầu Thương
Hoàng Phi Hổ phế Thương cầm lại
420.Người thất thế mười phần chịu dại
Việc tranh đua nói lại thời rầy
Con có cha tớ học có Thầy
Sao tới nổi loạn rầy gia quốc
Cha nghèo khổ thân con cù bất
425.Cha làm giàu con cất lầu cao
Nói đời này khác thể chiêm bao
Hoặc thiệt giả biết sao làm dắt
Cá ở Nam nôm thời ở Bắc
Cọp ở Đông người dắt đi Tây
430. Bói không tiền biểu nói cho hay
Hát tắc tiếng không ngay tiền thưởng
Dọn lớp hề kẻ trùm người trưởng
Ra thâu chia tiền thưởng bao nhiêu
Căm hờn thay một lũ quần yêu
435. Hại mạt Trụ phi tiêu cõi thọ
Lời dụ vãn định kỳ Tý Ngọ
Xét lý ra chẳng trúng cọ bia
Nghĩ đời này như cá lia thia
Tâm trí ngục tạc bia để tiếng
440. Công danh lợi trên gò dưới giếng
Nước bao sâu thời tiếng bao sâu
Người ở đây lòng tưởng đi đâu
Chớ oán trách đất sâu rũ lại
Người quân tử trí mưu giả dại
445.Kẻ tiểu nhơn đã dại chưng khôn
Bạch chơn kinh đường thất thế tôn
Cầu đông độ mưu khôn ít thuở
Xét việc trước xét nay mắc cỡ
Nằm nghĩ sầu quên thở quên ăn
450. Biết no nao nhựt nguyệt hiệp căn
Ngỏ thoại chí cung trăng nhành quế
Tang hiệp bấy tại ai phế đế
Kết chuổi sầu lập kế không hay
Mặc thế tình ai dễ ép ai
455.Hạt Châu-đốc hai ngoài tiêu xuất
Người làm phải ghét vùa mới tức
Vái hoàng thiên thậm ức nam mô
Cơm của mình ăn nuốt không vô
Trời Phật cứu nam mô tỏ rạng
460.ĐỘ bá tánh hiền lương hiệp bạn
Cầu quốc gia cải loạn làm an
Chúc Nam-trào thọ tế thái san
Vọng Hớn thất trung cang nghĩa khí
Trải xem đời kiểng vật thon von
465.Nhỉn cõi thọ nước non thong thả
Dồi dạ ngọc phủi rồi tai quả
Trau lòng son thong thả non bồng
Chốn Tiên nga toại chí an lòng
Nơi am tự chập chồng bạch ngọc
470.Nhớ những thuở tràng văn ăn học
Sầu những con mưu độc hại ngô
Giữ một lòng tưởng đạo nam mô
Mặc thế sự Gia-tô trối kệ
Ví chẳng khác chi đời U Lệ
475.Người gọi rằng mưu vệ tử tôn
Khen cho người dại học làm khôn
Mà chưng mặt tử tôn Trời Phật
Ví chẳng khác chi loài súc vật
Đừng đem lời nói Phật rằng ma
480.Miệng tụng kinh lớn tiếng ngâm nga
Phật Trời bỏ tưởng ma quì lạy
Loài săng cỏ biết chi ngay vạy
Người ăn cơm không biết vạy ngay
Đất Nam-kỳ không phải đất Tây
485. Người niệm Phật dạ bây mong báo
Cai các việc làm đơn tỏ cáo
Nước Nam kỳ lo báo ơn Tây
Lòng dặn lòng tưởng chữ thảo ngay
Đây tôi cũng đầu Tây báo bổ
490.Nghĩ coi lại tiên tông cố tổ
Chôn cất nào mà khổ Nam bang
Câm hờn loài súc nghiệt mưu gian
Nó mong hại Nam-bang nhiều khoản
Mắt đoái thấy thung reo rảng rảng
495.Cảnh non bồng xao lãng tại mình
Nước nào thời cũng nước thiên đình
Chớ chẳng phải nước minh rằng mạnh
Trời Phật khiến chịu bề đói lạnh
Ai giữ lòng hiếu hạnh thời nên
500. Đồng Cấn lố sau cũng bề trên
Sông ngang dọc hai bên phố xá
Vàm Hồng Ngự thi thiềng núi đá
Đất Cà Mau phố xá cũng nhiều
Thương muôn dân xao xác mỗi chiều
505.Cám trung hậu cũng nhiều lời để
Việc Linh Láng việc coi thời dễ
Suy nghĩ lòng xiết kể đắng cay
Nghiệm nghĩ ra mới biết dở hay
Không tưởng đạo đắng cay cho đó
510.Khó mới khôn khôn thời chịu khó
Để nào hay mắt ngó tai ngơ
Cám thương vì vợ yếu con thơ
Thân bịnh hoạn ngẩn ngơ danh lợi
Nhớ cõi thọ sớm trông tối đợi
515. Cõi dương gian danh lợi mặc ai
Nghĩ trong lòng nói động hai tai
Kiểng trần thế ai ai phải vậy
Già thời nương kím cang làm gậy
Trẻ lại chê già bậy dạy đời
520.Cũ mà xưa tiếng nói nhiều lời
Cám thương nỗi trẻ đời khôn quỉ
Lòng thảm thiết tấm lòng năn nỉ
Mình nghĩ mình ai nghĩ cho ai
Nghĩ mà coi mỏi mệt hai vai
525. Nhơn cư hiểm đường mai lo liệu
Nhìn dấu thỏ dậm hoè nặng trĩu
Nẻo sỏi sành phải chịu chân treo
Miệng ngâm câu Lý Bạch lên eo
Đá chập chồng nương theo điểu tích
530. Cơm thế gian ăn nhiều vô ích
Phải lo bề dấu tích nương mây
Ngậm ngùi ôi thây hỡi cái thây
Cầu đông độ phương tây Tây độ
Cám nỗi thế gia viên phú hộ
535.Thương nỗi người Phật độ chúng sanh
Loài thú cầm nhiều vật tương tranh
Vọng cầu Phật cứu sanh hồn xác
Thương nhiều nỗi đêm nằm bát ngát
Lo nhiều nơi xao xác chẳng yên
540.Hoạ là trời còn gởi cho Phiên
Phật lại độ phải yên mới đặng
Chớ xao lãng tấm tình lội lặn
Nhẹ thời nhờ gánh nặng phải cam
việc ha-ngươn mỗi việc mỗi tham
545.Phật chắt lưỡi khó đam lại đủ
Kẻ lo ăn người thời lo ngủ
Kẻ làm chủ người phủ làm quan
Lại dụng mưu làm quấy làm gian
Đoạt của thế lo toan bất chánh
550.Đường vi thiện sao đành bước tránh
Một chữ tham bá tánh đều đều
Chốn sông mê mặt nước bập bều
Chữ tham tích đều đều các nước
Thấy đồng bạc kẻ chào người rước
555. Người tay không bước tránh đi xa
Vậy mới rằng ngụ trí ngậm nga
Sao cho kẻ phương xa coi thử
Cầu trời Phật sống nhiều tích trữ
Dễ muốn chi đa tử thiểu sanh
560.Để tiếng đời chư quốc rạng danh
Cũng như thể tượng tranh nay vậy
Thúng úp voi sao trùm mà đậy
Nguyện Phật Trời ngay vạy chứng minh
Ai ngay gian trung nịnh tà tinh
565.Nguyện chứng có âm binh soi xét
Người ngay thảo ai đem lòng ghét
Chư vị ngài soi xét chiếu tri
Người khổ nghèo gặp lúc loạn ly
Người quấy phải chiếu tri tội nghiệp
570. Nhiều việc khổ trở tay sao kịp
Chê sắt đá tội nghiệp trời ôi
Ví cũng như con dại mồ côi
Đời phụ phấn dụng vôi thậm khổ
Ai thời cũng có Tiên có tổ
575. Không ai mà lỗ nẻ chun lên
Căm hờn thay vệ luật vội quên
Thậm trách bấy pháo tên Tào Tháo
Thiện ác đáo đầu chung hữu báo
Tới đó mới hay nợ áo cơm
580.Nợ áo cơm trả nợ cho trần
Người chẳng biết quân thần nỗi đó
Việc lành dữ thấy rồi dễ khó
Phật ở xa mắt ngó minh tường
Làm ít bài rước khách đưa đường
585.Chơn thơ đạo khó tường mật kế
Dùng dằng kể mấy thu xem thế
Nợ áo cơm vong phế nhiều người
Trong bụng thời khóc ngoài miệng tức cười
Tức cười nỗi cho người niệm Phật
590.Niệm Phật sao sát nhơn hại vật
Phất hơi tanh ngầy ngật lòng buồn
Ngày sau thời cũng có ghe xuồng
Nước lóng đục sầu buồn trong dạ
Thời ly loạn người chung lời chạ
595.Đêm năm canh toạ ngoạ bất an
Gậm hườn hương chức nữ Nam lang
Lời nói trước phải mang tiếng ỷ
Khuyên bá gia suy tình nghiệm nghĩ
Y cẩm dạ hành ỷ nỗi chi
600.Tiếng âm thầm vận đục thế suy.
