Tri Lai Bửu Tích - Phần 1 - Đoạn 1
Nam Mô A Di Đà Phật
Trước linh tọa hương trầm khói tỏa
Hồng lạp đăng đôi ngã lung linh
Chấp tay lên hai mắt trực nhìn
Cầu Tông Tổ chứng minh trẻ dạy
Thập nhị bái khẩn đầu khấn lạy
Nghĩa cao dầy vạn đại nào quên
Chữ hiếu thân con nguyện đáp đền
Câu thủy thổ há quên sao được
Gìn Tam Bảo ơn nhà nợ nước
Phận râu mài chẳng trước thời sau
Nhắc đến đây ruột thắt gan bào
Nhớ tông tổ lòng đau tợ cắt
Cầu tông tổ cho con được nhắc
Nhắc công dầy tóm tắt ít chương
Cho thế nhân biết nỗi đoạn trường
Hoặc ghi nhớ làm gương hậu thế
Tạm nghiên mực bút châu xin kể
Nhờ tổ tông ứng huệ bút thần
Hạ vầng thơ tả nỗi cân khuân
Hầu đáp tạ thâm ân tông tổ
Noi truyền thống tử tôn chẳng hỗ
Ngõ báo đền tông tổ ân sâu
Ước mong rằng cho vẹn một câu
Gốc cây ngọt trái đâu lại đắng
Thân khờ dạy nào ai nhiếc mắn
học gương lành tâm lặng từ bi
Huynh đệ nào dù có khinh khi
Đây chẳng đáp lấy chi mà giận
Dầu lắm phải thân này lận đận
Dám phiền gì dám giận chi ai
Mặc tình đời dèm xiểm đắng cay
Đây cũng nguyện không phai tất dạ
Nhớ cổ tích châu rơi lụy hạ
Nương bút thần vội tả tích xưa
Nhớ ông bà trận chiến bảy thưa
Chịu cay đắng sơm trưa gian khổ
Ông Bà Cố lo đền thủy thổ
Quyết một lòng báo bổ quân ân
Lúc tu hành Ông nguyện xả thân
Ra trận chiến không phân còn mất
Đạo tề gia an bề gia thất
Đạo trị quốc ái quốc ưu dân
Mấy ai trọn đạo nghĩa hiếu thân
Đức Cố Quản thật chân gương sáng
Lịch sử chép ngàn thu mới đáng
Đấng anh hùng chói rạng bia danh
Chống xâm lăng dầu thác cũng đành
Đời vì quốc rạng danh muôn thuở
Đây xin nhắc quê hương Ông ở
Bình Thạnh Đông là thuở sơ sinh
Tổng An Lương quê quán Gia Đình
Huyện Châu Phú còn dinh thờ Cố
Tuy giàu có không đem thi thố
Sống dung hòa ôn Cố võ văn
Tánh thuần lương cũng ít ai bằng
Lòng bát ái khó khăn tương trợ
Ở chòm xóm cô dì cậu mợ
Rất hài hòa xem tựa người thân
Giữ lể nghi cô bác xa gần
Đến đâu cũng được phần cảm mến
Đều hương lý thương tình lui đến
Tuy nhỏ mà kẻ mến người ưa
Mến ưa là liêm sĩ dạ thưa
Tánh chân thật thiếu thừa chẳng chịu
Tuy niên thiếu thông minh rõ hiểu
Dẫu việc gì chẳng chịu làm sai
Tánh thuần lương cương trực thẳng ngay
Chống những bọn ỷ vai hiếp chúng
Tuổi Ất Dậu hai mươi là đúng
Nghe triều đình chiêu dụng thanh niên
Chí mày râu nung nấu ông liền
Phần nam tử ngồi yên sao đặng
Rũ bè bạn hiệp cùng căng dặn
Ông mộ người vừa đặng năm mươi
Tình song thân bái biệt giã từ
Giáp thìn đúng xuất cư nhập ngũ
Chút xuất đội nghĩa quân ông đủ
Lịnh tùng chinh dẹp lũ miên loàn
Trấn biên thùy thuộc tỉnh An Giang
Chống Miên loạn giữa yên bờ cõi
Trần Quí Lãnh em mong cũng giỏi
Nơi chiến trường mệt mõi cùng nhau
Có một hôm chiến trận máu đào
Đêm tăm tối cùng nhau thất lạc
Đến bình minh chưa tường sống thác
Nơi chiên trường còn ác liệt thêm
Ông tiến quân cho mở rộng kềm