Dò thánh đạo tùng chi ngô nguyện
Trước xem đèn sao thời xem truyện
Tri nhơn tri diện bất tri tâm
605.Phải lập lòng trí thiển mưu thâm
Lời trước mắt minh tâm chiếu hậu
Việc còn quên tri tường có lậu
Đặng cho người lo hậu làm ân
Khá tưởng câu thân nản kỳ thân
610.Phải tưởng chữ mẫu nhân mẫu kỷ
Nhơ thời có ô long vị thuỷ
Rửa sạch minh lập Kỷ Trần Cang
Khổ với nghèo mắc chữ gian nan
Giàu với sang hiển vang trên thế
615.Quốc dụng dân lập kế tùng quyền
Dân vỉ thực lập kế tùng quyền
Chốn dương gian âm phủ mấy phiền
Đồng nhứt lý suy tiền nghiệm hậu
Khó xét nỗi nhị niên kỷ dậu
620.Khó tri ra có hậu có tiền
Giây đứt rồi nối lại sao liền
Cầu trời Phật lời nguyền in trí
Tiền tấn chi hậu tùng như ý
Lòng vọng cầu minh lý tri tân
625.Dục kỳ mưu thọ khổ kỳ thân
Dục kỳ trí tri tân tri cựu
Tiền thất quốc hà vi quốc hựu
Chỉ vi thù yểm cựu nghinh tân
Thậm oán tai nhơn nghĩa vô phân
630.Vi nhân đạo tri tân vấn cựu
Lộ vô hành thiểu nhơn khứ tựu
Hiểm nguy nan vấn cựu tri tân
Da điểm mồi tử giả hườn dân
Mồ vô chủ ẩn thân nan biện
635.Lòng vọng cáo tổ đường ứng hiện
Hiếu tâm tang bất biện tướng tang
Từ Cao-hoàng dĩ hạ vi ban
Tri vỉ đại chế tang bất ý
Văn-công chế phi tình phi lý
640.Thọ Mai nôm bất ý bất minh
Chẳng phải chê thất sử ngũ kinh
Bất tri lý âm binh bất chứng
Sách nào cũng ngôn từ giáo huấn
Thâm diệu tâm Thánh chứng Phật tường
645.Tại nơi lòng rước khách đưa đường
Tiền bất chánh hậu tường bất luật
Sách thời đại vi nhơn trung trực
Hiếu chí thiên trung trực chí tâm
Sao chẳng lo kế hiểm mưu thâm
650.Nhơn thượng trí minh tâm chê dở
Ngùi ngùi nghĩ phận mình mắc cỡ
Thiểu văn tài mình dở khoe hay
Như mực tàu vẻ thẳng vạy bay
Đứt từ khúc dễ nay sao khổ
655.Ai cũng nhờ quốc vương thuỷ thổ
Nghĩ làm sao kim cổ ở đâu
Người ở đời tri mới nghiệm lâu
Biết chút đỉnh biết đâu cho đủ
Con có cha nhà thời có chủ
660.Không phải mình một lũ quân gian
Mà đem lòng đem dạ dọc ngang
Mà mong phá chùa tan miễu nát
Mà mong hại muôn dân xao xác
Mà đem lòng tờ trát bẩm tâu
665.Nghỉ cho người no ấm nhờ đâu
Xét cạn lẽ con trâu hơn đó
Người sung sướng khỏi lo việc khó
Ăn thời có việc ó thời không
Ăn cành hông nói phách nhiều công
670.Thấy người lành lòng mong thù oán
Miệng nói ơn ơn ngày ơn tháng
Thấy nỗi người ngao ngán cho người
Giàu tiếc của Trời Phật tiếc người
Thấy nỗi thế quên cười nhớ khóc
675.Nhớ dấu tích tiên sanh Quỉ cốc
Phải tạm dùng vị bốc tiên tri
Người làm lành nhiều chỗ ngu si
Nhiều ngu dại nhiều tri sự thế
Thơm hoa cà sớm nhà bán ế
680.Gánh ra đường chờ xế người mua
Việc bán buôn lời nói phải bua
Lời hằng nói bán thua mua đặng
Nói vổ diêu ế chiều gánh nặng
Bán rẻ rề lạt mặn nhẹ vai
685.Kẻ bán chiều người lại bán mai
Tôi gánh lại bán hai mối chỉ
Tàu nhiều người gẫm không làm đĩ
Nam thiểu nhơn làm đĩ thậm đa
Hỏi quan trên cùng lịnh đức cha
690.AÌ cai trị sanh ra việc đó
Người nói phải tà hung mắt ngó
Người nói tà quỉ ó người tang
Trách ai rằng lê thứ dọc ngang
Đồng các nước dạ toan hãm hiếp
695.Cho nên mới sanh đồi lộn kiếp
Trị nước Nam hãm hiếp người Nam
Trời ngài cho cử chút quan tham
Phật ngài xử việc giam cứu quốc
Tiêu Tàu kinh thơ phế thất
700.Phật xử người tuyệt quốc tùng bang
Qua nước Nam lấn lướt dọc ngang
Việc Nam Việt cư an trả quả
Hai nước ăn trầu thân giày dã
Miệng tanh hôi cho thoả lòng Nam
705.Cho biết Trời trả quả lòng tham
Tiền dục lợi hậu cam sự khổ
Tiền bất hạnh Nhan hồi nước Lỗ
Hận Thần đồng nước trổ hai sao
Tiền mê ăn mê ngủ chiêm bao
710.Hận tri thức xem sao điểm nguyệt
Noi tiền tích nói thời nói thiệt
Người làm ăn lo việc làm ăn
Xem trong Trời sao mọc lăng xăng
Mọc thưa thớt có căn không loạn
715.Nhơn nhứt thân hữu tình chiếu mạng
Mọc đâu nằm đó chẳng loạn đi
Ngày vặc vặc đêm tỏ chẳng ly
Phần nhựt nguyệt phải đi chí lý
Bấy lâu thể như cờ nước bí
720.Nay Phật Trời khai lý quang minh
Hậu khán tường hết sách hết kinh
Tồn nhứt bổn minh tâm chí lý
Khả lập trí minh tâm nhứt lý
Để hậu lai thiết lý minh tình
725.Khổ nỗi tâm cũng khổ nỗi hình
Đường vinh nhục việc mình mình biết
Nói mừng giận ghét thương chi thiết
Ai nhiếc mình mình nhiếc người ta
Tích hờn lòng Phật dạy thốt ra
730.Ai dạy mình mình dạy người ta
Buồn nhiều nỗi cuồng tâm nói bậy
Ai dạy mình mình dạy người ta
Chẳng phải người cũng chẳng thốt ra
Đời còn những tà ma nhiều lắm
735.Xui ai ăn mà mình chịu đấm
Ham đấm nhiều mỏi nắm hai tay
Quần còn lưng gã đó thiệt may
Sợ để lỗ lấy tay mà bụm
Càng thấy khổ càng ngày túm rụm
740.Tây về Tây người khổ bụm khu
Chớ lấy lâu Phật dạy mà tu
Nay quên Phật dơ khu chó liếm
Thiệt thà sợ mấy người đàng điếm
Thiệt thà mà khỏi chó liếm khu
745.Chỗ non bồng may đặng ngao du
Nơi sơn lãnh chí tu đắc quả
Quyển 9 - Kiểng Tiên - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 2
Biết làm sao thong thả con Trời
Chớ lên non mua bán cái lời
750.Đừng xuống thấp khi Trời đối sải
Lòng Trời Phật thiên kim vạn tải
Người làm sao cho phải thời làm
Tu làm sao cho có tiếng đam
Ở làm sao ăn làm cổ tự
755.Thấy nhiều nỗi thế gian chí sự
Cũng nhiều người mạo tư xưng thông
Nước một ao nửa đục nửa trong
Chùa ba cửa đóng song hai cửa
Vận bất tề ví muôn xe lửa
760. Người làm ơn xúm lại chữa dùm
Có đâu người làm việc tung bùng
Lửa đương cháy thêm đùng lửa nữa
Bụng không nghén dạ mang như chữa
Người ít lời giận sửa thêm dài
765.Phải có tài ra mặt có tài
Tài tranh thực hại hoài thiên hạ
Chết không chết sống mà gây họa
Khôn thời khôn thiên hạ kính nhường
Bỏ đuôi đầu gây oán giữa đường
770.Ngô lâm hại mới từng trong đục
Loài nghịch bạo khó bề lánh tục
Vi nhơn nan thọ nhục nan cầu
Biết no neo bớt thảm bớt sầu
Ơn cao rộng đỡ đầu bốn lạy
775. Sông nằm xuôi khúc ngay khúc vạy
Bàn bá gia đều lạy mười hai
Phải vọng cầu Phật giáng chiều mai
Chúc Thánh thọ Như lai bồ tát
Xem khắp hết non sông lợi hại
780. Nực cười thay đứa dại chê khôn
Phật Thánh Nho đồng đẳng nhứt môn
Tôi không phải chê khôn cười dại
E hậu nhựt nhiều người tồi bại
Chẳng phải người ở ngoại càn khôn
785.Việc làm lành chớ khá bôn chôn
Thời hậu nhựt đắc tri khôn cấn
Hữu sắc linh Ngọc-hoàng phát ấn
Thừa truyền giáo đạo tấn chư bang
Rán dồi lòng hai chữ Bảo an
790.Tâm xuất tự phò bang giáo thế
Tài xuất sắc vẹn toàn mưu kế
Pháp xuất thân độ thế cứu dân
Phật trời hờn phi nghĩa phi ân
Phật Trời ghét phi nhân nghịch đạo
795.Thường bả nhất tâm hành đạo
Sách dạy người nghịch bạo dọc ngang
Viên đối ngữ tâm cách thiên san
Cám thương nỗi nhơn gian đa dạ
Mãng thiển chí thâm nhon khổ hạ
800.Mảng thân chí thiển họa phi tiêu
Lập nguy tiền tại xứ Bạc Liêu
Sát Nam địa Tàu tiêu mới đáng
Khiến nhiều việc bất bình ngao ngán
Thế tịnh bình kết án đa đoan
805.Nên muôn dân kẻ dọc người ngang
Cũng vì bởi Tàu man khuấy rối
Y cẩm dạ hành đường phản đối
Khác đồ y phục khuấy rối dân
Thượng bất chánh hạ tắc lọan phân
810. Khiến nhiều nỗi muôn dân xao xác
Người Nam Việt ở ăn coi khác
Bối ngã ba Rạch các thiêu gì
Ai trị dân xao xác biên thuỳ
Đường đạo tặc bất tùy quan chánh
815.Sao chẳng dạy việc lành bá tánh
Dân tùng quan quan chánh tùng dân
Xem việc đời thấy đó khó phân
Việc nhà nước phải cân tội phước
Nhơn vi chánh vi quân tử
820.Nhơn vi tà tội trước sa mê
Có nói ra như việc cẩu kê
Bằng không tỏ u mê dạ tớ
Nhìn trào quốc có ngày thớ thớ
Đoái sông mê dạ tớ hồ nghi
825.Tự nhiên nhiên địa bất tương khuy
Xem trần thế bất nghi thiên địa
Kiểng đồng nay múi ngoài Thị Rịa
Đất Biên Hòa thiên địa Tây An
Quân thần cang vi phụ tử cang
830.Phu thê thuận an bang đạo vị
Tam cang thuận nước nhà an trị
Tam cang nghịch đạo vị bất minh
Để lời rằng tiền sách hậu kinh
Thánh nhơn ký minh tâm huấn dụ
835.Chữ trị gia bất dụng nịnh phu
Đời khổ đời giáo dụ vô thần
Câu trị quốc bất dụng nịnh thần
Vong kinh sử tranh phần quân tử
Hòn Ngả Bác có đồn trí cử