Đoạn hậu địch hết thêm cứu viện
Trước thế trận Ông cho quân tiến
Địch co đầu hết biến hết bay
Dọn chiến trường tìm kiếm Ông Hai
Nhưng không thấy chắc nay thất lạt
Tin cấp báo giặc còn ồ ạc
Ông Hai thời siêu lạc biết đâu
Cố cho tin về báo em dâu
Bà Hai Lãnh thảm sầu bi thiếp
Thời gian ngắn Bà Hai tử tiết
Đức Cố thời mắc việc quân binh
Chừng hay tin ông rất thương tình
Khen hiền tức vẹn tình tiết liệt
Nơi trận địa ông đâu rảnh việc
Gác gia đình mài miệt quân cơ
Thương bà hai trông ngóng đợi chờ
Nương hồng tỏ trọn thờ phu tướng
Bà hai lãnh vẹn gìn chí hướng
Đâu kém phần bực tướng trung quân
Ai dám khinh mang yếm hồng quần
Trượng phu có tùng quân chẳng có
Biết bao tích gương xưa còn đó
Tại người ngay chẳng ngó chẳng nhìn
Nữ hiền ôi ai bực trung trinh
Phần nam tử nghĩa binh cho vẹn
Dòm sử sách khỏi thùa khỏi thẹn
Đấng làm người phải vẹn mài râu
Việc đến đây gát bút cuối đầu
Cầu tông tổ một câu tử khứ
Nhắc lại Cố từ trên đến dưới
Dẹp Miên loàn trận thứ ba mươi
Tướng Miên tài có được hai người
Trận Láng Cháy chiến dư mấy lượt
Ông ra lịnh dụ sao cho được
Hai tướng này chiến lược khá cao
Bướm và Voi kẻ trước người sau
Mãi cầm cự chiến nhau với Cố
Ỷ tài lực đem ra thi thố
Chẳng chịu hàng muốn trổ tài năng
Cố lập mưu binh sĩ dặn rằng
Phải dụ địch cho lăng vào trận
Phục binh sẳn làm cho chúng giận
Dùng mưu này chiến cận mới xong
Đánh cầm chơn dụ tướng vào vòng
Rồi sẽ có Cố ông bao bắt
Voi và Bướm bị vây bao chặt
Dòm bốn bề thắt ngặt khó truôn
Lúc nguy cơ tả đục hữu xông
Cố xuất hiện chớ mong chống trả
Cố ra lịnh hai ông thông thả
Hàng cùng chăng phải trả lời ngay
Hai tướng đành vũ khí buôn tay
Đồng chấp thuận xin nay hàng phục
Đức Cố mới lời phân trong đục
Hai tướng mà quy phục thật chăng
Bướm và Voi bèn mới thưa rằng
Chúng tôi sẽ ăn năng cam kết
Cố rằng phải từ đây cho hết
Khuyên hai người giữ nết lo tu
Nếu sau còn quấy động gây thù
Thì không phải trượng phu chi cả
Cố thuyết phục cho về thông thả
Hai tướng Tần thật quả như y
Về sửa sang thu xếp nhiệm kỳ
Đành ẩn dật liễu y Ông Cấm
Nặc Ông Đôn chịu đòn đã thấm
Chẳng dám còn nghé ngắm múa men
"Trất Tri Chua" Xiêm quốc nhiều phen
Đành chẳng dám ăn quen ra mặt
Công đức Cố mấy năm dẹp giặc
Nơi biên thùy tây bắc được yên
Các đại thần tâu lại điện tiền
Rằng công ấy đáng tuyên phong chức
Vua Thiệu trị gia phong cấp bực
Chánh Quản Cơ thăng chức tinh binh
Được gia ban cấp bực triều đình
Vua còn tặng Tinh Binh hai chữ
Tri Lai Bửu Tích - Phần 1 - Đoạn 2
Giặc biên giới mấy năm gìn giữ
Được thái hòa trên dưới đều an
Có lịnh vua sắc tứ hoàn toàn
Cho phép tạm về làng ngơ nghĩ
Phần Đức Cố hưởng an chánh vị
Cho lui về tạm nghĩ điền viên
Được thời cơ có lịnh quy điền
Ông còn thích được yên thong thả
Mấy năm ở chiến trường vất vả
Nay quy điền nhàn nhã thung dung