840.Hai bên vàm tìch trử binh lương
Ba mũi đồn ngăn cửa thiền vương
Hậu tích túc binh lương thiềng nội
Hậu tài pháp gia tăng thập bội
Hữu công tắc thưởng hữu tội tắc trừng
845.Vui non sông mé biển chân rừng
Mua nhơn gội ngọc thuần chí cả
Xót những thuở sông mê trả quả
Phải nhớ đường giày giả tuyết sương
Phải biết ơn phụ mẩu quốc vương
850.Phải nhớ chữ tào khương phu phụ
Lập giáo đạo ân hành công vụ
Lập quốc gia phu phụ đoàn viên
Phụ tử đồng thượng tịch bình yên
Hiệp nam nữ cảnh Tiên lai chiếm
855.Kẻ đàng điếm nay thời thấy hiếm
Người làm lành nay kiếm khó âu
Một mai dầu cơ nghiệp tạo thâu
Đầu nịnh tặc sông sâu trôi vịnh
Các mối việc làm gay lục tỉnh
860.Cũng như cây đủng đỉnh trái buồng
Nghe mối nào thôi cũng luồng xuồng
Nghịch kỳ lý trước buồng trên ngọn
Tu âm tự phải tua sửa dọn
Tu tại gia tu trọn không tu
865.Thượng bất chánh hạ loạn tắc ngu
Khuyên thượng trí cuồng phi miễn chấp
Lời nói dại không ngăn không nắp
Dưới nằm chiếu trên mới đắp mùng
Tôi nói ngay nhiều việc tầm khùng
870.Khuyên thượng trí anh hùng chế độ
Giàu phú túc xưng vi bá hộ
Nghèo cù bơ giả ngộ mà cười
Đất Nam Vang sau thấy ít người
Hạt Châu Đốc ít cười nhiều khóc
875.Tần ở đất Tháp Mười về gốc
Cuộc Trời xui sự tất nan phân
Miễn là cho đồ sộ muôn dân
Nơi nơi nghĩa nhơn ân quân chánh
Chữ hiển vang gội nhuần bá tánh
880.Lập hậu bang hữu Thánh hữu Thần
Đất Nam kỳ hậu Hớn tiền Tần
Trời khiến lại tiền Tần hậu Hớn
Vái Trời Phật định phần nhỏ lớn
Cho muôn dân hậu Hớn trung thần
885.Tâm bất trung Phật chẳng định phần
Cao Miên thiệt nhiều lần cay đắng
Ai làm sao trốn Trời khỏi nắng
Người làm sao khỏi đắng khỏi cay
Nhạn lạc bầy vượn nọ lìa cây
890.Không xét dại xét ngay khó ở
Đêm nằm thắm dạ người mắc cỡ
Ngày nói năng cho đỡ khi khôn
Noi tâm trào cà khất một môn
Nay gẫm lại ai khôn ai dại
895. Ăn cơm mắm thấm lòng ngoài ngại
Nghỉ khi khôn khi dại dại hơn
Khó nghỉ đời người giả người chơn
Khó biết đặng người chơn người giả
Ăn lớn miếng khó bề nuốt nhả
900.Nói cà vay hai ngả vào ra
Làm sao cho khỏi chốn Diêm la
Đường tội phước chia ba mối đạo
Tưởng ái quốc cơ đồ sáng tạo
Nào hay đâu cơ đạo hân hoan
905.Lại xưng rằng hùng cứ nhứt phang
Giốc chiếm đoạt Tây An đại đế
Bạo phát bạo tàn vô mưu kế
Thâm thâm chi diệu thế khá hơn
Mặc thế tình kẻ bạc người ơn
910.Loài phi nghĩa sao hơn đạo vị
Cao nhơn tất hữu cao nhơn trị
Đệ tử tầm sư vị thế đoan
Có chữ sư tầm đệ tử nan
Sao rằng gọi dị đoan phong khởi
915.Tội dương gian nay là tội gởi
Mình trách mình chớ bởi trách ai
Mé biển ngoài đáy đóng lai rai
Rọ hàng khơi chiều mai ngó thấy
Qua ngày sau của rơi chẳng lấy
920.Hậu thiên đô ngó thấy nhiều nhà
Thấy mù u rụng đặt góc trà
Đồng Cần Lố cửa nhà sung túc
Đường xe ngưa vầy vui mấy lúc
Dưới sông thời sung túc tàu ghe
925.Nói phong thần ít kẻ âu nghe
Khuyên người khá chẻ tre nghe lóng
Ngày sau thời không chiêng không trống
Lập bình an tiên thống mất ngôi
Người nặng chưn nặng dạ thương ôi
930.Làm nặng mặt gẫm thôi khó dạy
Nói lua lá nhiều người bụng vạy
Miệng chưởi thề nói bậy khó nghe
Ngày sau đồng vắng tiếng lặng the
May thời ít tiếng nghe điếc mũi
935.Mối đạo này một may một rủi
Tưởng Phật Trời nghĩ tủi cuộc đời
Một ngày coi khác thế khác thời
Khác ăn nói khác thời y phục
Nhứt bá thiên biến vi tứ lục
940.Thập bát dương qui phục nhứt đoan
Nhiều người sanh dạ cẩu lòng lang
Nên Trời khiến bất an chư quốc
Cuộc ở đời nhiều người nói xấc
Trải qua đời cà khất khua môi
945.Vọng bàn linh không có một tôi
Mười hai tháng gẫm thôi không ngó
Kẻ thịt trâu người lại thịt chó
Rượu ba mang nói ó vang đầu
Chớ thấy ai tưởng Phật vọng cầu
950.Mong làm dữ dập đầu nằm vạ
Uống ba chén gậy nên việc lạ
Ít người nào đặng dạ chánh minh
Uống rượu thời nói sách nói kinh
Uống rượu vào làm thinh mà ngủ
955.Biết làm sao nói đời cho đủ
Người lo bề ăn ngủ khó phân
Hậu vi quan tiền cựu vi dân
Thiên tính vỉ ngĩỉa nhân như thử
Tửu trung bất ngữ chơn quân tử
960.Sách hằng ghi Hứa sử chơn tu
Tài thượng phân minh đại trượng phu
Người chí cả thôn phu thì cực
Đắng nhứt nhựt tri bá nhứt nhựt
Người lại bì sướng cực một đời
965.Đắng nhứt thời tri bá nhứt thời
Biết làm vậy ở đời mới sợ
Gặp hội khổ giúp nhau tư trợ
Gặp hội giàu bưng bợ a dua
Đừng đem lòng chê ngọt khen chua
970.Chớ đem dạ tranh đua việc thế
Xao xuyến mấy năm người vong phế
Ít ai lo sự thế khó khăn
Có chữ rằng tùng thiện như đăng
Câu tùng ác như băng khổ giả
975.Thiên địa tuần hườn thâm chí cả
Châu nhi phục thuỷ khả hườn hương
Chớ noi theo Bí Trọng nhà Thương
Đừng học thói Vu Hồn nương quỉ
Trụ lộng tình sa mê Đắc Kỷ
980.Ái quần yêu sát tỷ oan hồn
Nước trong xanh lóng để một bồn
Đồ cặn cáo bất tồn sút sạch
Vàm Hòn đất an cư gia trạch
Hậu hưng ban chật rạch Cái Dầu
985.Sông ở đâu có lộ có cầu
Người tu phải dập đầu cầu Phật
Đời nầy nghĩ đa mang nhiều tật
Nghĩ mà coi nhơn vật đồng ban
Thân của ai nấy giữ vẹn toàn
990.Xét sự thế xiêu càng quấy phải
Phải giả dại qua miền qua giải
Chức ông Thầy không phải một ai
Tôi nói chiều chờ thuở tối mai
Đường tội nghiệp về ai nấy chịu
995.Thọ ông Thầy phải lo phải liệu
Mặc thời bán để chịu thời đừng
Thú nhiều con Ông cũng không chừng
Lạt để mặn tiêu gừng để ngọt
Tồn Hà Tiên sau còn Cần Vọt
1000.Ăn nhiều đường quá ngọt khó ăn
Thấy sự đời nhiều kẻ lăng xăng
Một trách kiểm súm ăn cho hết
Đắng cũng ruột ruột đau thời chết
Ngọt người dưng ngọt hết mà còn
1005. Ở đất đồng không phải Sài Gòn
Mà buộc điếm đem lòng lấy của
Có người đi chó bên mới sủa
Có chỉ đường biết của để đâu
Chỉ có đường biết của để đâu
1010.Bắt nhện hùm thả lưới bủa câu
Giăng trước mặt thấy đâu chỉ mảnh
Lòng những mảng không lo việc rảnh
Đặt một vè Cao Lãnh coi chơi
Kể từ tôi vu hí thảnh thơi
1015.Xem Cao Lãnh nhiều nơi cười nói
Miễn tôi đói xin người khỏi đói
Mấy ai từng cơm gói cười đời
Nói nước nam vô Phật vô Trời
Thương muôn dân thị thiềng miệng lẹ
1020.Khi Phật Trời chửi mẹ chửi cha
Nói tôi thời mắc ngãi mắc ma
Mặc thế sự cơm ta ta độ
Dầu cô bác hiển vinh phú hộ
Cô bác ăn không độ bữa nào
1025.Nói làm chi lớn tiếng ồ ào
E hậu nhựt té nhào xuống trịnh
Đường lao khổ tôi mang thậm bịnh
Xin anh em tâm định làm ăn
Lâm cơ hàn phải chịu khó khăn
1030.Quả báo quả thủ căn lo hậu
Đừng ngó thấy cơ mưu dỉ lậu
Mà lộng ngôn nhiếc cậu mỏi lòng
Xài xí chi một cuộc đất đồng
Ngao ngán bấy tấm lòng không ép
1035.Hồi sung gánh muốn làm nhưng kép
Nát gánh rồi miệng chép chê bầu
Cơn xào chiên ít kẻ ưu sầu
Chảo nước lạnh lắc đầu ngơ mặt
Gẫm sự thế ở ăn quá ngặt
1040.Sợ trước mặt trỏ cặc sau lưng
Thấy nỗi đời tôi dửng dừng dưng
Mắt ngó Trời dậm chưng không thấu
Đây đói rách thời đây chịu xấu
Đó no lòng lua láo nhiếc ai
1045.Nghĩ cho ai cũng có lỗ tai
Xét cạn lẽ cơm ai nấy độ
Nẻo tróng lỏng cũng như bờ lộ
Ai ép người chê độ bất linh
Thấy cuộc đời cũng muốn làm thinh
1050.Tức ấm ách trung tinh để tiếng
Đau đớn nỗi vận còn nguy biến
Thẹn thùa thay mang tiếng danh ô
Lo cựu thù chẳng soạn cơm khô
Trổ mối đạo Gia Tô thời đại
1055.Chốn thú dữ lăng xăng khó nói
Rừng gia chen chúc đói không hay
Mặc thế tình ai cũng hai tay
Cũng chẳng phải ai may miệng lại
Hai lỗ tai nghe đều khôn dại
1060.Người làm dại mắc lại người khôn
Thời bất bình nên phải lòn trôn
Khó biết nỗi người khôn lạy dại
Thờ bá tánh đủ mười hai hạy
Mặc ý ai nghe dạy thời nghe
1065.Ăn vặt chi chua chát đắng the
Miệng niệm Phật ăn nghe cũng ngọt
Lưới Phật Trời tuy thưa chẳng lọt
Người không lòng cúng ngọt mà thúi
Nói dưới biển xét cao như núi
1070.Người có lòng ăn thúi mà thơm
Mặc thế tình cay đắng quảy đơm
Người không lòng cúng thơm mà thúi
Lòng Phật Trời như non trên núi
Phật dụng lòng bất thúi bất thơm
1075.Của hạ trần lòng tưởng quảy đơm
Phật bất thực cá cơm trần thế
Lòng dụng tuế tăng thiên tuế
Nhơn dụng nhơn lập kế vi bang
Nói nghe không tiếng đó bất an
1080.Thấy nhiều nỗi nhơn gian khổ ngữ
Phật Ngài ra nhiều đường Phật thử
Nhơn đa ngôn đa ngữ đa vong
Lòng có lòng xét lại lòng không
Mê nói chuyện mênh mông quên hết
1085.Ngày xuân kêu rằng ngày tết
Dựng cây nêu biết hết phép chi
Việc đó thời ngày trước ai nghi
Tôi xét lại một khi không biết
Lễ ngươn đáng lập xuân chí tiết
1090.Đời chuyển luân khó biết bao nhiêu
Khá làm lành noi thuở Thuấn Nghiêu
Sau lập lại Bạc Liêu hết muối
Sau có nổi năm mười hòn núi
Đem lộn về muối núi Hà Tiên
1095.Phép Phật Trời nhiều kẻ chẳng kiêng
Thấy nhiều nỗi sầu riêng nhựt nguyệt
Đời thay đổi sớm còn tối biệt
Cám thương vì nhựt nguyệt phân ly
Đường tử sanh trần thế bất tri
1100. Chỉ cõi thọ nhiều khi rằng quấy
Chúc thánh thọ vô cương không thấy
Từ ngươn niên chầy bấy lại đây
Thương Phật Trời nhiều việc thiệt hay
Việc phép tắc người ngay khó thấy
1105.Tàu sao biết dụng rơm làm giấy
Đất Nam kỳ cày cấy chai lưng
Đọa mấy đời mấy kiếp cũng ưng
Khi phép giáo tấn hưng Hương Bửu
Tích thiện gia bảo an linh cửu
m0.Vi nhơn nan tri sửu hưởng vinh
Vọng đường trào hai chữ khương ninh
Nguyện Hớn thất trung tinh kế hậu
Liếc xem đời nhiều đường gay gắt
Ngoài đông tây nam bắc cũng yên
1115.Thậm trách thay trào quốc Kim phiên
Người cai trị chẳng yên lê thứ
Ví chẳng khác Văn Giang chiếm cứ
Cám thương vì lê thứ đảo huyền
Chiếm xưng hùng giật bạc dựt tiền
1120.Nơi chiến địa xa miền âm phủ
Phải gắng lòng trồng thêm đu đủ
Để luông tuồng ăn ngủ thời hư
Người trung quân tưởng đạo ưu tư
Chí tâm niệm phước dư ơn mọn
1125.Giữ sao đặng vuông tròn gốc nhọn
Phật Trời cho phước mọn trái bông
Nực cười thay kẻ có người không
Không mà có có không ai biết
Biết mà không không mà lại biết
1130.Giữ đặng lòng trực tiết không hay
Biết làm sao buộc cổ giây gai
Gẫm sự thế chiều mai không đủ
Mạng lý hữu thời chung tu hú
Biết làm sao cho đủ đuôi đầu
1135.Mạng lý vô thời mạc cưỡng cầu
Xét sự thế đa sầu thiểu lạc
Thậm khổ bấy thương ôi hai hạt
Ghét việc lành bất đạt chí linh
Tôi tu thàng đa sử đa kinh
1140.Chức ông thầy bất minh khó độ
Tụng kinh chiều cũng như giả ngộ
Phật thinh không cứu độ cái tâm
Nói tỏ ra như thể nói xâm
Đãi hậu nhựt thiển thâm thời biết
1145.Phật cứu thế độ dân nào tiếc
Dân không độ Phật biết làm sao
Nói thấp rồi phải nói việc cao
Đời này thể chiêm bao còn ngủ
Có chữ rằng nhứt gia vi chủ
1150.Học đạo lành quên ngủ quên ăn
Phải lo bề niệm Phật qui căn
Đừng quen thói nói tăng theo sãi
Việc tu hành nào ai dám cãi
Tu làm sao cho phải thời tu
1155.Thánh ngài để chữ trí chữ ngu
Cho nên có hạ ngu chí thánh
Vọng tiền hậu lập vi bá tánh
Tu rẻ rề ăn bánh khỏi nhai
Trước mắt người ai có dấu ai
1160.Tu nhẫn chí chông gai trí thiết
Tỵ hung bạo như uý xà yết
Ái ố lòng vị thiết thương vui
Muốn lo bề chỉ rối gở xuôi
Người bao nỡ chỉ xuôi vò rối
1165.Đường hung dữ lo mưu thầm tối
Nẻo làm lành tâm thối bất mê
Hạ bạch thố thượng dỉ kim kê
Triệu bất tường sông mê toan lự
Vô biện chánh dỉ dị mưu sự
1170.Việc vị minh tâm lự dục mưu
Nhứt gia hữu sự bá gia ưu
Mới rằng thong thả trượng phu bá tòng
Một trăm người hiệp lại một lòng
Muối dưa hẩm hút dự phòng kiết hung
1175.Chưa thuận lòng thuận dạ bực trung
Điểm khuyên khuyên điểm kiết hung tại người
Giàu tiếc của Trời Phật tiếc người
Tiếc của của hết tiếc người người vong
Việc học hành thời phải thất công
1180.Chữ đây nghĩa đó lý không biết rày
Lòng thương ôi mắc chữ ông thầy
Thầy trăm thầy chục tôi thầy một ông
Ăn gạo chợ phải uống nước sông
Lái buôn nhiều bến nói mông nhiều lời
1185.Nay mé biển mai ở chân trời
Còn hàng thời đậu lỗ thời phải lui
Thay đề thơ giản tại cây cuôi
Chừng nào nước lớn gió xuôi tôi về
Cuộc Trời xui khiến lẻ phân lìa
1190.Ra đi thời để trở về chỉn khôn
Phá bát quái phá tận ngũ môn
Trận đồ lập lại mùi khôn cấn dần
Chớ tham phú đừng có phụ bần
Làm lành niệm Phật hữu phần Tây phương
1195.Thuở Đại Miêng trường phát vô cương
Đại Thanh vóc binh mạc Thương cạo đầu
Đa kinh sử lòng Phật bất cầu
Đem lòng cải chánh phản hầu loạn bang
Ít kẻ thuận nhiều kẻ dọc ngang
1200.Đồ xà hổ tích loạn bang cho đời
Không ai thuận lòng Phật lòng trời
Thuận theo ma quỉ ở đời một phe
Nói quấy phải anh em lóng nghe
Cải tà qui chánh một phe an đời
1205.MỞ miệng nói có Phật có Trời
Du thần du Thánh chứng lời dại ngay
Đừng có trách thời tại người Tây
Người Nam nhiều việc không ngay hại mình
Chẳng xem xét nhiều việc bất bình
1210.Tranh điển đoạt thổ gọi mình rằng ngoan
Tửu khí tài sắc sự bất an
Hậu hôn điền thổ tan hoan cửa nhà
Kẻ bắt vịt người lại bắt gà
Mê đường dâm dục trẻ già lộng tâm
1215.Mình hại mình kết oán mưu thâm
Cường dâm hung bạo minh tâm bất tùng
Tứ đổ tường tri hỉ anh hùng
Tôi nay như thể đứa khùng nói vơ
Chửi làm chi kể từ cố sơ
1220.Đặt lời chửi lộn ngẩn ngơ mệt lòng
Ông bà chung bá tánh hội đồng
Phật Trời dạy bảo giữ lòng trước sau
Đừng chửi rể cũng chớ chửi dâu
Chửi chồng chửi vợ con dâu ra rày
1225.Đừng chửi tớ cũng chớ chửi thầy
Chửi như nói láo tội rày ngày sau
Rủa mắc dịch có dịch chẳng lâu
Lời rủa mắc gió gió âu bịnh rày
Rủa mắc cúm cúm cũng nhiều ngày
1230.Mắc phong phong cũng theo rày không sai
Mắc cái miệng nó kiện hai tai
Nói đâu có đó hai tai nghe dùm
Chúc việc dữ dữ lại a tùng
Chẳng lo chúc thiện thiện phùng khá hơn
1235.Đồng niệm Phật Phật độ thái sơn
Bất tùng niệm Phật phi ơn cho đời
Ở làm sao mắng Phật chửi Trời
Phật từ Trời thiện khi Trời đời ôi
Mong phố xá tòa án thoa vôi
1240.Phật ngồi Tây điện thương ôi cho đời
Thiên đình soi khắp hết trong trời
Cải trăm việc cải cải lời bất minh
Đời cải thiện tùng quỉ tùng tinh
Tùng ma cải Phật cải minh qui tà
1245.Cám thương ôi cho kẻ Mỹ Trà
Tiên ô tự khẩu sau mà mới hay
Hàm quyết phúng nhơn Thạnh Mỹ Tây
Ghét người trung hiếu thương thay nỗi người
Cẩm tú hương như thể vàng mười
1250.Phật xa Tây tự thương người vô y
Phật khó thế điều những việc chi
Nhơn trần sa đọa việc suy chẳng lầm
Thương trung quân thương lén thương thầm
Vàng rơi khó kiếm ngọc trầm khó mua
1255.Khuyên bá gia bớt bớt tranh đua
Ngọc vàng dấu cất bán lâm mua thời
Trần tử minh đèn sách tiếng đời
Trá hôn ngọc thị đỡ thời quốc gia
Xưa người ta nay cũng người ta
1260.Có đâu họa thể dối ma khuấy đời
Tượng tranh Nga có Phật có Trời
Tượng tranh Trần thị thương đời thảo ngay
Chẳng suy xưa sao chẳng xét nay
Nhứt nhơn cư hiểm vạn Tây nan tiềm
1265.Có mấy khi hát bổn xa kìm
Đờn ca mấy bực yêm liềm mấy tâm
Đờn kêu tự lập đạo mười lăm
Đờn ca lời Thánh minh tâm dặn dò
Đờn kêu tự Đinh tưởng đưa đò
1270.Đờn qua Tây quốc giọng hò Nam bang
Đờn kêu từ nghèo khổ giàu sang
Đờn ca nhiều nỗi đa đoan nhơn tình
Đờn kêu từ giữ cội một mình
Đờn ca trách bấy lộng tình cho ai
1275.Đời kêu thương lời dạy chiều mai
Đờn ca tích đức ai ai giữ lòng
Đờn kêu thương nhiều nỗi đất đồng
Đờn ca cay đắng trong lòng chát chua
Đờn kêu thương ách nước không vua
1280.Đờn ca cay đắng chát chua cho đời
Đờn kêu thương ăn nói nhiều lời
Đờn ca trách phận con trời lao đao
Đờn kêu sầu mấy cuộc cù lao
Đờn ca sự thế chiêm bao quới quyền
1285.Trách lòng ai phế hậu vong tiền
Cơm vua ăn mặc lương tiền vốn không
Lập hậu đoan vi trước mạnh tông
Vỉ ngô tá quốc vỉ công vi thần
Tiền Thủy liểu cải hậu Cây bần
1290.Ngày sau mé biển định phần mọc ra
Ngoài mé biển không nhà người ta
Hàng khơi chài lưới vào ra chen người
Làm ăn đặng thong thả vui cười
Ấm no phỉ dạ thương người thảo ngay
1295.ĐĨ vấp gốc niệm Phật chắp tay
Mới rằng dạ thảo lòng ngay ở đời
Chưn đạp gai miệng chửi nhiều lời
Có ai cứu độ cho đời đời ôi
Nhiều kẻ dữ đem dạ bạc vôi
1300.Chửi thề chửi thốt chửi thôi tung bùng
Nhiều người khôn tánh lại tầm khùng
Điếc tai tiếng nói xưng hùng chỉn ghê
Nói bằng thẳng lại nhiều người chê