Lo gia đình báo đáp cội thung
Được hôm sớm vũ mùn quạt gió
Đức Bà Cố thật là ít có
Phận xướng tùy trong ngó ngoài xem
Đức Cố Ông cùng với anh em
Luyện văn võ xét xem vườn ruộng
Ngành nông nghiệp chuyên lo sớm muộn
Kêu dân tình phá ruộng khai hoang
Ông động viên cùng xóm cuối làng
Cùng hiệp tác mở mang sản xuất
Nhờ đôn đốc nhân dân tỉnh thức
Lo cấy cày bực nhất nghề nông
Mới mấy năm lúa nếp đầy đồng
Phần hoạt động riêng ông lúa vựa
Mùa thu hoạch thiếu nơi đựng chứa
Bán bớt mà sắm sửa gia trang
Nứt phú ông khắp xóm cùng làng
Song thân Cố lần sang cõi khác
Thời gian ấy Cố Ông dào dạt
Khắp khung đường tan nát lòng thương
Chũ hiếu thân hôm sớm chưa thường
Phần nam tử quốc vương thủy thổ
Mới vừa được ít năm báo bổ
Chưa thỏa lòng thượng lộ đăng tiên
Thương mẹ cha dạ thảm lòng phiền
Vì thiên mạng tạm yên ngày tháng
Tuy đành vậy lòng Ông ngao ngán
Chí tu hiền lố dạng nơi tâm
Có nhiều đêm suy nghĩ âm thầm
Đường đạo đức nơi tâm phát ngộ
Nào hay đâu duyên lành Phật độ
Kỷ Dậu niên Thầy lộ ra đời
Thấy chúng dân vươn lấy bệnh trời
Phật Thầy mới ra tay độ chúng
Thời kỳ Phật ra đời rất đúng
Ứng điềm lành đã trúng ý Ông
Nghe đồn linh ông rất vừa lòng
Đến cho tận dạ mong gặp Phật
Khắp làng tổng quả y như thật
Nứt Tiếng đồn là Phật giáng sanh
Dầu bệnh chi Phật cũng độ lành
Tro nhan với một chung nước lạnh
Dầu mắc phải phong cùi cũng mạnh
Hay tà ma nước lạnh cũng tiêu
Bệnh dịch ôn đem lại rất nhiều
Giấy vàng uống bao nhiêu cũng hết
Người đi trể dẫu rằng sắp chết
Thầy xoa đầu cũng hết như không
Thầy khuyên dân khắp cả đại đồng
Phải tu niệm giũa trong chơn chánh
Việc hung dữ từ từ nên lánh
Thói gian tà sửa tánh bỏ đi
Biết ăn ăn năn cải hối tâm trì
Thầy mới nhận quy y thọ giáo
Dầu lớn nhỏ cũng là giữ đạo
Đạo làm người hiếu thảo đức ân
Thầy thương dân Thầy rất ân cần
Phát phù độ cho dân mới kịp
Lãnh phù phải về nhà cho kiếp
Cho người nhà uống kịp thời gian
Bệnh dịch ôn nay đã lan tràn
Đang ói ỉa cùng làng khắp xóm
Thầy độ đây dùng phương độ tốm
Không lẻ là một nhóm người sau
Thầy nói ra thiên hạ ồn ào
Khắp bá tánh chen nhau đi thỉnh
Có nhiều kẻ dối dang bướng bỉnh
Thỉnh ra rồi trở lại thỉnh thêm
Người tham lam đâu có muốn mềm
Lại cải bướng đứng êm chưa thỉnh
Có nhiều kẻ tức mình chẳng nhịn
Xông tới mà muốn tính làm lung
Có người can đừng tính làm khùng
Làm lộn xộn lung lung hết thỉnh
Riêng đức Cố rất mà bình tỉnh
Đến ba ngày nhường nhịn cho dân
Riêng phần ông, ông cũng phải cần
Nhưng nhường để cho dân mới phải
Mấy ai được có tâm hà hải
Lòng vị tha bát ái dể đâu
Thầy ngồi trong biết rõ đuôi đầu
Cho người gọi ai đâu Ông Quản
Ông ngơ ngẩn cũng là chưa hạn
Bước lại gần cho tận thử xem
Cố mở lời thưa với anh em
Kêu ai đó nói xem cho biết
Người ra gọi trình bài sự thiệt
Rằng Phật Thầy có việc mời ông
Ông phải là Ông Quản đấy không?