Đụng đâu nói đó tôi quê đời nầy
1305.Chốn khuê môn giữ dạ lời Thầy
Lập vi ngôn giáo hội nầy coi chơi
Tức cái dạ cũng tức cái hơi
Nhiều người ăn nói khó chơi với người
Biết ăn nói cũng biết vui cười
1310.Nói ngang nói dọc khoe người rằng khôn
Biết chòm xóm cho biết hương thôn
Lễ nghi phép tắc mới khôn cho lời
Câu ngũ thường khuôn phép ở đời
Nhơn nghĩa lễ trí tín lời hiếu trung
1315.Có sách nào dạy việc làm hung
Khuyên người thượng ha tích hung sách nào
Nghĩ tới đau ruột thắt gan bào
Lời xưa ghi lại hỗn hào tránh đi
Ruột từ đoạn nhớ tưởng lời ghi
1320.Thuở xưa thầy cũng lỡ khi tu hành
Thấy chim quyên léo luống trên nhành
Trái bông bông trái nào đành bỏ rơi
Lấp cơn sầu giã dạ thảnh thơi
Mỏi lòng lòng mỏi mệt hơi hơi sầu
1325.Cái cục cứt còn có đuôi đầu
Làm người chẳng tưởng lòng sầu tổ tiên
Miệng đừng nói đánh máu chẳng khuyên
Nói việc sạch sẽ Phật Tiên chứng rày
Phật lầm ma lầm quỉ lầm Thầy
1330.Bữa cơm đói dạ cho rày cơm thiu
Đường kinh nguyệt sau Phật sử tiêu
Đời này ngang dọc phất diêu loã lồ
Phải dùng nước rửa sạch cơ đồ
Thượng thanh hạ trược biển hồ sạch nhơ
1335.Nghĩ tới đâu nhiều nỗi ngẩn ngơ
Đời nầy xét lại sạch dơ tại lòng
Ví cũng như lòng bưởi lòng bòng
Vỏ y như vỏ cái lòng khác hơi
Phải nương đời áo bả quần tơi
1340.Nghĩ nỗi phận châu rơi lả chả
Nhìn sông biển chưa chi thông thả
Chớ chê rằng quần bả áo tơi
Các nước thời nhiều việc chơi vơi
Việc lục tỉnh không hơi mà nói
1345.Cao Miên phải lo dùng cơm gói
Người khá lo đói trước bây giờ
Việc minh mông chưa tới bực bờ
Thương Tần quốc vật vờ hồn phách
Nhiều đói lạnh chớ than chớ trách
1350.Một con sâu làm đổ trách canh
Phật chẳng chê phàm tục hôi tanh
Cũng nhiều kẻ khôn lanh quỉ quái
Người thiệt ít giả nhiều bất tái
Buổi chùa công làm trái cảnh tu
1355.Chẳng phải người quê dại thôn phu
Chẳng phải kẻ công tu chí thánh
Chịu ba bực tả tơi vi cánh
Tu làm sao bất Thánh vô tình
Đặng ngồi mà chịu lạy một mình
1360.Chẳng dạy đạo minh tình chịu lạy
Tu cho biết đường ngay nẻo vậy
Tu mà ngồi chịu lạy dễ chi
Tu kiểng nào phải xét phải suy
Tu không biết việc chi chịu lạy
1365,Tu biết ăn tu không biết dạy
Cúng tùm bậy xúm lạy với nhau
Chẳng chỉ đường tội phước ở đâu
Thấy nhiều của dạ âu rằng phải
Tu thời phải tu nhơn tu ngãi
1370.Người làm phải làm phải với người
Tu dụng bạc mà chẳng dụng người
Tu dụng nói cười không dụng khóc
Tu làm sao cạo đầu bỏ tóc
Người tu thời có khóc có cười
1375.Thập liên hườn kế tự số mười
Cho biết nẻo theo người cổ tích
Cười là cười ham ăn vô ích
Khóc là khóc cổ tích trung thần
Khóc là khóc Thánh Thần xa chi
1380.Lòng thương tưởng vọng cầu hiệp ý
Tu phải phân việc trí việc ngu
Mới gọi rằng hảng dạ chí tu
Dò biển Thánh rừng Nhu chẳng dễ
Dụng sách ngoài dĩ mưu vi lễ
1385. Vi nhơn nan chẳng dễ người ôi
Phải lo bề nỗi chúa nỗi tôi
Xưa Phật Trùm ghét thôi Tần quốc
Coi lừng lựng nhiều người nói xấc
Da hầm đen lý quốc cu cò
1390.Cũng mê theo đồng bạc con cò
Vong cựu thổ theo phò Phiên quốc
Kiến nhiều nỗi tiêu gia phế thất
Lòng sớm đầu tối đánh bất tri
Láng cháy xưa hại kẻ phân ly
1395. Thác vô số bất tri thiên địa
Cũng nhiều kẻ nói lia nói lịa
Rượu sau sưa bất địa bất thiên
Bỏ ngải hại hại kẻ chẳng yên
Tùy nhơn vật tội riêng cho thổ
1400.Phật cho xét thấy nhiều việc khổ
Không ai lo thủy thổ quốc vương
Chúa Tần bang như chúa nhà Thương
Thảm thiết lụy sâm sương hai ngả
Án nầy gởi thiên đình trả quả
1405.Bắc địa Tần hai ngả mất ngôi
Chúa bạt Trời tôi cũng bạt tôi
Mê trần tục các ngôi đổ hết
Ai thời cũng khá tua giữ hết
Thấy việc đời khổ hết để đâu
1410.Khổ một trăm việc khổ chưa âu
Sầu mười sầu biết đâu sầu nữa
Nhớ khúc đầu lo sầu khúc giữa
Còn khúc đuôi lo nữa hay thôi
Lo làm sao chúa đặng an ngôi
1415.Lo làm sao cho tôi hiệp chúa
Trong ba lớp mạnh ai nấy múa
Người một căn cơm chúa lo ăn
Kẻ hưởng trời người lại hưởng trăng
Ba giờ cúng tế tăng vạn thọ
1420.Âm dương hiệp chánh vi Tý Ngọ
Vọng tiên sanh chúc thọ bá gia
Còn hai giờ cúng rước vào ra
Đường nhựt nguyệt ông bà qua lại
Nay nghĩ lại nhiều khôn ít dại
1425.Sao xem tướng không dại không khôn
Người vừa vừa ở lại một môn
Đời nghĩ lại nhiều khôn nhiều chết
Nay lại có tiếng thì ăn chết
Tôi không biết ăn chết làm sao
1430.Nghĩ đời nầy nhiều tiếng thấp cao
Tôi chẳng biết phải sao cho đủ
Chữ học sư bất như học hữu
Chuyện mới nhiều chuyện cũ ít hơn
Muốn học thêm chuyện nghĩa chuyện nhơn
1435.AÌ thông thuộc làm ơn dạy bảo
Quyển 9 - Kiểng Tiên - Kim Cổ Kỳ Quan - Phần 3 - Hết
Duy Cống Quỳnh dưỡng lão thất ngôn
Trước già thời bắt sống mà chôn
Nghĩ nhiều thuở hết khôn tồn dại
1440.Trệ án Phật nay dùng xét lại
Thế bất suy tồn bại nhiều đời
Xưa nhiều trào không tưởng Phật Trời
Đọa dỉ hạ nhiều đời thậm ngặt
Chữ lão bất tử lảo thành tặc
1445.Việc nhiều lời thậm ngặt bất minh
Chẳng phải lời chê sách chê kinh
Đa kinh sử nhiều rinh không nổi
Chẳng phải chê rằng kinh sách lỗi
Mình nghĩ mình châu ổi cho mình
1450.Phật dụng tâm dụng tánh dụng tình
Phật chẳng dụng phân hình phân dạng
Phật dụng tri Phật không dụng loạn
Phật dụng hiền làm bạn cố tri
Xem cuộc đời nhiều nỗi loạn ly
1455.Phật cõi thọ sầu bi nhiều lắm
Một ngày lành hội đồng Phật tấm
Thương muôn dân khó lắm trăm phen
Việc làm lành như lửa mới nhen
Đường hung dữ trăm phen mắc đọa
1460.Người làm lành nhiều phen mắc đọa
Kẻ làm dữ tai họa biết đâu
Lạch thông thơ để trước con trâu
Thần Thiên cẩu nên sau tội trọng
Đừng ngó thấy Trời còn cao rộng
1465.Mà vong sư phản chúa lộng ngôn
Sao chẳng lo trả nợ càn khôn
Đừng bắt chước một môn lộng ngữ
Khuyên anh chị thiện nam tín nữ
Chung tâm tích đạo chữ ngôn truyền
1470.Khuyên chúng dân lòng chớ ưu phiền
Dụng nhơn đạo bất dùng tiền bạc
Xóm Châu Giang Chà Và lưu lạc
Lạy rước đưa bất đạt tâm tình
Bỏ ngải mê giết gái vong hình
1475.Hại lê thứ nước mình nhiều nỗi
Tùy nhơn vật giết người thậm lỗi
Ỷ sức khôn nhiều nỗi chông gai
Nhơn lộng tình mang hại mang tai
Người xét tôi chiều mai khỏi hại
1480.Chữ nhứt niệm "tâm vô quản ngại"
Tận Hạ Ngươn lập lại trung bình
Chốn du long thế yếu một mình
Nơi rừng vắng tâm tình chí lực
Có chữ bất tình trực trung trực
1485.Phải lo đời ba bực ba ngôi
Cho trọn niềm thiện đạo chúa tôi
Thiết tam giáo nhứt ngôi bình trị
Khốc an nước kế kỳ Lưu Bị
Phải dự phòng nhơn thị phi nhơn
1490.Thị phi nhơn chỉ thị phi ơn
Đố ai sửa dạ keo sơn cho người
Sách nào hằng ghét sách tức cười
Phật nào lầm Phật thương người lầm ma
Tôi biết tội việc phước tỏ ra
1495.Xét soi chi để Diêm la dăm lần
Dạ u minh bất biện tâm thần
Nói xa không biết nói gần cũng xa
Vậy kêu rằng Phật lộn với ma
Nói Phật không biết nói ma không tường
1500.Người lơ láo như kẻ đứng đường
Làm sao độ đặng cho tường vạy ngay
Nói thời dữ múa mặt huynh tay
Trong bụng không biết vạy ngay chút nào
Gặp người lành lòng muôn mời vào
1505.Việc lành chưa đủ chỗ nào hỏi thêm
Lo việc ngày lo lại việc đêm
Khôn thời thiếu ít dại thêm thiếu nhiều
Ở thuận mai quấy mai chiều cho cân
Làm sao phải hếtmai chiều cho cân
1510.Có sắc Phật mới dễ lời phân
Thường thường theo thế giữ dân an hòa
Thiên địa hòa bất như nhơn hòa
Thiên địa dỉ thuận dân mà chẳng an
Dân chẳng an nay thiệt nhà oan
1515. Anh em nghĩ lại tôi ngang như hề
Chạy lộn ra rồi chạy lộn về
Chạy hai lần chạy gặp bề muôn tâu
Đồng Cần Lố sau hết đất sâu
Nổi giòng đất cát đâu đâu hết rừng
1520.Giặc bốn phía giặc ớt giặc rừng
Bị vây như thế tiếng rừng hơi sông
Lâm tử trận chẳng tiếc chút công
E loài phản bối đầu không dính mình
Chẳng tiếc chi thân thể bất bình
1525.Thương cho anh chị bất bình trung can
Dặn quân tử thác đặng hồn an
Tiểu nhơn bất luận thác mang gông cùm
Thương hiền lương dân dã lo dùm
Chẳng thương bươi móc té khùng thấy khôn
1530.Mắc cái miệng nó kiện thân khôn
Chừng nào thấy chết biết khôn thời rồi
Ngồi khoanh tay mở mắt thồi lồi
Xét đi xét lại sợ ngồi không an
Rừng không đường đi dọc đi ngang
1535.Đường mòn mỏi cẳng dạ mang bạt đời
Thương giúp đũa dấu của giúp lời
Chẳng thương cũng giúp trao lời độc hung
Xét việc nịnh xét tới bực trung
Làm lành dầu gặp việc hung chẳng phiền
1540.Kẻ tiểu nhơn mong oán nhãn tiền
Nên hư Phật định chẳng phiền người ôi
Sau Nam Tần không có trầu vôi
Không ăn thuốc điếu tanh hôi miệng người
Oán thù đâu thấy nổi tức cười
1545. Cơm ai nấy độ thương người dư công
Oán có chỗ kết oán minh mông
Hoàng thiên hữu nhãn tôi không lo rày
Lo là lo niệm Phật cầu Thầy
Lo đường tội phước biết rày làm sau
1550. Tri lòng ông cho biết thấp cao
Đi thời đại lộ xem sau lời Thầy
Về tiểu lộ trí nhược mưu bày
Chơn thơ ký trước lời Thầy dặn sau
Việc hát bội nhiều tội khó âu
1555.Xưng vua xưng tướng tội sau khổ đời
Kẻ xưng Phật người lại xưng Trời
Xưng Tiên xưng Thánh sau thời đoạ thân
Việc lộn kiếp Trời Phật khó phân
Tự ý nghịch ý khổ dân thương đời
1560.Thương là thương tự ý vong Trời
Thương người ăn nói nhiều lời bất phân
Người thương người khác thể thương thân
Ghét thương khác thể dung phân cho người
Tội một phân trả quả dư mười
1565. Thiện xem ít thiện ác người thấy dư
Nhơn bất chánh hà sự bất tư
Cuồng ngôn loạn ngữ thấy dư mười phần
Như kiến bò miệng chậu xây vần
Lộn đi lộn lại cỏi trần oán ân
1570.Chữ oán thù Thánh để nan phân
Thánh xưa tri hậu muôn dân bất hoà
Thánh ngài tri hết trẻ đến già
Ngài tri lộn kiếp hậu mà bất quân
Thánh tri hậu hậu bất đều xưng
1575.So le bá tánh bất quân bất hoà
Có thương ai thương cả về nhà
Ghét ai ghét cả về bà về con
Có hai chữ thương ghét thon von
Thẹn Trời thẹn đất thẹn non tiêu điều
1580.Chữ thương ít chữ ghét thời nhiều
Chữ thương nghĩa hại dại chiều mới thương
Thánh ngài để hai chữ oan ương
Lở thù lỡ oán lỡ thương lỡ phiền
Sau có bạc cũng có đồng tiền
1585.Tiền không lỗ xỏ chữ phiền tiền trơn
Một trăm việc không khắc chữ ơn
Bán mua xài xí tội hơn bây giờ
Lòng tưởng trước lập tự phụng thờ
Chữ mà không chữ bây giờ phải tiêu
1590.Sách nào hằng ghét sách quần yêu
Thánh nhu nhu thánh thương tiêu người lầm
Vỉ kỳ mưu vỉ lễ vỉ tầm
Mười ba nhóm họ bữa rầm giao duyên
Ngày rửa tội mùng một xưng ơn
1595.Ngươn đáng lễ bái giao dươn Phật Trời
Gay gắt chi trong cuộc ở đời
Người chung lòng dạ đổi dời chẳng an
Thị tri nhơn tri diện tâm nang
Tri tâm đắt trí tri ban đắc thần
1600.Bất tri tâm quốc loạn gia bần
Bất tri Thiên địa bất Thần bất quân
Nhơn bất luật hoạch tội thầm ưng
Bất tri Tiên-Tổ bất xưng bất thần
Tri sự phước phước mới lại gần
1605.Bất tri sự tội phước lần xa đi
Sa địa ngục kẻ khóc người la
Minh minh phước tội việc xa việc gần
Thánh ngài để chữ phú chữ bần
Chữ vinh chữ nhục chữ Thần chữ Tiên
1610.Chữ quỉ ma tri thế bất yên
Chữ tà chữ chánh xem riêng hai lòng
Chữ nhan sắc bạc mạng bao đồng
Chữ phước chữ tội xét lòng mới ra
Chớ học đòi Đỗ Dự lu la
1615. Đừng noi Mua Ât oán tha Tế trào
Chớ bắt chước bợm bãi hùng hào
Vui đâu chúc đó chỗ nào bất tri
Nhơn tránh phần đa sự bất ly
Tri ngôn tri diện bất tri nhơn tình
1620.Chớ ỷ thế ăn nói một mình
Bất tri nhơn sự bất tình nhơn phân
Đổ bác môn trung mạt khứ thân
Bạc tiền huyết mạch phi ân anh hùng
Ăn cướp cạn việc Phật chẳng dùng
1625.Cựu thù tích oán anh hùng bất minh
Dụng sự tửu như dụng sự binh
Trào đình hương đảng bất minh tửu tình
Vô tửu bất thành lễ nghi trình
Tửu nhập ngôn xuất bất bình tâm cang
1630.Việc đấu kê đổ bác vi nan
Thượng hạ tắc loạn dọc ngang ngôn từ
Ít thưa dạ ăn nói nhiều ừ
Loạn ly tâm tánh ngôn từ nan phân
Tọa nhứt tịch đồng bàn quan dân
1635.Xuất ngôn vô độ nan phân chánh tà
Không phân trả cũng chẳng nhựong già
Bạc tiền qua lại ông bà khó phân
Điền địa tiêu ma cốt nhục sân
Ngày sau đổ bác vô phân thanh nhàn
1640.Việc đấu kê tội trước giữa đàng
Qua việc đổ bác tội tràng muôn dân
Thậm trách thay Hàn Tín vô phân
Khiến đường cờ bạc nhơn dân noi đời
Qua Đại Thanh chế biến nhiều lời
1645.Ây là thậm tội hạ đời tham du
Vong kiểng Phật lại phế kiểu tu
Đói ăn ma phạm công phu sách đèn
Có tỏ thời cũng tiếng là đèn
Dầu có hèn hèn cũng tiếng là trăng
1650.Sớm canh tân một cõi dạy răn
Tiền ma gạo quỉ khó khăn cho người
Lưỡi không xương dễ nói dễ cười
Dễ ăn dễ mặc thương ngươi giọng không
Kẻ thất của người thời thất công
1655.Thọ oan những việc minh mông biên thùy
Xem thấy trong sự thế nan kỳ
Đường vi thiện không vi một mảnh
Nẻo tai họa nương theo một dãy
Sa âm cung bay nhảy sao rồi
1660. Việc biển sông khúc lở khúc bồi
Việc non núi cây chồi tươi héo
Việc nhơn dạ ở sao cho khéo
Chớ lở bồi khi héo khi tươi
Chẳng việc chi kẻ vạch người bươi
1665.Nghỉ nhiều nỗi hổ ngươi việc thế
Mãn nhứt niên thọ xuân nhứt tuế
Hưởng tuổi đâu vong phế Phật Trời
Bởi Hạ Ngươn biến cải nhiều lời
Ngày hung kiết đổi dời chẳng thuận
1670.Để tháng thiếu năm nhuần bất luận
Năm Phật Trời bất nhuận khác nhau
Nghịch việc trước đem thuận việc sau
Sự tri quá gầm âu tắc cải
Lần chuổi hột bồ đề chẳng phải
1675.Tu làm sao vạn tải thiên kim
Tu niệm Phật tích Phật tâm nghiêm
Vậy mới gọi tu kim tri cổ
Tu vọng cầu quốc vương thủy thổ
Chẳng tụng kinh cứu khổ làm chi
1680.Phật tích tâm niệm Phật từ bi
Tay chuông mõ làm chi không Phật
Phật dụng lòng lòng đâu hỏi Phật
Hỏi thăm Trời nhơn vật ai sanh
Sao chê rằng Trời Phật hôi tanh
1685.Nên chẳng tưởng cha sanh mẹ dưỡng
Sao chẳng nghỉ Phật Trời thương tưởng
Tạo địa thiên dỉ dưỡng lại đây
Chim có cánh chim mới đặng bay
Người cũng dụng chơn tay lội lặn
1690.Xác phàm tục u mê hồn nặng
Lòng thanh minh thác đặng thăng thiên
Xác phàm phu lòng thú lòng Tiên
Loài cầm thú thăng thiên có kẻ
Bởi tại lòng phân làm hai lẽ
1695. Chẳng xét lòng nhiều kẻ u mê
Xét đặng lòng uống nước Tào Khê
Dung lính đơn sông mê rửa sạch
Phế cựu hương giã từ gia trạch
Ghe xuồng đi chật rạch chật sông
1700. Kẻ thiếu việc người lại dư công
Chừng nào thấy chật sông thời biết
Chớ ham đường ngầy ngà mắng nhiếc
Người ở đời kẻ biết người không
Vận bất tề xiêu lạc người tông
1705.Dấu khí huyết chẳng lông thời cánh
Phật chẳng dụng đồng tông đồng tánh
Đồng nhứt tâm vi cánh bà con
Tứ hải qui kế hậu nước non
Sau sum hiệp bà con một dạ
1710.Người coi lạ tấm lòng không lạ
Mặt bà con mà dạ ngươi dưng
Nói trước mặt phải sợ sau lưng
Sau kết nghĩa người dưng ruột thịt
Sầu nhiều nỗi bà con dạ nghịch
1715. Biết làm sao thiệt tịch đồng bàn
Việc đấu kê ai dạy xóm làng
Việc đổ bác họ hàng nan biện
Năng sử anh hùng vi hạ tiện
Người ta phân mình kiện làm chi
1720. Mình xét mình phiền chữ ngu si
Chẳng thưa kiện làm chi hổ mặt
Nghĩ nỗi vậy nhiều đường thậm ngặt
Mình thẹn mình hổ mặt mới nên
Đã biết đời ba bực dưới trên
1725. Xét ra lẽ người nên mình đọa
Tưởng bực thượng lo bề bực hạ
Người ta phân mình dạ hoài hoài
Phải nằm đêm nghĩ việc lâu dài
Học chí lý chức ngai rạng tiếc
1730.Anh em khá tư tư thiết thiết
Có học hành mới biết dại khôn
Tâm ngụ binh xuất thế nhứt khôn
Trước rẻ mấy cười ngươi Tôn-Tẩn
Đường nên hư Phật Trời bảo dẫn
1735.Tiền xa kỳ phúc ẩn tâm nan
Vai Phật Trời phò hộ nguy bang
Hậu xa kế cầu an cơ nghiệp
Trái việc trái trở tay cho kịp
Lo là lo cơ nghiệp đổi dời
1740.Mở miệng than Trời hỡi là Trời
Nguyện cùng Phật đổi lời nong nả
Hoạch tội ư thiện vô sở đảo dã
Trách ai làm bất khả nguy bang
Phước nghĩa nhân tam thế hiển vang
1745. Hưởng thành thọ gia quan lấn tước
Tấn tước là công hầu vi phước
Trách ai làm việc trước vô phân
Chữ mình tích đức vi ân
Trời cao đất rộng tỏ phân chẳng lầm
1750. Quan dĩ oai phế đức mưu thầm
Ít ai dĩ đức sợ lầm phế oai
Dọn lòng son lên chốn Thiên thai
Bớt lời hung dữ chiều mai coi đời
Sợ lầm Phật phải sợ lầm Trời
1755. Người không biết sợ ở đời bất ưu
Hại nhơn nhơn hại kỷ thời hưu
Hại nhơn ích kỷ oán vu kết thù