Nếu Ông Quản vào trong Thầy gặp
Đức Cố nghĩ việc chi bất cấp
Mà Ông Thầy muốn gặp với mình
Ông theo vô Thầy đứng dậy nhìn
Chào Chú sả rộng tình thêm nữa
Chú đã đến nơi đây mấy bữa
Sau ba ngày chưa chẳng chịu vô
Ông thưa rằng mình niệm nam mô
Nhường người trước rồi sau vô lãnh
Ông lại nói thấy Thầy chưa rãnh
Và đồng bào bên cạnh còn đông
Để bà con dân chúng vừa lòng
Dầu tôi phải tay không cũng được
Thầy bèn đứng trình bài sơ lượt
Bao nhiêu người mới được một người
Lòng vị tha bát ái vô tư
Lo bá tánh riêng ta chẳng nệ
Điều họa phước chẳng qua số hệ
Như chú này có nệ chi đâu
Lựa là chi chen lấn đối đầu
Còn gây rỗ thấy đâu đạo đức
Thầy kêu gọi tâm trần phải rứt
Rứt bạo tàn bỏ dứt tham gian
Người tu hành hiền đức bình an
Kẻ giả dối càng ngang mắc đọa
Người tu niệm ngày sau khỏi đọa
Kẻ không lành nghiệp quả phải mang
Kêu nhơn sanh nên hiệp một đàng
Cùng tu niệm đừng toan hung bạo
Đây chú sả là người có đạo
Đạo ở đời thuận thảo nhường nhau
Không lấn chen cải vả ồn ào
Ta cũng biết kêu vào cho lãnh
Chú còn nói được ta chưa rảnh
Biết bao giờ chú lãnh được về
Người này đây đáng bực dựa kề
Theo hạnh Phật được về cạnh Phật
Còn những kẻ không ngay không thật
Khó mong mà có Phật cứu cho
Thầy kêu dân gán nhớ dặn dò
Lo sau được ấm no mới giỏi
Người tu niệm sau này mới khỏi
Kẻ bạo tàn mong mỏi được đâu
Thầy khuyên dân hãy gán mà cầu
Nhắc bá tánh một câu hướng thiện
Còn chú sả Thầy phân ít chuyện
Khi về nhà luận biện gia thuê
Lòng muốn tu vật chất đừng hề
Phần chú sả phu thê trọn đạo
Việc tu tỉnh lo gì cơm gạo
Dẫu khó nghèo có đạo là hơn
Chữ tam cang kiên cố chớ sờn
Năm hằng ấy keo sơn gắn chặc
Ta cùng chú tạm ngưng tóm tắt
Để sau này gặp mặt rồi hay
Đức cố nghe từ giã lui hài
Chào thiện tín ông nay trở lại
Phần bá tánh nghe qua Thầy dạy
Nghĩ phận mình xét lại hỗ ngươi
Thấy Thầy khen đức cố hiền từ
Rất đông đảo một người khó sánh
Có gì lạ thẳng ngay lập chánh
Biết nhịn nhường dạ tránh đua chen
Có bấy nhiêu mà được Thầy khen
Còn mình đến đua chen giành trước
Không nhường nhịn muốn vô dựt trước
Tri Lai Bửu Tích - Phần 1 - Đoạn 3
Vậy mà đòi được phước làm sao
Thấy dạy ta thương mến đồng bào
Còn Ta lại hùng hào thách đố
Đoạn này nói về phần đức Cố
Khi về nhà trần tố với bà
Tôi giờ đây tôi muốn lìa nhà
Lo tu niệm hơn là danh lợi
Tôi tính vậy nhưng mà còn đợi
Đợi ý bà xét lại coi sau
Bà thưa rằng tu niệm là cao
Dầu biết vậy làm sau tu được
Nào gia thế thê tầng tử phược
Dể đâu mà dứt được sao ông
Cố đáp lời tôi tính là xong
Phần sản nghiệp tôi không còn dính
Tôi giao lại để bà liệu định
Tôi tách rời lo tịnh công phu
Bà rằng ông ông tính hóa cù
Phần nhi nữ tùng phu tôi bỏ
Ông khéo nói xin tôi chẳng rõ
Đạo tam tùng tôi bỏ cho ai
Đạo tùng phu bổn phận hằng ngày
Ông đà vậy tôi nay phải vậy
Dầu khó nhọc trọn đời chẳng chạy
Nghĩa vợ chồng ai lại quên ai
Việc tu hành khoan vội nay may
Điều quan trọng tính sai hỏng việc
Giờ ý thiếp cũng xin thưa thiệt
Tới lui Thầy coi việc thể nao
Dò xét qua Thầy bực thế nào?
Thì chừng đó cùng nhau tu hết
Nếu tu trật lở bề chịu chết
Xả phú rồi tiêu hết còn đâu
Thầy chánh chơn há lại dại dầu
Đến chừng đó đi đâu cũng được
Ông lui tới xét xem nhiều lượt
Đúng chơn truyền quả được rồi tu
Nhưng bây giờ mình cũng công phu
Trao sửa tánh hiền nhu lập tánh
Tu cư sĩ đợi gì phải lánh
Muốn tu hành trao tánh sửa tâm
Phật ở đâu lại chẳng kiếm tầm
Miễn mình được chủ tâm thanh tịnh
Ông nghe bà phân trần nhận định
Ông nói rằng chờ lịnh Thầy cho
Tôi về đây Thầy có dặn dò
Lo thu xếp sau lo rãnh việc
Nói úp mở Thầy chưa nói thiệt
Vật chất nhiều là việc khó tu
Mãi mê say theo nó lu bù
Đâu rảnh trí rằng tu thanh tịnh
Cõi trần tục muôn ngàn căn bệnh
Bệnh nhiễm trần dể tránh được đâu
Có thầy ra dẫn lối đạo mầu
Có Thầy dạy việc đâu ra đó
Bà đáp lại việc gì rằng khó
Ông đâu thời tôi đó là xong
Phận nữ nhi khăn gói theo chồng
Câu xuất giá dầu trong dầu đục
Đâu được tính câu tam thập lục
Ông lo gì chẳng phục theo ông
Ai cắt đi nghĩa vợ tình chồng
Mà ông vội hỏi không mà chịu
Nói thì nói tùy ông định liệu
Dẫu khó nghèo chung chịu cùng nhau
Ông khen bà dầu phải việc nào
Bà nói vậy trước sau cũng thuận
Ông đắc ý không còn thảo thuận
Của cải nhiều chứa đựng ít chi
Bà thuận rồi ít bửa tôi đi
Tòng sơn tới một khi thăm viếng
Phần linh nghiệm Phật Thầy nổi tiếng
Khắp các nơi luận biện ồn ào
Tôi tới liền bài tỏ trước sau
Bề gia nội âm hao Thầy rõ
Thầy rằng chú khỏi mà phân tỏ
Tôi am tường thấu rõ trước sau
Thiếm luận nghe dầu có bề nào
Còn dè dặt âm hao rào đón
Đạo của thiếm nguyện gìn một món
Câu tam tùng quyết trọn mà thôi
Chú đừng lo chú quyết xong rồi
Còn phần thiếm theo tôi thấy được
Chú lèo láy sợ gì xuôi ngược
Dẫu cảnh nào chú vượt cũng qua
Phần chú yên tạm gác việc nhà
Tôi dự tín ta bà đi dạo
Chùa Sư Nhật về đây nương náo
Đem đạo lành nối giáo Phật Tiên