Sấu ăn tạp tu đất thành cù
Người tu đừng oán đừng thù sát nhơn
1760. Người kết oán mình phải làm ơn
Chớ đừng hại vật sát nhơn tội dài
Người thiều sức ghét kẻ có tài
Dầu ai hủy hoại ta hoài thiện tâm
Đừng nói nhẽ đừng dạ nói bâm
1765. Nói bài nói biếm nói xâm loạn hoài
Đừng lấn thế cũng chớ lấn tài
Một lòng một dạ lâu dài an khương
Đời làm sao kẻ ghét người thương
Ăn no mổ mắt bất lương như cò
1770. Hoạn nạn cứu tật bịnh tương phò
Đời nay xét trước lần dò đời sau
Con thời kêu cha mẹ một câu
Không kêu tầm bậy như đâu bây giờ
Nói trước đây nói dại nói khờ
1775.Sợ e hậu nhựt vật vờ hồn ma
Để chờ cho có Phật ngài ra
Có người cắt nghĩa lý tha minh tình
Xem thấy cha xe pháo một mình
Muốn vô chiếu tướng sợ tình sĩ ngăn
1780. Mắt đoái nhìn năm chốt đứng giăng
Ngựa qua lấn nước không ngăn chỗ nào
Sông giang hà pháo vọt anh hào
Phá thời năm chốt chỗ nào trở ngăn
Liên sĩ mình nhập bổn quí căn
1785.Khép xe nước tượng đẩy săn chốt mình
Có pháo đầu xuất tướng ý tình
Đem xe đỡ mặt để rình làm thua
Thấy bàn cờ nước bí tranh đua
Dầu cho khéo lượng phải thua bàn nầy
1790.Nỗi gian nan sau tớ trước Thầy
Lên xe chích bánh xuống rày chưng không
Lên xe kiến mắt ngó minh mông
Ngày sau các nước chơn không chẳng giày
Nước bảo hộ giày vớ mắc đày
1795. Xét cho đến lẻ ăn mày sướng hơn
Nghịch kỳ đạo mà lỗi kỳ dươn
Nhọc lo nhọc sợ nhọc hơn các đời
Ăn cơm dưới đất nói việc trên Trời
Tỷ ngang ví giọc cho đời cười chơi
1800. Sợ hậu nhựt khó nỗi thảnh thơi
Sợ hoài sợ quỉ sợ nơi bất bình
Sợ thầm tối sợ dại một mình
Sợ Trời gieo hoạ thình lình không hay
Sợ Nam-Việt sợ nỗi người Tây
1805.Sợ thôi hết sức sợ ngay Phật Trời
Sợ người dại hay bậy giữa vời
Sợ phòng khó dễ sợ Trời hay hơn
Ơn trời Phật như núi Thái Sơn
Biết sao đền đủ nghĩa nhơn vuông tròn
1810.Lời thề sơn biển cạn non mòn
Lo thắng lo thốt dạ còn ba lo
Lo khi đói lo lại khi no
Lo vinh lo nhục phải lo cho cần
Lo khi phú lại lo hậu khi bần
1815.Không khi già yếu Thánh Thần độ không
Lo người của lo hậu người công
Biết lo biết sợ tay không dễ rồi
Lo khi lở lo hậu khi bồi
Lo khi giỏi mạnh lo hồi ốm đau
1820.Lo việc trước lo lại việc sau
Lo bề giỏi mạnh ốm đau mấy hồi
Việc xem xa Phật đã định rồi
Việc gần Phật chửa định hồi cái tâm
Lỗi lễ bái sợ lỗi mười lăm
1825. Sợ lỗi phận sách minh tâm lỗi lầm
Lỗi ngoài biển sợ lỗi đất đồng
Giữ sao cho khỏi lỗi lòng Phật Tiên
Sợ lỗi đạo lập đạo chẳng yên
Lỗi lòng Trời Phật Thánh Tiên dễ gì
1830.Lỗi thuỷ thổ lỗi dạ biên thùy
Sợ phần lỗi trước dỉ tuỳ nương tâm
Hậu chỉ tồn lục giáp lục nhâm
Bất cung bất mạng việc âm nan bình
Bất sao hạn chế độ nan tình
1835. Hữu sao ký mạng nhơn tình hoàng thiên
Kiến sự thế đa sự bất yên
Chế trăm việc chế Phật Tiên chẳng dùng
Sợ lỗi tiếng thượng trí anh hùng
Lỗi cam thọ lỗi tôi khùng nói vơ
1840. Lỗi việc sạch sợ lỗi việc nhơ
Lổi bề tam giáo ngẩn ngơ mối sầu
Sợ lỗi bề Tây tự Nam lầu
Lỗi ra sông rạch lỗi đầu Tây phiên
Mười hai lạy thọ tội Phật Tiên
1845.Vọng cầu thuỷ thổ sầu riêng một mình
Nhơ dùng nước rửa sạch tâm hình
Biết sao nhơ sạch tại tình lượng phân
Trải trần thế sợ lỗi quan dân
Thường hành chí nguyện Phật thân Di Đà
1850. Sợ lỗi bề Tiên Tổ ông bà
Cửu huyền bá tánh vọng mà niệm chung
Sợ lỗi nịnh phải giữ việc trung
Lỗi trung thậm khổ việc hung tới mình
Lỗi việc nào đại sợ lỗi tình
1855. Lỗi tình bất chánh nước mình bất minh
Lo sợ lỗi việc sách việc kinh
Sách ngoài tra khảo bất minh tội nhiều
Thả nghêu ngao như thuở ngư tiều
Lổi đường quốc sự mai chiều vô vương
1860.Trước đải thờ hữu sự quốc vương
Nay đà tận thế nhà Thương thảm sầu
Nhứt nhứt vô vương chí đáo cầu
Đảo huyền bá tánh thảm sầu mấy năm
Sự thiên cơ hoặc thiển hoặc thâm
1865.Dụng nhơn mỹ thuỷ nhứt tâm tu trì
Việc tu sao ít kẻ phân bì
Phân bì chi việc thiết chì bạc vôi
Đức chúa Trời tha tội chúng tôi
A men giữ đạo thuận ngôi Phật Trời
1870.Nguyện nam mô đức chúa trọn đời
Thương đồng Trời Phật Phật Trời một ngôi
Tưởng Thánh chúa liệu điệu nổi tôi
Mồ hôi nát áo than ôi Phật Trời
Thiểu sức mọn nhỏ nhẻ cái lời
1875.Mắt nhìn tứ hướng cái đời khổ lao
Xem thấy đời nhiều bực nói cao
Tôi lo nói thấp xem sao tạ thiền
Xem ba bực lo sợ ba miền
Quí thiên quí đại quí tiền Thánh nhân
1880.Quí tiền giảng ái quốctrung ân
Quí người hậu giảng tỏ phân chánh tà
Quí họ dỉ như quí ông bà
Lo Trần lo Nguyễn lo đà quá lo
Lo quên đói lo dại quên no
1885. Lộn hồn lộn vía nằm co thở dài
Khuyên anh em niệm Phật học tài
Hưởng huê phước thọ lâu dài thung dung
Tuy bây giờ phân rẽ cội thung
Mai chiều cũng đặng tiên cung hiệp hào
1890. Mắt đoái xem Bắc địa thương dà
Văn chương chữ nghĩa sao mà không căn
Xuất tam thinh mạt sức lăng xăng
Nam kỳ niệm Phật có căn giữ hình
Người thuở xưa ăn nói thiệt tình
1895.CỔ nhơn tự thú sắc hình chiều mai
Sự túc mễ cổ vảng kim lai
Thuở xưa nhứt túc đại giai trái dừa
Sau sanh ra nói thiếu nói thừa
Biến tiêu ma mể giày bừa thân yêu
1900. Đáo Hạ Ngươn trời Phật xử tiêu
Nhiều lời giáo dụ chẳng siêu việc lành
Trào Minh Hoàng còn vỏ để dành
Từ vua Thiệu Trị gãy nhành đến nay
Qua Tự Đức trào quốc qui Tây
1905.Thay đời đổi chúa việc nay bất bình
Sau hột lúa vỏ trắng thiệt tình
Trong ruột thời đỏ thế bình bất vi
Trước vỏ vàng ruột trắng phân ly
Trung ngươn khiến biến người khi tiêu điều
1910.Hết nói ít chẳng kẻ nói nhiều
Cày sâu cuốc cạn việc nhiều cho dân
Việc sung sướng chẳng muốn sướng thân
Thần khẩu xui khiến muôn dân cực dày
Khó việc tớ khó tới việc Thầy
1915.Thương trong chư quốc khó rày không lo
Chín người đói có một người no
Gặp cơn bát loạn của kho chẳng còn
Thương đông đảo là xứ Sài Gòn
Bể om việc trước hao mòn các nơi
1920.Cũng như buồm ra biển chạy khơi
Cám thương các nước không nơi cậy nhờ
Nước Nam Việt đình trú phủ thờ
Các nơi bác loạn nhà thờ chiêu an
Hết việc hiệp mới thấy việc tan
1925.Hết tan tới hiệp mới an nước nhà
Cám thương nổi súc vật vịt gà
Trâu bò dê ngựa thác mà vô căn
Thương thượng cầm nhiều nỗi lăng xăng
Thương phần hạ thú không căn bịnh rày
1930.Nuôi người nội giữ đạo theo Thầy
Cám thương người ngoại thác rày vô căn
Mộc hữu bổn Phật độ qui căn
Thuỷ nguyên trời độ thuận ăn thuận làm
Các rạch lớn sao chẳng kêu vàm
1935.Đều thời kêu cửa nguời làm cá tôm
Mặt trăng mọc thời có sao hôm
Các ra một thước qui khôn theo hoài
Trời mọc khôn qui tấn mới tài
Sao mai mọc dựa theo hoài chẳng ly
1940.Sự dị đoan trần thế bất tri
Dương gian mắt bịt nhiều khi thời lầm
Sau không kêu trung ngoạt bữa rầm
Mười lăm vi chánh nói nhằm không sai
Thủ ngôn chánh sự chánh qui lai
1945.Bất thủ sự chánh chiều mai tiêu điều
Một trăm việc qui chánh cải chiều
Xuất ngôn vi chánh thập điều châu phê
Nói con ngổng người nói con nghê
Trâu đen trâu trắng khác quê tâm hình
1950.Nói hung dữ hung dữ hiệp tình
Nói hiền hiền thuận khác hình nhứt tâm
Lập đời sau không đặng lọan dâm
Không chọc không ghẹo nhứt tâm chánh bình
Không hát xướng không đặt huê tình
1955. Thủ nghi phép tắc chánh bình ngôn trung
Không nói dữ chẳng có người hung
Thường làm ngôn trực chủ chung tính tình
Kiến sự loạn hữu kiến sự bình
Thiện nam tín nữ thủ tình lương thinh
1960.Xuất ngôn vô độ hữu âm binh
Xử nhơn bất chánh bất minh khổ đời
Tâm trung xuất khẩu độ nan thời
Bất tri bất biện lời thảo ngay
Trước một tội chưởi lộn khó thay
1965.Một tội gian giảo sợ thây chẳng toàn
Trước một tội mị mộng qua đàng
Một tội tà nhịn chẳng toàn thân thi
Biết làm người phải xét phải suy
Ở chi cải quá cung ly phật phiền
1970.Ham làm chi đồng bạc đồng tiền
Bỏ trung bỏ hiếu bỏ miền Phật Tiên
Bỏ tiền nguyện căn nợ nhơn duyên
Bỏ đường phước đức cải riêng tâm hình
Theo hàng tôm hàng cá bất bình
1975.Cải tâm cải chánh cải tình bất lương
Cải phế quốc bất vọng Phật vương
Cải lời Phật dạy hiền lương chẳng dùng
Cải việc chánh chê Phật nói khùng