Thầy rằng vâng Ngọc Đế chiếu truyền
Phải hoằng hóa nơi miền Nam Việt
Cùng Bá tánh Thầy phân sự thiệt
Chẳng bao ngày mắc việc tù lao
Thầy khuyên dân đừng có dạ nào
Có lửa đỏ vàng thau mới rõ
Thương Sanh chúng nên Thầy bài tỏ
Được sau này biết rõ mà tu
Chớ Phật sau còn lại ở tù
Rồi nghi hoặc khó tu đến trốn
Thầy biết vậy sao không tránh trốn
Để chị mà thọ tốn lâm nguy
Chịu cho qua để mãn nhiệm kỳ
Nếu không vậy biết chi đen trắng
Người tu phải chịu bề cay đắng
Quản chi đời trốn nắng trốn mưa
Bực thế tôn còn bị dày bừa
Ta chi khỏi sớm trưa ưa ghét
Nay từ giã Tòng Sơn Sa Đéc
Dạo Ta Bà xem xét hiền lương
Về Xẻo Môn dù lắm đoạn trường
Tránh sao khỏi nạn vương tai ách
Giã bổn đạo từ nay xa cách
Việc tu hành thử thách bền chăng?
Đức Cố theo bên cạnh thưa rằng
Thầy đến đó mấy trăng đi nữa
Thầy liền đáp lửa hồng khó chửa
Đâu ngày giờ đi nữa mà đi
Gán từ nay tai gác mặt lì
Dầu khinh bỉ ngu si cũng chịu
Chú ẩn nhẫn đừng theo lịu điệu
Việc tôi làm tôi chịu mình tôi
Việc khó khăn còn lắm chưa rồi
Chúng dòm ngó lôi thôi mang họa
Về Xẻo Môn tuy là xứ lạ
Nhưng bá gia hỷ hả đón mừng
Rõ thời cơ độ bệnh cầm chừng
Mà sốt lại không ngưng hết bệnh
Được vài tháng thấy phần yên tỉnh
Bổng thình lình có lịnh lính làng
Rằng chắc đây Ông phải lên đàng
Vì có lệnh của Quan mời gấp
Ông về tỉnh An Giang sẽ gặp
Không chằn chờ cấp cấp phải theo
Thương bá gia chẳng sợ hiểm nghèo
Họ nhất định kéo theo bào chữa
Thầy phát tay thôi đừng theo nữa
Để cho thầy thử lửa một phen
Đèn không kiêu sao rõ được đèn
Có như vậy chê khen mới biết
Dân dừng lại lính cai di riếc
Đến tỉnh rồi cứ việc đem giam
Thầy điềm nhiên cho cứ việc làm
Chúng nghiêm ngặt đem giam vào khám
Chúng canh gác vòng quanh cả đám
Nhưng Thầy đà ra khám nào hay
Đi chợ chơi trong lúc ban ngày
Gặp chú lính ngồi ngay tiệm nước
Dòm thấy quả lính liền rảo bước
Ta mau về xem trước thử sao
Vừa đến nơi mở cửa bước vào
Liền chưng hửng ủa sao quái lạ
Thầy cười ngất thầy kêu lính ạ
Gặp tôi mà làm lạ phải không
Chú thấy tôi đi chợ giáp vòng
Nên chú vội chạy dong về kiếm
Nay gặp tôi chú cho là hiếm
Thôi từ đây đừng kiếm nữa chi
Tôi ở đây chú chớ lo gì
Dầu chú kiếm mấy khi mà có
Tôi nói trước chú đừng làm khó
Tôi ra vào nào có trốn đâu
Chú cho không tôi cũng yêu cầu
Không sai quấy tôi đâu có sợ
Lính nghe nói lấy làm bỡ ngỡ
Thôi xin Thầy ra chợ nữa chi
Ông này đây sao quá lạ kỳ
Kiếm Cai đội một khi bài tỏ
3 nhận xét