Phật thời tích Phật phải dùng ma ha
1980.Người chê Phật nói chó sủa ma
Chừng nào ngó thấy người ta không dè
Mười mối việc trổ mối thè lè
Không suy không xét không dè thời hư
Khi bất túc khi lại hữu dư
1985.Lường tranh tráo đấu tội tư cho người
Nói cà vay nhiều chuyện tức cười
Dần đi dần lại dần người dần ta
Trâu hai trâu trâu người trâu ma
Chuột thời hai chuột chuột ta chuột rừng
1990.Mèo hai thứ mèo nhà mèo rừng
Rắn hai thứ không chừng hổ long
Ong thiếu mật chờ thuở nếm bông
Trâu cày đáy biển cọp xông mé rừng
Tôi sợ tôi ăn nói không chừng
1995.Đắng cay ngọt lạt ớt gừng chát chua
Tiếng niệm Phật vàng mười khó mua
Đời này tranh đấu hơn thua làm gì
Kẻ nói lạ nhiều dạ nói kỳ
Nói nhơn nói đạo thấy thì không ngơ
2000. Coi lừng lựng lòng rối như tơ
Thấy sao những việc ngẩn ngơ không lòng
Biết phải không nói việc bao đồng
Ngặt tình Phật khiến xuất lòng nhơn nan
Từ Kiệt Trụ phế dỉ Châu Thang
2005.Tam hoàng dỉ hạ chẳng an trào nào
Hữu nịnh trung xuất dỉ anh hào
Thời suy quân nhược Thần Tàu loạn bang
Chữ nhứt quốc vi vương mới an
Loạn dâm nhơn thiếp dọc ngang trẻ già
2010. Phạm điều luật dưỡng tội nước nhà
Nam dâm nhơn thiếp nữ hoà nhơn phu
Lâm tội đó người cũng khó tu
Biết tội biết phước công phu bớt lần
Không biết tội khó định tâm thần
2015. Tu dầu mấy kiếp dạ bần chí ngu
Triều dỉ quan đặt thửa thôn phu
Khuông phò trung trí hạ ngu mới tài
Sự quan thần phụ tử lâu dài
Nội gia nô tỹ xuất ngoài công khanh
2020.Kẻ chê dại người lại khen lanh
Đời nầy khác thể Địch Thanh năm cầu
Địch Thiên Kim nhiều kẻ chư hầu
Cô mà lạc cháu dạ sầu dấu xưa
Nước cơ hàn như thể lưới thưa
2025. Chừng nào Phật định dấu xưa hiệp hoà
Phật xét dấu mới biết thiệt thà
Phiêu lưu mấy lớp ông bà dấu y
Sau trở lại xét dấu tiền suy
Bấy lâu dấu mất nay tri dấu tình
2030.Dấu y dấu mới rõ tâm hình
Dầu ai xưng ở Thiên-đình mặc ai
Xét dấu chiều nhìn lại dấu mai
Người nào không dấu mặc ai xưng hùng
Dấu Phật Trời thấy sợ không cùng
2035. Sái mà một chút chẳng dùng người đâu
Dấu Trời Phật biết để bao lâu
Chừng nào tri lại dấu đâu chẳng lầm
Mới than rằng vàng kím ngọc trầm
Ma ma thời sợ Phật mà lầm ai
2040.Dỉ tạm đăng nhứt lễ tế mai
Cầu sanh hai họ kim giai khương hoà
Việc cúng kỉnh vọng tưởng ông bà
Như không cúng kỉnh con nhà sanh oan
Ít người nào lòng tưởng Tây phang
2045. Thương thương ghét ghét chưa an nỗi ngày
Chưa thấy khóc còn thấy vui cười
Bạc muôn thấy đó thương người đói đây
Có một chỗ nói việc đông tây
Động lây thiệt động phương Tây bất bình
2050.Đông-thắng thần xuất tướng ý tình
Bắc Nam lưỡng cá động tình phi nhân
Dễ ăn nói nghĩ việc khó phân
Chừng nào Phật định thời dân thời Trời
Cõi trung giái là trả quả đời
2055. Báo ân báo oán trọn lời cạn phân
Cạn sự quốc nay cạn sự dân
Cạn đời cạn lẽ cạn phân bổn nầy
Cạn việc tớ tỏ cạn việc Thầy
Cạn trung cạn nịnh cạn rày Phật ma
2060.Cạn tội phước lời để chỉ ra
Cũng chưa biết tội kể ra say nầy
Còn nhiều tội sau trước tỏ bày
Việc người có Phật tội này xử tra
Sau không có đem lời nói ma
2065. Phật dạy phải xét phải tra công bình
Sự bất tường hà sự bất tình
Bất minh bất đạt hữu hình bất tâm
Dụng bình cầm hoà vận ca ngâm
Xem đời tận thế tu tâm bất hoà
2070.Kể điều tội ăn ở trẻ già
Văn chương dốt nát sau mà lòng nghe
Kể tội là buôn bán Tàu ghe
Thiếu thừa tranh đấu tai nghe vào tình
Tội bất hiếu thuộc tội ngũ hình
2075. Vong sư phản chúa tội tình nan phân
Huệ bất mê nhơn nhơn tự mê
Hiệp duyên kế hậu phu thê tử tình
Tội chưởi lộn bá tánh bất bình
Tham gian đạo tặc tội tình thị phi
2080.Tội mắng gió chưởi mua đều khi
Tội đường dâm dục loạn ly bất bình
Tội kinh nguyệt chẳng giữ ý tình
Đi ngang đi giọc đoạ hình trần mê
Nội ngoại tương tề hữu phu thê
2085. Vợ chồng chưởi lộn sông mê tội trần
Ở trần thế khi thửa Thánh Thần
Kêu Trời kêu Phật nhơn trần tội thâm
Tội chưởi cha mắng mẹ tội lâm
Phật thương bịnh điếc bịnh câm giả đò
2090. Tội đấu kê đổ bác nan phò
Tội người hát bội giả đò tội đa
Tội Thầy pháp treo tượng dối ma
Hà nhơn sanh Phật Diêm la xử người
Dẫn nhập tội về cửa thứ mười
2095. Tu ma dối thế thương người dối ma
Tội đàng điếm đỉ thả tiêm la
Nặng tội theo thú tội sa âm trì
Các tội chưởi tội nặng li bì
Cũng như nói láo tội thì không hay
2100.Tội tu mặn nặng tội tu chay
Tu nhiều nặng tội không ngay tu tà
Tu phạm Phật tu không thiệt thà
Tu xuống Diêm chúa tội mà phân thây
Tội phạm tăng Phật cứu là may
2105. Phạm Phật khó cứu tội nay phận người
Tội chọc gái giỡn hớt vui cười
Lộng ngôn phạm luật khổ người nữ nam
Nặng tội người mười việc lòng tham
Lường công cướp việc nữ nam phi tình
2110. Tôi sự thế đa sự bất bình
Tu non tu núi lộng tình tội đa
Lên Cấm-điện đại tiểu xuất ra
Coi thời lừng lựng Diêm la khó rày
Thiệt nặng tội cho đức ông Thầy
2115.Mười người khó cứu tội rày hai mươi
Tội bóng dại nhiều việc dễ ngươi
Ông nầy bà nọ mấy mươi tội người
Tội nói bậy cho anh em cười
Tội đà vô số thương người biết bao
2120.Lấy vợ người tội nặng khổ lao
Lấy trai phá thất xiết bao tội người
Xưa thập điều nặng tội thứ mười
Nay đà loạn tội tội người kể trăm
Trai vong chúa phản đạo mười lăm
2125.Bội phu nữ tặc biết trăm tội nào
Tội trị quốc bất chánh loạn trào
Tội người phế chữ Thánh nào bán hương
Tội bán Phật bán chữ tội ương
Phật Trời xem xét nhà Thương tâm bào
2130.Đều lớn nhỏ ăn nói hỗn hào
Chưởi thề đéo mẹ chỗ nào không kiên
Tội trần thế đa tội vạn thiên
Chưởi Trời mắng Phật khi Tiên tội nhiều
Kể các tội xử hậu tiêu chiều
2135. Việc sau việc trước tội nhiều bỏ thây
Xét tới tội chưởi vật chưởi cây
Làm hung làm dữ bỏ thây khổ hồn
Tội xử tử dâm hậu tích tồn
Dắt qua dắt lại thương hồn cho dân
2140.Tội dặn dò bẻ trái cầm cân
Thác xuống âm phủ cái thân chẳng nằm
Tội dâm dục thầm tối đêm rằm
Ba mươi mản nguyệt tội lầm phạm dâm
Khuyên chúng dân trị tội kẻo lâm
2145.Cải tà qui chánh tội thâm tới mình
Tội sát nhơn hại vật oan tình
Oan hồn yểu tử oan tình khó âu
Ông trở về dạy việc trước sau
Làm đủ chín bổn tóm thâu mối đời
2150.Tôi nặng tội cải Phật cải Trời
Nam nồm bất chứng cãi lời gió mưa
Đời nhiều người nói vọng đẩy đưa
Gió va tám hướng nắng mưa không chừng
Trọng nhơn thân bá bịnh bá thuần
2155.Tử nhi vô hối chuông mừng không thôi
Không thẳng mà độ dân ôi
Đời nầy tích của nghĩ thôi chẳng còn
Năm bảy năm thiên hạ hao mòn
Tuy nay nói láo chữ còn dấu đây
2160.Sao cho bằng giữ đạo làm ngay
Dầu lâm hoạn nạn phương Tây độ mình
Tội miệng nói dơ dáy đọa hình
Nói lời thanh cảnh giữ mình nam mô
Mảng nhứt thính các nước đều vô
2165.Đầu sơn giao chiến nam mô tranh tài
Thập bát quốc vây phủ ở ngoài
Thiền trung xuất trận phép tài quan Thiên
Đoái Ngủ long tiền trận nữ phiên
Giao chính tam trận chư Tiên lại từ đầu
2170. Phật thâu phép chư quốc chư hầu
Qui lai thiên nội ứng hầu Phật vương
Đồng chúc thánh vạn thọ an khương
Thế tăng vạn tuế Phật vương thọ trường
Phán chư quốc công lể minh tường
2175.Tiểu ban lãnh sách thường thường thọ ân
Đãi yến viên chư quốc quan dân
Chính tề trở lại hương lân an phần
Phân thương hạ quan chức quân thần
Phân ngôi phân thứ định phần quan dân
2180.Chúc Hớn trào miên viễn hoàng ân
Trường sanh thọ tuế muôn dân thanh nhàn
Lập thượng ngươn hưởng thọ khôn càn
2184.Đặt chung tứ bổn vẹn toàn hiếu trung
NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT
Hết quyển 9 - Kiểng Tiên
KIM CỔ KỲ QUAN
• Quyển 1 - Kim Cổ Kỳ Quan
• Quyển 2 - Giác Mê
• Quyển 3 - Cáo Thị
• Quyển 4 - Vân Tiên
• Quyển 5 - Ngồi Buồn
• Quyển 6 - Bổn Tuồng
• Quyển 7 - Thừa Nhàn
• Quyển 8 - Tiền Giang
• Quyển 9 - Kiểng Tiên
• Quyển 1 - Kim Cổ Kỳ Quan
• Quyển 2 - Giác Mê
• Quyển 3 - Cáo Thị
• Quyển 4 - Vân Tiên
• Quyển 5 - Ngồi Buồn
• Quyển 6 - Bổn Tuồng
• Quyển 7 - Thừa Nhàn
• Quyển 8 - Tiền Giang
• Quyển 9 - Kiểng Tiên
HẾT TOÀN TẬP KIM CỔ KỲ QUAN
